Rusya’da gündem: O fabrika hedef alınacak mı?

Baykar CEO' su Haluk Bayraktar'ın 6 Şubat'ta Suudi Arabistan'da düzenlenen Dünya Savunma Fuarı sırasında Reuters'e yaptığı açıklamalar, tartışma yarattı.

Ukrayna'daki İHA/SİHA fabrikasının inşaasına başlandığını duyuran Bayraktar, “İnşaatı tamamlamak için yaklaşık 12 ay gerekecek, ardından iç mekanizma, ekipman ve organizasyonel yapıya geçeceğiz. Ukrayna’daki fabrika büyük bir tesis olacak, yaklaşık 500 kişiyi istihdam etmeyi planlıyoruz.” dedi. Fabrikanın yılda 120 adet TB2 üreteceğini belirten Bayraktar, savaşın tesis için bir endişe yaratıp yaratmadığına ilişkin soruya da yanıt verdi. Bayraktar, planlarının tüm unsurlarıyla ilerlediğini, hiçbir şeyin fabrikanın inşasını durduramayacağını söyledi.

Plehanov Rusya Ekonomi Üniversitesinden Doç. Dr. Alexander Perendzhiev, Bayraktar'ın sözlerini Svobodnaya Pressa gazetesine değerlendirdi.

'FABRİKANIN YERİ TUZAK'

Gazete, röportajın girişindeki sunumunda, “Türkler, hemen hedef haline gelecek bir şirkete neden yatırım yapıyor?” sorusunu ortaya attı. “Bayraktar neye güveniyor? Rusya'nın Ankara ile ilişkileri bozmamak için, otomatik olarak meşru bir hedef haline gelen bu tesisi bombalamayacağına mı?” diye soran gazete, Türkiye'nin İsveç'in NATO üyeliğe onay vermesinin ve Ukrayna'ya askeri desteğinin açıkça dostane olmayan bir tavır olduğunu vurguladı. Gazete, fabrikanın bombalanmasının bir Rus-Türk ilişkileri meselesi değil, ulusal güvenlik meselesi olduğunu kaydetti.

Rus uzman ise gazetenin “Rusya bu fabrikayı bombalayacak mı?” sorusuna verdiği yanıtta, “Türklerin Kiev yakınlarında bir İHA fabrikası inşa ettiğine dair reklamında, dezenformasyon unsurları bulunmasının oldukça muhtemel” olduğunu söyledi. Bayraktar'ın Kiev yakınlarında bir fabrika inşa ettiğini herkese açık bir şekilde söylediğine dikkat çeken uzman, “Keşif ekiplerimiz bu fabrikayı bulmaya çalışıyor ama başarılı olamıyor. Rus Genelkurmayı birbiri ardına gruplar göndermek ya da başkent Kiev'deki ajanlarını kullanmak zorunda kalıyor. Böylece CIA, SBU ile birlikte istihbarat görevlilerimizi ve ajanlarımızı, tespit çalışmalarını yoğunlaştırmaya zorlamak istiyor. Yani bariz bir tuzak hazırlanıyor.” ifadelerini kullandı.

Türkiye'nin bu tesisi paravan yaparak Ukrayna'da kendi çıkarlarına uygun başka altyapıların oluşturulmasına yönelik de faaliyetler yürütülebileceğini ileri süren Rus uzman, “Bu nedenle şantiye alanı hakkında tahminde bulunmayacağım. Bu durumda bence faydasız.” diye konuştu.

Alexander Perendzhiev'ın değerlendirmeleri şöyle devam etti:

'ALIŞILMADIK DEĞİL'

Svobodnaya Pressa: Türkiye'nin Ukrayna'ya yardım ettiği bir sır değil. Neden onlarla çalışmaya devam ediyoruz? Batılı ülkelerden daha mı iyiler? Sadece yaptırım uygulamadıkları için mi?

Alexander Perendzhiev: Olumlu yönler de var. Örneğin Türkiye, NATO gemilerinin Karadeniz'e girmesine izin vermiyor ya da en azından onları sınırlıyor. Ankara ile hatırı sayılır bir ticaret hacmimiz var ve bu da Rusya karşıtı yaptırımların olduğu koşullarda Rus bütçesine önemli bir katkı sağlıyor. ABD ve Fransa'nın bölgedeki durumu istikrarsızlaştırmaya çalıştığı bir dönemde, Güney Kafkasya'daki güvenlik konularında Rus-Türk işbirliğini hatırlayabiliriz. Bunlar ana noktalar ve kesinlikle daha fazlası var.

Svobodnaya Pressa: Türkiye, İsveç'i NATO'ya soktu. ABD'ye daha da yakınlaşıp Rusya'dan uzaklaşmak mı istiyorlar? Yoksa Amerikalılardan önemli bir şey mi aldılar? Ya da belki de politika ile hiçbir ilgisi yok da sadece iş mi?

Alexander Perendzhiev: Baykar yönetimi, 2022 yazında Ukrayna'da insansız savaş uçağı üretecek bir fabrika ile bir araştırma merkezi kurmayı planladığını açıkladı. Dolayısıyla, Ankara'nın İsveç'in NATO üyeliğini desteklemek için attığı son adımlar, bu konuyla ilişkilendirilmemelidir. Diğer hususların yanı sıra, Türk tarafının insansız hava araçlarının gerçek muharebe operasyonlarında kendilerini kanıtladıklarını periyodik olarak dile getirmesi önemlidir. İkinci Karabağ Savaşı sırasında 2020 sonbaharında Azerbaycan tarafından aktif olarak kullanılmalarının ardından bu tür Türk ürünlerine yönelik uluslararası ilginin gözle görülür bir şekilde arttığını hatırlayalım. Genel olarak, çatışmanın bir tarafıyla ekonomik işbirliği yaparken diğer tarafa silah tedarik etmek, hatta iki karşıt oyuncuya silah tedarik etmek dünya pratiğinde alışılmadık bir durum değil.

'KİEV GARANTİ VEREBİLİR'

Svobodnaya Pressa: Türkiye için Ukrayna'yı desteklemek bu kadar kârlı mı? Rusya'nın kazanmasına izin vermemek kişisel bir çıkar mı, yoksa Batı'yla dayanışma mı?

Alexander Perendzhiev: Türkiye, Batılı oyuncuların Karadeniz bölgesine ilgisinin artmasından ve Ankara'nın NATO'daki rolünün güçlenmesinden faydalanıyor. Genel olarak Ankara'nın stratejisi hem Rusya hem de Ukrayna ile ilişkiler kurarak dengeyi korumak. Örneğin, Türkiye'nin Kiev Büyükelçisi Mustafa Levent Bilgen kısa bir süre önce, Türkiye ile Ukrayna arasındaki ticaret hacminin 7,6 milyar dolardan 8,5 milyar dolara çıkabileceğini belirtti. Kiev'in önemli ölçüde zayıflaması Ankara'nın çıkarlarına pek uygun olmayacaktır - çünkü Rusya, Ukrayna tarafında sorunlarla karşılaştığı sürece Türkiye, Moskova ile diyalogda müzakere pozisyonunu güçlendirmeyi umut edebilir.

Svobodnaya Pressa: Bayraktar daha önce fabrika için 100 milyon dolar yatırım yapma sözü vermişti. Risk almaktan korkmuyor mu? Yoksa kendisine garantiler mi verildi?

Alexander Perendzhiev: Belki de Kiev, Türk şirketine “risk sigortası” kapsamında bazı garantiler sağlayabilir. Genel olarak, Batılı oyuncular giderek daha fazla savunma üretiminin Ukrayna topraklarında konuşlandırılmasından bahsediyor. Örneğin Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'in Ukrayna'yı AB savunma programlarına dahil etme önerisi gibi...

'PEK ÇOK FAKTÖRE BAĞLI'

Svobodnaya Pressa: Peki ya biz? Bombalayacak mıyız? Yoksa dostumuz Erdoğan'ı tedirgin etmeyecek miyiz? Özellikle bir akrabası vurulabilir.

Alexander Perendzhiev: Bu tesisin vurulma olasılığı, savaş bölgesindeki durumdan Rus-Türk ilişkilerine kadar pek çok faktöre bağlıdır.

Svobodnaya Pressa: Putin'in Türkiye ziyareti bekleniyor. Bu ziyaret, böyle bir arka planda mı gerçekleşecek?

Alexander Perendzhiev: Türkiye'nin Ukrayna ile askeri-teknik işbirliği konusu yeni değil, dolayısıyla ziyaretin iptaline yol açması pek olası değil. Moskova ve Ankara arasındaki ekonomik işbirliğinden Ortadoğu'daki işbirliğine kadar pek çok potansiyel müzakere konusu var.