Sandık görevlisi ve müşahit nasıl olunur?

Sandık görevliliği ve müşahit (gözlemci) olanlar sandık başlarında seçim boyunca görev alabilecek. Seçimin daha demokratik şartlarda yapılması için bu görevliler seçmenlere yardım edecek.

14 Mayıs seçimleri için yurt dışında kurulacak sandık ve seçmen sayısı netleşti. 2 milyon 907.036 olan yurt dışı seçmen sayısı 3 milyon 286 bin 786’ya yükseldi. Yüksek Seçim Kurulu, seçim için yurt içinde 190 bin 736, yurt dışında ise 4 bin 969 sandık kurulacağını açıkladı. Her sandık için sandık kurulu oluşturulacak, partiler de bu sandıklarda müşahit görevlendirebilecek. Peki, sandık görevlisi ve müşahit arasında ne farklar var?

MÜŞAHİTİN GÖREVLERİ NASIL BELİRLENİR?

Müşahit (gözlemci) sandık kurulunun oluşturulması, oy kullanma, tasnif ve tutanakların tutulması işlemlerini takip eder, gerektiği yerlerde itiraz eder.

Müşahitler, siyasi partilerin ve bağımsız adayların belirleyip İlçe Seçim Kurulu’na sundukları liste üzerinden kura ile belirlenirler.
Kura sırasına göre, önce asıl ardından da yedek üyeler belirlenir. Parti üyesi olmayan vatandaşların müşahit olabilmeleri için bağımsız platformlar tarafından da faaliyetler yürütülmekle birlikte, gönüllü müşahitlerin seçim günü görev yapabilmeleri için bir siyasi parti onaylı “Müşahit Görev Belgesi”ne sahip olmaları gerekir.

KİMLER SANDIK GÖREVLİSİ OLAMAZ?

İdari amirleri, zabıta amirleri ve memurları, askeri ceza kanununun üçüncü maddesinde yazılı askeri şahıslar, milletvekilleri, milletvekili adayları ve yabancı ülke vatandaşları sandık görevlisi olamazlar.
Belirtilmiş olan kişiler dışında 18 yaşını geçmiş olan herkes sandık görevlisi olarak görev alabilir.

NASIL MÜŞAHİT OLUNUR?

Öncelikle bir siyasi parti gözlemcisi olmak gerekiyor. Müşahit olarak görev yapmak isteyenler, seçime katılan partilerden birine başvuruda bulunarak sandık gözetmeni olarak görev alınabilir.

Öte yandan, isteyen vatandaşlar, oy sayımını izleyebilir. Olumsuz bir durumda da avukat çağırabilir.

SANDIK GÖREVLİSİ

Seçimlerde sandıklarda kullanılacak oyların zarf, pusula, kimlik kontrolü ve imza denetiminden sorumlu olan sandık görevlisi, vatandaşların kullandığı oyların geçerliliğinin denetimini yapar ve oy kullanacakların nasıl oy kullanmaları gerektiğine dair onları bilgilendirir.

SANDIK KURULLARININ GÖREV VE YETKİLERİ

Sandık kurulu 5 kişiden oluşur. Kurulda devletin görevlendirdiği sandık kurulu başkanı, başkan yardımcısı ve bir önceki seçimlerde ilk üç parti arasına giren partilerin görevlendirdiği kişiler yer alır. Sandık kurulu başkanının göreve gelmemesi halinde, kamu görevlileri arasından belirlenen üye, bu üyenin de bulunmaması durumunda en yaşlı üye kurula başkanlık ediyor.

İdare amirleri, zabıta amir ve memurları, Askeri Ceza Kanunu'nun 3. maddesinde yazılı sivil memurlar dahil askeri şahıslar, TBMM üyeleri ve adaylar sandık kurullarına seçilemiyor.

Sandık çevresinde düzenin sağlanması sandık kurulu başkanına, sandığın konulduğu bina ve çevresi ise bina sorumlusuna ait.
Sandığın konulacağı yer, ilçe seçim kurulunun denetiminde sandık kurulunca kararlaştırılıyor. Sandığın konulacağı yerlerin belirlenmesinde, seçmenin oyunu kolaylıkla serbestçe ve gizli bir şekilde verebilmesi göz önünde bulundurulacak.

SANDIK GÖREVLİSİ BAŞVURU ŞARTLARI NELER?

-İdare amirleri, zabıta amir ve memurları, Askeri Ceza Kanunu'nun 3. maddesinde yazılı (sivil memurlar dâhil) askeri şahıslar, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri ve adaylar sandık kurullarına seçilemezler.

Bununla birlikte sandık görevlisi olmak için gerekli şartlar arasında;

-Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak,

-18 yaşını doldurmuş olmak,

-Herhangi bir siyasi parti üyeliğine sahip olmamak gibi şartlar bulunmaktadır. Ancak başvuruların başlayacağı dönemde sandık görevlisi olma şartları için seçim kurullarının son dakika duyuruları takip edilmeli.

-Herhangi bir siyasi parti üyeliğine sahip olanlar sandık görevlisi olamıyor fakat müşahitlik yapabiliyor.

SANDIK GÖREVLİSİ BAŞVURUSU NEREYE VE NASIL YAPILIR?

Görevli olmak isteyenlerin ikametgah adreslerine göre ilçe seçim kuruluna başvuru yapmaları gerekiyor. İlçe seçim kurulları tarafından yapılan duyurulara göre seçim sandık görevlisi başvurusu yapılabilmektedir. Başvurular genellikle seçimden birkaç ay önce açılır. İki çeşit sandık görevlisi vardır. Bunlardan ilki olan sandık kurulu görevlisi, devlet memuru olanlardan YSK tarafından belirlenir. Diğeri ise, siyasi partilerin belirlediği sandık görevlileridir. Siyasi partiler, seçime girecekleri bölgedeki sandık görevlilerini belirlemek için Yüksek Seçim Kurulu'na başvuruda bulunurlar. Bu başvuru, belirlenen kişilerin adlarının ve diğer bilgilerinin yer aldığı bir formun doldurulmasıyla gerçekleştirilir.

Siyasi partilerin sandık görevlileri seçimi internet üzerinden yapılmaz. Başvuruların doğrudan Yüksek Seçim Kurulu'na yapılması gerekmektedir. Seçimlerde görev yapmak isteyenlerin, ilgili siyasi partiye başvurarak bu görevi üstlenmeleri mümkündür. Ancak son karar YSK'ya aittir ve seçim öncesi YSK tarafından belirlenen sandık görevlileri seçim günü görev yapmaya hak kazanırlar.