Sarımsağın başkenti Taşköprü’de üreticilerle görüştük: İthal sarımsak istemiyoruz
Taşköprü deyince akla ilk sarımsağı geliyor, diğer adıyla beyaz altın. En önemli özelliği ise selenyumun yüksek olması… Faydaları saymakla bitmeyen sarımsağın başkentinde üreticiler, üretimdeki sorunları ve sarımsağın faydalarını anlattılar
Sarımsağın başkenti Kastamonu’nun Taşköprü ilçesindeydik. Türkiye’de 42 ilde sarımsak üretiliyor fakat hem tüketici hem de üretici, Taşköprü sarımsağının yerini hiç birinin tutmayacağını söylüyor. Diğer sarımsaklar 1 ay, Taşköprü sarımsağı 11 ay dayanıyor. Faydaları ise saymakla bitmiyor, bir dişi, diğer illerde üretilenlerin bir başından daha etkili. Taşköprü sarımsağının en önemli özelliği, içerdiği selenyumun yüksek olması… 600 bin sene önce burada bir volkan patlaması olmuş ve selenyum bu şekilde yükselmiş. İlçe bu yıl, 40 bin tonun üzerinde sarımsak bekliyor. En büyük problem ise ithal sarımsak.
‘ÜRETİM DENGELENMELİ’
Taşköprü Belediye Başkan Yardımcısı Harun Yalçın, bu yıl üretimin çok yüksek olduğunu 40 bin ton civarında sarımsak üretimi gerçekleştirildiğini ancak fazla üretimin piyasalarda fiyatı düşürdüğünden yakınıyor. Yalçın, “Serbest piyasa ekonomisinde pazarlamanın çok fazla bir etkisi yok. Arz talep ne kadar çok olursa fiyatta o kadar düşüş oluyor” diyor.
Taşköprü sarımsağının hem patenti var hem coğrafi işareti… “Harekete geçmek lazım” diyen Yalçın, yetkililere ve vatandaşlara seslendi: “Millet her şeyden önce sarımsağı fazla tüketsin. Üreticiye de şu tavsiyemiz olacak. Üretim fazlasına gidersek sıkıntı oluyor. Üretimi dengelemeli, kendi ihtiyacını giderebileceği çapta üretmeli, ekimi biraz daha azaltıp piyasaya biraz daha rahat sunabilmeli. Vatandaş, şu anda borçlu. Mecburen 3 lira da olsa 5 lira da olsa satmak zorunda kalıyor. Biraz daha girdi maliyetlerinden kısabilirlerse ücrette direnme payları olabilecek.”
‘DESTEK BEKLİYORUZ’
Ziyaret ettiğimiz üreticiler ise ithal sarımsağın Türkiye’ye girmesini istemiyor. Kendi sarımsaklarının Türkiye’ye yeteceğini belirten üreticiler, ithal sarımsak yüzünden fiyatların düştüğüne dikkat çektiler.
Sarımsak üreticisi Gülay Şenel, çocukluğundan beri bu işi yapıyor. “İki senedir fiyatlar çok iyiydi ama bu sene fiyat yerlerde. Maliyet çok yüksek, onlar olmadan da olmuyor. Bunun iş ağırlığı yok ama işi çok. Gübre, mazot çok pahalı, büyüklerimizden biraz destek bekliyoruz. Dışarıya açılma konusunda yardım istiyoruz” diyor.
‘İHRAÇ EDİLSİN, HERKES YARARLANSIN’
Sarımsak Üreticisi Hüseyin Doğan de ithal sarımsağın en büyük sorunları olduğunu belirtiyor: “Taşköprü, sarımsak üretiminin merkezinde olmasına rağmen Çin ve başka ülkelerden ithal geliyor ve fiyat düşüyor. Sayın cumhurbaşkanımız, ‘dışardan ithal ettirmeyeceğiz, Taşköprü sarımsağını dünyaya tanıtacağız’ demişti. Sözünü tutmasını bekliyoruz.” Doğan, şu çağrıyı yapıyor: “Taşköprü sarımsağı dünyaya kanıtlanmış, kaliteli, sağlığa çok yararı olan bir ürün. Bu ürünün dünya piyasasına sürülmesini istiyoruz. Üretimi, Türkiye’nin tüketiminden çok fazla, ihraç edilmeli. İnsanlığın yararlanmasını istiyoruz.”
Üretici Tuğba Ilgaz da doğma büyüme Taşköprülü. Yılda 4-5 ton sarımsak üretiyor. Emeklerinin karşılığını alamadıklarını belirten Ilgaz, “Hele bu sene emeğimizin karşılığını hiç alamadık. Kazandığımız işçiye gidiyor. Fiyatlar çok düşük. Fiyat konusuna el atmalarını istiyoruz. Sarımsağımız için coğrafi işaret aldık tescillendi ama yine de fiyat çok düşük. Sadece sarımsaktan geçinen insanlar var” diyor.
11 AY DAYANIYOR
Cengiz Durgut, yıllardır sarımsak üretiyor. Durgut, Taşköprü sarımsağının dayanıklılığına ve faydalarına dikkat çekerek şunları belirtti: “Biz bunu temmuzda söktüğümüzde önümüzdeki yılın haziran ayına kadar dayanıyor. Diğer sarımsakların ömrü 1-1.5 aydır, bizimki yaklaşık 10-11 ay. İkinci özelliği yoğun miktarda selenyum bulunuyor içinde. Bu da kanseri önleyen etkisi... Bilim adamları açıkladılar, bu özellik sadece Taşköprü sarımsağında var. Üçüncü olarak aromasının yüksek olması. Bugün Çin’den gelen, İran’dan gelen veya diğer illerimizde üretilen sarımsaklarda bu aroma yok.”
Durgut şöyle devam etti: “Ben İran çiftçisiyle, Çin’deki çiftçiyle, İspanya’daki çiftçiyle yarışamam. Çünkü dünyanın en pahalı mazotunu ve gübresini Türk çiftçisi kullanıyor. Devletimiz ‘destek veriyoruz’ diyor ama destek değil köstek veriyor. Benim 2000 yılında aldığım destek, dönüme 16 TL şimdi 20 TL. Gübre çuvalı o zaman 7 TL idi, mazot bin 700 kuruştu. Şimdi gübrenin çuvalı 200-385 TL arasında. Benim 80 dönüme devletin vermiş olduğu gübre desteği 359 TL, mazot desteği de dönüme 20 TL. Girdi fiyatlarının düşürülmesini istiyoruz. Türkiye’de üretilen bir malın dışarıdan Türkiye’ye girmesini istemiyoruz.”
