Sektörde güven azalıyor tüketici ise yükselişte
Para politikasındaki sıkılaşma, dış pazarlardaki zayıflık gibi etkiler imalat başta olmak üzere sektör güven endekslerinde düşüşe yol açıyor. Enflasyonist ortama karşın geleceğe yönelik beklentiler tüketicinin güveninin ise artmasını sağladı
Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE), kasım ayında bir önceki aya göre 3.1 puan azalarak 100.2'ye indi. Merkez Bankası'nın yayınladığı İktisadi Yönelim Anketi sonuçlarına göre endeks 100 eşik değerin üzerinde kalsa da bu son on ayın en düşük endeks seviyesi oldu. Endeksi oluşturan anket sorularına ait yayılma endeksleri incelendiğinde, gelecek 3 aydaki toplam istihdam ve gelecek 3 aydaki üretim hacmine ilişkin değerlendirmeler endeksi artış yönünde etkilerken, son 3 aydaki toplam sipariş miktarı, mevcut toplam sipariş miktarı, sabit sermaye yatırım harcaması, gelecek 3 aydaki ihracat sipariş miktarı, genel gidişat ve mevcut mamul mal stokuna ilişkin değerlendirmeler endeksi azalış yönünde etkiledi. Son 3 aya yönelik değerlendirmelerde, iç piyasa sipariş miktarında artış bildirenler lehine olan seyir azalış bildirenler lehine döndü. Üretim hacminde artış bildirenler lehine olan seyir bir önceki aya göre güçlenirken, ihracat sipariş miktarında artış bildirenler lehine olan seyir ise zayıfladı.
İSTİHDAM GÜÇLÜ
Gelecek 3 aya yönelik değerlendirmelerde, üretim hacmi ve ihracat sipariş miktarında artış bekleyenler lehine olan seyir bir önceki aya göre zayıflarken, iç piyasa sipariş miktarında artış bekleyenler lehine seyir güçlendi. Gelecek 12 aydaki sabit sermaye yatırım harcamasına ilişkin artış yönlü beklentiler bir önceki aya göre zayıflarken gelecek 3 aydaki istihdama ilişkin artış yönlü beklentiler güçlendi. Ortalama birim maliyetlerde, son 3 ayda artış olduğunu bildirenler lehine olan seyir bir miktar güçlenirken, gelecek 3 ayda artış olacağını bekleyenler lehine olan seyir bir miktar zayıfladı. Gelecek 3 aydaki satış fiyatına ilişkin artış yönlü beklentiler de zayıfladı. İçinde bulunduğu sanayi dalındaki genel gidişat konusunda, bir önceki aya kıyasla daha iyimser olduğunu belirtenlerin oranı yüzde 6.8’e, daha kötümser olduğunu belirtenlerin oranı yüzde 15.1'e gerilerken, aynı kaldığını belirtenlerin oranı yüzde 78.1'e yükseldi.
EKONOMİDE CANLILIK SÜRÜYOR
Bunun yanında TÜİK'in açıkladığı sektörel güven endekslerine baktığımızda kasımda geçen aya oranla hizmet sektöründe yüzde 2.4 ve perakende ticaret sektöründe yüzde 1.9 azalış, inşaat sektöründe ise 2.2 artış oldu. Buna göre, mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi kasımda aylık bazda hizmet sektöründe 110.9, perakende ticaret sektöründe 111.7, inşaat sektöründe 91 değerini aldı. Sektörel endekslerin aldığı değerler ekonomide canlılığın sürdüğüne işaret ediyor. Hizmet sektöründe geçen aya göre, son 3 aylık dönemde iş durumu yüzde 4, son 3 aylık dönemde hizmetlere olan talep yüzde 4.6 azalırken, gelecek 3 aylık dönemde hizmetlere olan talep beklentisi yüzde 1.6 arttı. Perakende ticaret sektöründe geçen aya göre, son 3 aylık dönemde iş hacmi-satışlar yüzde 3.3, gelecek 3 aylık dönemde iş hacmi-satışlar beklentisi yüzde 2.1 azalırken, mevcut mal stok seviyesi değişmedi. İnşaat sektöründe geçen aya göre, alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi yüzde 1.7, gelecek 3 aylık dönemde toplam çalışan sayısı beklentisi alt endeksinde ise yüzde 2.6'lık artış kaydedildi.
TALEP ÖLDÜRÜLMEYECEK
Geçen günlerde açıklanan tüketici güven endeksi kasımda aylık bazda yüzde 1.1 artarak 75.5'e yükselmişti. Tüketici güveninde son iki aydaki artış dikkat çekerken, talep tarafında canlılığın bir miktar devam ettiği ve geleceğe yönelik beklentilerin de düzelme eğiliminde olduğu söylenebilir. Buna göre mevcut dönemde hanenin maddi durumu endeksi, aylık bazda yüzde 2.7 artışla 61.3 oldu. Gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durum beklentisi endeksi ekimde 72.6 iken bu ay yüzde 2.6 artışla 74.5 olarak hesaplandı. Ekimde 72.9 olan gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durum beklentisi endeksi yüzde 0.6 artışla bu ay 73.4'e çıktı. Gelecek 12 aylık dönemde dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma düşüncesi endeksi ise ekimde 93.2 iken kasımda yüzde 0.6 düşüşle 92.6'ya geriledi. Merkez Bankası verilerini derleyen BloombergHT'nin haberine göre, 17 Kasım haftasında kredi kartı harcamaları indirim kampanyalarının da etkisiyle 198.4 milyar TL'ye ulaşarak rekor seviyeye yükseldi. Tüketici güveninde harcamaların da etkili olduğu söylenebilir. Bunun yanında perşembe günü faizi 5 puan daha artırarak yüzde 40'a çıkaran Merkez Bankası yılsonuna kadar kredi kartı faizlerinde değişiklik yapılmayacağını açıklamıştı. Bu politika “seçime giderken iç talebin kontrol altında tutulurken tamamen baskılanmayacağı” mesajı olarak not edildi.
