Saros'taki FSRU Limanı depreme dayanıksız mı?

Bilim insanlarının “bin yılın felaketi” olarak nitelediği Kahramanmaraş merkezli ve 10 ilde büyük yıkım yaratan 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremler, başta İstabul olmak üzere fay hattının geçtiği pek çok ilde deprem tartışması yarattı. Vatandaşlar haklı olarak endişelerini dile getirirken, birileri de bu durumu fırsata çevirerek Türkiye'nin dev projelerini hedef almaya başladı. Gazetemiz, dünkü baskısında Akkuyu Nükleer Güç Santrali ile ilgili iddiaları aydınlatırken, bugün de Saros Körfezi'ndeki FSRU Doğalgaz Aktarma Limanı ile ilgili tartışmalara mercek tutuyoruz.

Edirne’nin Keşan ilçesine bağlı Sazlıdere ve Gökçetepe köyleri arasına BOTAŞ tarafından yapılan Yüzer Depolama ve Yeniden Gazlaştırma Ünitesi (FSRU) Doğalgaz Aktarma Limanı’na ilk gemi yanaştı. Mısır’ın Damietta Limanı’ndan çıkış yapan ve 15 Şubat sabah saatlerinde Saros Körfezi’ne giren Vasant 1 isimli Hindistan bandıralı gemi, daha sonra Mecidiye Sahili açıklarından römorkörler refakatinde limana taşındı.

Geminin gelişini protesto eden “Saros Gönüllüleri” isimli bir grup, bölgenin 1. derece fay hattında bulunduğunu belirterek duruma tepki gösterdi. Konuyla ilgili yapılan açıklamada, “100 bin ton ağırlığında, 300 metre uzunluğunda dev FSRU gemisi, cennet Saros’umuzun sığ, temiz, berrak sularına girdi. Halk, 200 bin imza topladı. 1038 kişiyi temsilen dava açtı. 5 bin kişi miting yaptı. 10 farklı disiplinden bilim insanı bilirkişi raporlarında ‘olmaz’ dedi. Halkın hukuk savaşına rağmen ‘üstün kamu yararı’ şeklinde çıkan mahkeme kararı ile maalesef proje durdurulmadı. Daha İskenderun Limanı’nın ateşi sönmeden 1. derece fay hattı üzerinde gezen büyük tehlikenin farkında mısınız?” denildi.

Saros Gönüllüleri Dayanışması Sözcüsü Mürşide Çoban da, FSRU Limanı’nın Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde olduğunu söyledi. Çoban, “Saros’ta LNG taşımacılığı büyük risktir. Saros’a girecek her gemi, Trakya’nın kalbine konulan bomba anlamına geliyor. LNG gemisi patlaması durumunda, 55 bin ton patlayıcı etkisi yaratacaktır. Mücadelemiz devam ediyor.” diye konuştu.

2021'de spot LNG ithalatımızın toplam doğal gaz ithalatı içindeki payı yüzde 11,7 oldu. 6 farklı ülkeden spot LNG alınırken, bu ülkeler arasında ABD, yüzde 69’luk pay ile ilk sırada yer aldı.

9.0 ŞİDDETİNE DAYANIKLI

BOTAŞ, daha önce söz konusu tartışmayla ilgili kapsamlı bir açıklama yaparak iddialara yanıt vermişti. “Söz konusu proje, fay hattına yaklaşık 8 kilometre uzaklıkta bulunup, yaklaşık 9.0 şiddetindeki bir deprem dikkate alınarak tasarım yapılmıştır.” denilen açıklamada, “Söz konusu iskele; Kıyı ve Liman Yapıları, Demiryolları, Hava Meydanları İnşaatlarına İlişkin Deprem Teknik Yönetmeliğine uygun olarak dizayn edilmiştir.” bilgisi paylaşılmıştı.

Bilirkişi raporlarının “olumsuz” olmasına rağmen dikkate alınmadığı iddialarına da yanıt veren BOTAŞ, “9 üyeden oluşan bilirkişi heyetinin hazırladığı raporda, 8 üye tarafından proje lehine görüş bildirilmiş, diğer üye ise süreç iyileştirilmesi niteliğinde görüş beyan etmiştir.” açıklaması yapmıştı.

BOTAŞ, “ÇED Raporu iptal edildi.” iddialarının da gerçeği yansıtmadığını duyurmuştu.

Diğer yandan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum da, geçen yıl TİP Hatay Milletvekili Barış Atay Mengüllüoğlu’nun soru önergesine verdiği yanıtta, proje sahasının 1. derece deprem bölgesinde yer aldığı yönündeki iddiaların Nihai ÇED Raporu’nda değerlendirildiğini, ÇED Raporu'nda belirtilen tüm önlemlerin alınarak sahada inşaat ve işletme çalışmaları gerçekleştirileceği hususunun taahhüt altında bulunduğunu bildirmişti. Kurum'un yanıtında şu ifadeler yer almıştı: “Hazırlanılan ÇED Raporu ile ilgili olarak komisyon üyelerinden olan Edirne Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü’nün 06.02.2019 tarihli kurum görüşünde; ‘ÇED Raporu'nun incelenmesi ve saha gözlemleri neticesinde herhangi bir afet riski gözlenmemiş olup ÇED Raporu uygundur.’ denilmektedir. Bu kapsamda ÇED Raporu'nda belirtilen tüm önlemler alınarak sahada inşaat ve işletme çalışmaları gerçekleştirileceği hususu taahhüt altındadır.”

Doğalgaz, -162o C’ye kadar soğutularak sıvılaştırılıyor ve hacmi 600 kata kadar küçültülen sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG), özel olarak imal edilmiş tankerler vasıtasıyla taşınıyor.

DİKKATE DEĞER BİR ELEŞTİRİ

Söz konusu limanın “depremde yıkılacağı” gibi iddiaların bilimsel bir karşılığı bulunmazken, üzerinde düşünülmesi gereken eleştiriler de bulunuyor. Bunun başında, doğal gaz zengini komşuları olan ve doğal gaz boru hatları ile sarılmış ülkemizin, biraz da ABD baskısı ile LNG'ye yönelmesi geliyor. Dünyanın en büyük sıvılaştırılmış gaz ihracatçısı konumuna yükselen ABD, başta Avrupa ülkeleri olmak üzere adeta haraç toplar gibi pahalıya LNG satıyor. BOTAŞ'ın da LNG almak için geçen yıl Deutche Bank'tan 929 milyon dolar kredi alması, durumun vehametini gösteriyor. Türkiye'nin son yıllarda “kaynak çeşitlendirmesi” diyerek LNG alımına yönelmesi, ABD'ye olan bağımlılığımızı artırırken, komşularda da endişe yaratıyor. İşte bu noktada, Türkiye'nin FSRU imkanının olması enerji güvenliği ve afet yönetimi gibi konularda önem arz ederken, bu kapasitenin giderek artırılması üzerine düşünmemiz gerekiyor.

Türkiye'nin 5 adet LNG tesisi bulunuyor. Günlük gazlaştırma kapasitesi, 150 milyon metreküp seviyesinde. Toplam depolama kapasitesi de Saros ile birlikte 10 milyar metreküpe ulaştı.