Rusya-Afrika zirvesi sona erdi: ‘Afrika bir güç merkezi oluyor’
Putin ve Afrikalı liderler önceki gün zirvenin sonuç bildirgesini onayladı. Bağımsızlık vurgusunun öne çıktığı zirvede Rusya-Afrika 2023-2026 eylem planı kabul edildi. Rus lider, Afrikalı liderlerin çok kutupluluğa bağlılığını gösterdiğini belirtti.
St. Petersburg’daki Expoforum kongre merkezinde 27-28 Temmuz tarihlerinde yapılan 2. Rusya-Afrika zirvesi kapsamında Rusya ve Afrika ülkeleri arasında işbirliğine ilişkin bir dizi anlaşma, sözleşme ve diğer belgeler imzalandı. Zirve ile eş zamanlı olarak ekonomik ve insani forum da düzenlendi. 2019’da düzenlenen ilk Rusya-Afrika zirvesine benzer şekilde, bu etkinlik de “Barış, Güvenlik ve Kalkınma İçin” sloganı altında yapıldı. Zirvede, Afrika’nın bağımsızlaştığı ve bölgede siyasi, ekonomik ve askeri bir güç olarak ortaya çıktığı vurgulandı.
SÖMÜRGECİLİĞE KARŞI ORTAK İRADE
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya ve Afrika ülkelerinin yeni sömürgecilik, gayrimeşru yaptırım ve geleneksel ahlaki değerleri baltalama girişimlerine karşı ortak kararlılık gösterdiğini belirtti.
Putin, St. Petersburg’daki zirve sonunda Afrika Birliği (AfB) Başkanı ve Komorlar Devlet Başkanı Azali Assoumani ile ortak açıklama yaptı.
Zirvenin yapıcı, dostane bir atmosferde ve verimli geçtiğini belirten Putin, “Afrika devletlerinin temsilcileri siyasi irade gösterdiler, bağımsızlıklarını ve ülkemizle işbirliğini geliştirmeye yönelik gerçek ilgilerini gösterdiler. Bunu takdir ediyoruz.” ifadesini kullandı.
Putin, Rusya-Afrika ilişkilerinin başarılı bir geleceğe sahip olacağına inancını vurgulayarak zirvenin bir kez daha hem Rusya hem de Afrika’nın daha fazla gelişme ve karşılıklı yarara dayalı ortaklık alan arayışı konusundaki tavrını teyit ettiğini dile getirdi. Ayrıca Putin, Afrika’nın gelişimine engel olan neo-sömürgeciliğe karşı mücadeleden bahsederek, “Afrika, herkesin hesaba katması gereken yeni bir güç merkezi haline geliyor.” şeklinde konuştu.
KITA İLE ULUSAL PARA BİRİMİ HEDEFİ
Karşılıklı ticareti nitelik ve nicelik olarak artırmak ve yapısını iyileştirmek amacı güttüklerini anlatan Putin, ticari işlemlerle ilgili finansal ödemelerde sürekli olarak ruble dahil olmak üzere ulusal para birimlerine geçmeyi hedeflediklerini vurguladı.
Putin, Afrikalı ülkelerin salgın hastalıklarla mücadelesinde kendilerini geliştirmelerine ve enfeksiyon ile mücadelelerine yardımcı olmak üzere 2026’ya kadar 1 milyar 200 milyon rublelik geniş çaplı bir yardım programı başlattıklarını ifade etti.
‘MOKSOVA HER ZAMAN BİZE YARDIM ETTİ’
AfB Başkanı Assoumani konuşmasında, zirvenin hem Putin hem de Afrika liderleri için başarılı geçtiğini söyledi. Afrika kıtasının kölelik, apartheid (siyah-beyaz ayrımcılığı), sömürge gibi zor dönemler yaşadığını hatırlatan Assoumani, Rusya’nın her zaman böylesi dönemlerde kendilerine yardım ettiğini dile getirdi.
Rusya-Afrika Zirvesi’nin ilkinin 2019’da yapıldığını ve Kovid-19 salgını nedeniyle ara verildiğini dile getiren Assoumani bu zirvede görüşülen konuların sonuçlanıp sonuçlanmadığını takip eden bir mekanizma kurulması gerektiğini söyledi.
Assoumani, “Tek bir dünyada yaşıyoruz. Çok kutuplu bir dünyada yaşıyoruz. Rusya, Afrika’ya yatırım yapacak. Bu başkalarının bize gelmeyeceği anlamına gelmiyor. Olumlu bir rekabet için şartlar oluşturacağız. Bizim sadece bir ortağımız olmayacak, birden fazla ortağımız olacak, bu daha iyi. Bunlar da başka ortakları çekecek.” ifadesini kullandı.
SERBEST TİCARET BÖLGESİ KURULACAK
Afrika’da serbest ticaret bölgesi kuracaklarının altını çizen Assoumani bu modelin de kıtanın gelişmesine katkı sağlayacağını bildirdi. Azali Assoumani, “Rusya’nın yardımıyla bu projeyi hayata geçirebiliriz ve somut sonuçlar alabiliriz.” dedi.
Tahıl tedariki konusunu da konuştuklarının altını çizen Assoumani, Putin’in Afrika’ya herhangi bir ücret söz konusu olmadan yardım edebileceğini söylediğini aktardı.
Assoumani şunları kaydetti:
“Rusya ile Ukrayna arasında savaş devam ediyor. Bu küresel ekonomiyi etkiliyor. Kiev’de müzakerelerde bulunduk. Rusya Devlet Başkanı Putin ile de görüştük. Çözüm bulacağız. Putin, tahıl tedariki konusunda bize yardımcı olmaya hazır olduğunu belirtti, bu çok önemli ama bu yeterli değil. Ateşkesi sağlamalıyız çünkü savaş öngörülebilir bir şey değildir. Savaş ne kadar uzarsa o kadar öngörülemez olur. Putin, diyaloğa ve çözüm bulmaya hazır olduğunu gösterdi. Şimdi bizim diğer tarafı ikna etmemiz lazım. Umarım bu olur, biz aracıyız, iki tarafla da konuşacağız. Olumlu sonuç almayı umuyoruz.”
ORTAK BİLDİRİDE ÖNE ÇIKAN MADDELER
- Rusya ve Afrika ülkeleri, ikincil yaptırımlar da dâhil olmak üzere tek taraflı yaptırımlara ve devletlerin döviz rezervlerinin dondurulmasına karşı çıkmaktadır.
- Rusya, bu ülkelere yönelik yaptırımların hafifletilmesi ve kaldırılması için BM Güvenlik Konseyi’nde Afrika ülkeleriyle birlikte çalışmayı kabul etti.
- Zirve katılımcıları Afrika’yı gıda kıtlığı riskiyle karşı karşıya bırakan yaptırımlarla mücadele için işbirliğini güçlendireceklerdir.
- Rusya ve Afrika ülkeleri, sömürgeci politikaların yol açtığı zararın tazmin edilmesi ve kültürel varlıkların iadesinin teşvik edilmesi konusunda mutabık kaldı.
- Rusya ve Afrika, Afrika’nın uzun vadeli gıda ve enerji güvenliğini sağlamak için ortak çaba sarf edecektir.
- Rusya ve Afrika, radikal fikirlerin gençler arasında yayılmasına karşı koyacaktır.
- Zirve katılımcıları, çok taraflı formatlar çerçevesinde terörizmin bastırılması alanında işbirliğinin geliştirilmesini gerekli görmektedir.
- Zirve katılımcıları BRICS-Afrika ortaklığının ve Afrika Birliği ile CSTO ve ŞİÖ arasındaki diyaloğun derinleştirilmesini teşvik etme konusunda mutabık kaldılar.
- Rusya ve Afrika ülkeleri küresel finansal mimarinin yeniden yapılandırılmasını teşvik edeceklerdir.
‘YA VATAN YA ÖLÜM’
Zirvede yapılan en vurucu konuşmalardan biri Burkina Faso lideri İbrahim Traore’nindi. Otuz beş yaşındaki İbrahim Traore “İsyan edemeyen bir köle merhameti hak etmez.” dedi. Afrika’nın Batı’nın neo-emperyalist politikaları yüzünden açlıktan öldüğünü ve insanların kaderlerini kendi ellerine almaya çalıştıklarında mahkum edildiklerini söyledi. “Benim neslim şunu anlamıyor: Bu kadar zenginliğe sahip Afrika bugün nasıl olur da dünyanın en fakir kıtası oluyor? Ve neden Afrikalı liderler dilenmek için dünyayı dolaşıyor.” ifadelerini kullanan Traore mücadele çağrısı yaparak,
“Halkımıza zafer. Vatan ya da ölüm.” sözleriyle konuşmasını sonlandırdı.