Satrançta hile

Satrançta hile olur mu? Zekaya dayalı, sadece düşünme gücüyle oynanan bir oyun. Şans faktörü neredeyse hiç yok gibi. Tavlada zar atılır. Sürekli iyi zar geliyorsa 'zar tutuyorsun' denir. Böyle bir şey varsa bu bir hiledir.

Yayınlanma: 28 Nisan 2024, 00:00

A⁺ A^-

KERİM ALTINOK / SELİM ALTINOK

SATRANÇ VE HAYAT

İskambil oyunlarında rakibinin eline aldığı ya da alacağı kağıtları bir şekilde görmek, kâğıt değiştirmek gibi hile yöntemleri vardır.

PEKİ SATRANÇTA HİLE MÜMKÜN MÜ?

Yeni başlayanlar arasında birbirinin taşını çalma şakaları yapılabilir. Ancak belirli bir seviyeye geldikten sonra satrançta taş çalmak diye bir şey olamaz. Zira oyuncular konuma öyle iyi konsantre olurlar ki tahtadan bir tek piyonları bile aşırılsa bunu fark ederler. Belki çok hızlı tempoda oynanan partilerde böyle şeyler yapılabilir. Ancak yıldırım denen hızlı partilerde oyuncular zaten tahta başından kalkmazlar, zira buna zamanları yoktur.

Satranca aşina olmayan okurlarımız halâ bu asil oyunda nasıl olup da hile yapılabileceğine akıl erdiremeyebilirler.

Satrançta hile - Resim : 1

Mesele özellikle teknolojinin gelişmesiyle gündeme gelmiştir. Artık bilgisayarlar satranç oynayabiliyor, hem de çok iyi seviyede. Ceplerimizdeki telefonlar da birer bilgisayar ve onlarda da satranç uygulamaları var. Günümüzde satranç turnuvalarında salona telefon ya da benzeri elektronik cihazları sokmak yasak. Düşünün, bir oyuncunun cebinde telefonu var. Oyun sırasında tuvalete gidiyor ve kabinin kapısını kapatıyor. İçerde devam etmekte olan oyununun konumunu cep telefonundaki satranç uygulamasında diziyor. Sonraki hamlelerde ne oynaması gerektiğini bilgisayara soruyor. Hamleleri ve devam yollarını hafızasına alıp masasına dönüyor. Sonrasında ardı arkasına güçlü hamleler yaparak rakibini kolayca yeniyor.

İşte günümüzde satrançta hile deyince en çok bu ve benzeri davranışları anlıyoruz.

İnternet üzerinden satranç oynarken tuvalete gidip saklanmanıza bile gerek yok. Kopya çekmek için bilgisayarınızda ikinci bir satranç ekranı açmanız ve oynadığınız maçın hamlelerini oraya girmeniz yeterli.

Diyebiliriz ki; “satranç motorları çıktı mertlik bozuldu”.

Yüz yüze yapılan turnuvalarda oyuncular cep telefonlarını kapıda organizasyona teslim ederler. İnternette oynanan maçlarda ise satranç hizmetini sunan internet sitesi satranç motorlarıyla oyunları denetler. Bir oyuncu sürekli olarak bilgisayar hamleleri yapıyorsa onu siteden atarak cezalandırır. Evinizde otururken internet üzerinden zevk için satranç oynuyorsunuz ve hamlelerinizi bilgisayardan alıyorsunuz. Üstelik ödül filan da yok. Bu ne kadar anlamsızdır, amaç kendinizi geliştirmek ve ilerlediğinizi görmek değil midir? O zaman bilgisayardan destek alarak oynamak zaman kaybından başka bir şey değildir.

Satrançta hile - Resim : 2

Ancak turnuva salonlarında, üstelik maddi ödül verilen yarışmalarda hile centilmenlik dışı davranış olmanın da ötesine giden sakıncalar taşır. Bu nedenle gerekli tedbirler alınır.

Üst düzeyde yapılan çevrim içi yarışmalarda oyuncular kamera açmak zorundadırlar. Böylece hakemler onları gözleyerek dışardan destek alıp almadıklarını kontrol ederler.

Satrançta hile, sadece oyunun etik kurallarına aykırı olmakla kalmaz, aynı zamanda adil rekabeti de zedeler. Hile yapanlar, emek ve yetenekleriyle oyunu kazanan rakiplerinin haklarını gasp eder ve satranç camiasına zarar verir. Hileli yollarla kazanılan zaferler, geçici bir tatmin ve sahte bir ün dışında hiçbir şey getirmez.

Satranç camiası, hileyle mücadele için çeşitli önlemler almaktadır. Turnuvalarda elektronik cihazların kullanımı kısıtlanmakta, katı arama ve kontrol sistemleri uygulanmakta ve satranç motorlarını tespit eden yazılımlar geliştirilmektedir. Fakat bu önlemlere rağmen, hile tamamen ortadan kaldırılamamıştır. Hile yaptığı belirlenen satranç oyuncuları turnuvadan atılır ve hile yaptıkları satranç camiasına duyurulur.

Hile satrancın popülaritesi ve imajına zarar vermektedir.

Bu nedenle hileyle mücadele için yeni yöntemler geliştirilmeli ve satranç oyununun asıl değeri olan zekâ ve fair-play ön plana çıkarılmalıdır.