Şekil bozar işlev kaybettirir: Kuğu Boynu Deformitesi
Romatolojik hastalıklar sonucu oluşan bir şekil bozukluğu. Kavramada ve el fonksiyonlarında kayıp olarak kendini gösterir. Eklemde sertlik, hareket kısıtlılığı, ince motor becerilerde azalma, ağrı gibi sorunlara da yol açabilir. Tedavi edilmezse işlevsel kayıplara da yol açabilir
Parmak ekleminin etrafındaki bağ ve tendonlar, parmak hareketlerinin dengeli şekilde oluşmasını ve eklem hareketlerinin belli sınırlar içinde normal olarak yapılmasını sağlar. Parmak ekleminde avuç içi tarafında yer alan volar plate (plaka) adı verilen bir yapı bulunur. Volar plaka parmak hareketlerinin dengeli ve kontrollü biçimde yapılmasına imkan verir. Parmağın düzleştirilmesi sırasında volar plaka gerilir ve normalin üstündeki harekete izin vermez, hareketi sınırlandırır.
Volar plakanın gevşemesi durumunda ise parmağın orta ekleminde (proksimal interfalangeal eklem) normal eklem hareket açısının üstünde bir hareket (hiperekstansiyon) oluşur. Tendonlar arasındaki denge bozulur ve parmağın uç eklemi de aşağıya doğru çekilir. Sonuç olarak kuğu boynuna benzeyen bir şekil bozukluğu ortaya çıkar ve görünümünden dolayı kuğu boynu deformitesi olarak adlandırılır.
BALICA NEDEN ROMATOİD ARTRİT
Romatoid artrit (iltihaplı eklem romatizması) kuğu boynu deformitesinin en sık görülen nedenidir. Hastalık sonucunda parmaklardaki bağ ve tendonlar etkilenebilir, volar plaka gevşeyebilir ya da zayıflayabilir. Sonucunda hastalarda kuğu boynu deformitesi meydana gelebilir. El yaralanmalarının tendon ve bağlarda oluşturduğu hasarlar da kuğu boynu oluşumuna yol açabilir. Bu hastalarda parmak eklemindeki görüntünün yanı sıra eklem sertliği, eklemde şişlik, ısı artışı, sabah tutukluğu gibi belirtiler de görülür.
Kuğu boynu deformitesinin parmakta şekil bozukluğu, parmak ucunu kaldırmada, parmağı düzeltmede ve yumruk yapmakta güçlük gibi belirtileri bulunur. Hastalar beceri gerektiren günlük aktivitelerini yapmakta zorluk çekebilir. Bazı hastalarda belirtilere ağrı eşlik edebilir. Kuğu boynu deformitesine sahip hastalarda zamanla eklem hareketlerinde kısıtlılık ve fonksiyon kaybı oluşabilir.
Kuğu boynu deformitesi nedenleri kısaca şöyle sıralanabilir: Romatoid artrit (iltihaplı eklem romatizması), skleroderma, psöriatik artrit gibi romatizmal hastalıklar, travmatik el yaralanmaları, parmaktaki bağlarda gevşeme ve zayıflama, tendon yaralanmaları veya yırtığı, çekiç parmağın tedavisiz bırakılması, kırık sonrası spastisite (kasların kasılı kalması), Parkinson, Serebral palsi (beyin felci), ele alınan direkt darbeler, inme.
SON ÇARE AMELİYAT
Kuğu boynu deformitesinin tedavisi deformitenin durumuna, hastanın yaşına, sağlık durumuna ve fonksiyonel aktivitelerine bakılarak ameliyatsız veya ameliyatla yapılır.
Kuğu boynu deformitesi ateli veya splinti hastalara sıklıkla önerilir.
Fizik tedavi, kuğu boynu deformitesi var olan hastalara ve fonksiyon kayıplarını engellemek için erken dönemde elde şekil bozukluğu, eklem iltihabı, ağrı, ödem, eklem sertliği gibi problemlere sahip olan hastalara uygulanır. Ameliyatsız tedavinin önemli bir bileşeni olmasının yanı sıra kuğu boynu deformitesi için ameliyat uygulanan hastalar için de fizik tedavi çok önemlidir.
FİZİK TEDAVİ
Fizik tedavisinin amaçları ağrı ve ödem kontrolünü sağlamak, el becerilerini arttırmak, eklem hareket açıklıklarını korumak, kas kuvvetinin arttırmak, eklem sertliklerini önlemek, esnekliği arttırmak, ameliyat sonrası yapışıklıklarının önlenmesi, skar doku oluşumunun önlenmesi olarak sıralanabilir.
Kuğu boynu deformitesi hastalarında önleyici ve tedavi edici olarak uygulanan çeşitli fizik tedavi yöntemleri arasında ise şunlar bulunur: Eklem hareket açıklığı egzersizleri, Germe egzersizleri, Tendon kaydırma egzersizleri, Sıcak veya soğuk uygulamalar, Kas kuvvetini arttıran egzersizler, Fonksiyonel egzersizler, Günlük yaşamı kolaylaştıracak modifikasyonların ve yardımcı aletlerin önerilmesi, Eklem koruma prensiplerinin öğretilmesi, Ultrason Manipülasyon ve mobilizasyon teknikleri, masaj, skar doku (istenmeyen yara dokusu) masajı.
Fizik tedaviye düzenli katılmak çok önemlidir. Diğer önerilerin başında bol su içmek, sağlıklı beslenmek ve düzenli uyumak, eklem koruma prensiplerini öğrenmek İhtiyaç halinde kendine yardım aletlerini kullanmak ve hem çalışma hem ev ortamını ergonomik koşullara uygun olarak düzenlemek gelir.
AMELİYAT NASIL DÜZELTİR?
Kuğu boynu deformitesi ameliyatının temel amacı parmağın orta eklemindeki anormal pozisyonu (hiperekstansiyon) önlemektir. Etkilenen eklemlerin katı bir hal almadığı kuğu boynu deformitesi hastalarında yumuşak dokuyu hedef alan cerrahi yaklaşımlar tercih edilir. Parmağın anormal pozisyonuna neden olan gevşemiş veya zayıflamış yapıların olumsuz etkisini ameliyatla gidermek hedeflenir. Parmaktaki avuç içi tarafında yer alan volar plaka adı verilen yapı parmak hareketlerinin dengeli ve kontrollü biçimde yapılmasına olanak verir. Bu yapının zayıflaması parmakta kuğu boynu deformitesine neden olabilir. Yumuşak doku operasyonları volar plakaya ve/ veya parmaktaki fleksör digitorum süperficialis tendonuna yönelik yapılır. Volar plakaya yönelik yapılan operasyonla parmağın orta eklemini yaklaşık 30 derece bükülü ( fleksiyon) hale getirmek hedeflenir. Ameliyat için parmağın orta ekleminden (proksimal interfalangeal eklem) kesi açılarak bölgeye girilir. Volar plakanın gevşek kısmı eksize edilir, çıkarılır. Volar plakanın uç kısımları kapatılır ve parmağın orta eklemi yaklaşık 30 derece bükülü (fleksiyonda) tutması sağlanır ve parmağın istenmeyen yöne gitmesi engellenir. Ameliyat sonrası yaklaşık 4- 6 haftalık sürede hastaların atel kullanmaları gerekir.
