SARS enfeksiyonu ve nöron yaşlanması
Yeni bir bilimsel çalışmanın sonuçlarında, COVİD-19 semptomlarından depresyon ve bilinç bulanıklığıyla dopaminerjik nöronlardaki SARS-CoV-2 enfeksiyonu arasındaki bağlantıya dikkat çekildi. Birçok ilacın da bu enfeksiyonu durdurarak hücresel yaşlanma fenotipini tersine çevirebildiği gösterildi.
Yeni bir araştırmaya göre, dopaminerjik nöronlardaki SARS-CoV-2 enfeksiyonu ile depresyon ve bilinç bulanıklığı gibi COVID-19 semptomlarının uzun vadeli etkileri arasında bir bağlantı olabilir. SARS-CoV-2 ile enfekte edilmis insan pluripotent kök hücrelerinden (hPSC) türetilen dopaminerjik nöronlar, iltihaplanma ve fonksiyon kaybıyla giden yaşlanma gösterdiler. Araştırmacılar, FDA onaylı birkaç ilacın SARS-CoV-2 enfeksiyonunun neden olduğu dopaminerjik nöron yaşlanmasını durdurabildiğini gösterdiler. Çalışmanın bulguları Cell Stem Cell'de "SARS-CoV-2 enfeksiyonu dopaminerjik nöron yaşlanmasına neden oluyor" başlığıyla yayımlandı.
COVİD-19 SİNİR SİSTEMİNİ BOZUYOR
COVİD-19 hastalarında sıklıkla nörolojik fonksiyon bozukluğu belirtileri görülüyor ve daha fazla anormal nörolojik semptomlar tanımlanıyor. Bu semptomlar anozmi, tat alma duyusunda bozukluk, baş ağrısı, nöbetler, felç ve en yaygın olanları olan akut inflamatuar poliradikülonöropatiyi (Guillain-Barre sendromu) içermekte. Ek olarak, geniş bir retrospektif kohort, teşhisten sonraki altı ayda ek nörolojik ve psikiyatrik bozukluklar için artan bir risk buldu. hPSC'lerden yapılan organoidleri kullanan son araştırmalar, SARS-CoV-2'nin merkezi sinir sistemindeki koroid pleksusun bir parçası olan hücreleri enfekte edebildiğini gösterdi. Bununla birlikte SARS-CoV-2'nin nöronal tropizmiyse belirsizliğini korumakta.
DOPAMİNERİK NÖRONLARI KORUMAK
Weill Cornell Medicine, Sloan-Kettering Kanser Araştırma Enstitüsü ve Columbia Üniversitesi Vagelos Doktorlar ve Cerrahlar Koleji araştırmacıları, hPSC'den türetilen dopamin nöronlarının seçici olarak SARS-CoV-2 ile enfekte olabileceğini gösterdi. Bu enfekte olmuş dopaminerjik nöronlar, hücresel yaşlanma ve iltihaplanma ile sonuçlanan bir dizi olaylar yaşamakta... Araştırmacılara göre, COVID-19 hastalarının insan substantia nigra dokusunda düşük seviyelerde SARS-CoV-2 transkriptleri ile inflamatuvar ve hücresel yaşlanma imzası da bulundu. Ayrıca, şiddetli COVID-19 hastalarından oluşan bir kohortta fonksiyonel dopaminerjik nöronların azaldığını gözlemlediler.
İMATİNİB, METFORMİN VE RİLUZOL
hPSC'den türetilmiş dopaminerjik nöronların yüksek verimli ilaç taraması sonunda, FDA onaylı birçok ilacın SARS-CoV-2 enfeksiyonunu durdurarak hücresel yaşlanma fenotipini tersine çevirebildiği gösterildi. FDA onaylı ilaçlardan riluzol, metformin ve imatinib'in SARS-CoV-2 aracılı dopaminerjik nöron yaşlanmasını bloke ettiği tanımlandı. Hem imatinib hem de metformin, COVID-19'un önlenmesiyle ilişkilendirilmiştir. İmatinib'in daha önce hPSC'den türetilen akciğer organoid taramasında SARS-CoV-2 girişini inhibe ettiği bulunmuştu. Metformin kullanımı, obezite veya tip 2 diyabetli COVID-19 hastalarında daha düşük ölüm oranıyla ilişkilendirildi ve yeni araştırmalar da, metforminin dopaminerjik nöronları hedefleyebileceğini öne sürüyor. Riluzol ise daha önce SARS-CoV-2 enfeksiyonuyla ilişkilendirilmemişti. Bu bileşiklerin etki mekanizmasını ve translasyonel potansiyelini ve enfeksiyona bağlı nöropatolojiyi tersine çevirip çeviremeyeceklerini belirlemek için gelecek araştırmalara ihtiyaç vardır.
PARKİNSON TEDAVİSİ
Önceki çalışma, dopaminerjik nöronların yaşlanmasının Parkinson hastalığının patogenezine katkıda bulunabileceğini göstermektedir. Dopaminerjik nöron disfonksiyonu aynı zamanda letarji ve anhedonizm ile de bağlantılı olduğundan, bunun COVID-19 sonrası görülen letarji veya "uzun COVID"deki rolünün daha fazla çalışmayı hak ettiğinı söylemek mümkün…
Orijinal makale erişim sayfası: https://www.cell.com/action/showPdf?pii=S1934-5909%2823%2900442-3
