İşte sektör sektör konkordato sayıları

Arz yönlü enflasyonist etkiler göz ardı edilerek sadece sıkı para politikası ile yürütülen dezenflasyon programı ekonomide çok sert dışsallıklar yaratmaya başladı. Hemen her gün yeni bir konkordato haberi ile uyanır olduk.

Aydınlık, 31 Ağustos 2023 tarihli “Ekonomi soğutulurken konkordato patlayacak” başlıklı haberi ile okurlarına önceden duyurmuştu. Mali müşavir ve mali dedektif Av. Fikriye Aslan'ın uyarılarına dayandırdığımız o haberde bendenizin imzası vardı. Esasen birkaç aydır iş dünyasından konkordato ve iflas süreçlerine dair geri dönüşleri alıyorduk.

Hatta keyfi konkordatolar yüzünden birçok alacaklı şirketin iflasa sürüklendiğine ilişkin eleştiriler vardı. Unutmamak lazım çek yasası mağdurlarının sayısı da bu yüzden artıyor. İmkanı olan şirketler konkordato ilan ediyor ona tedarik sağlayan alacaklısı olan küçük işletmelerin çekleri boşa çıkıyor ve sonuç ortada; binlerce çek mağduru!

EKONOMİ YÖNETİMİNE DE İLETİLDİ

Şimdi gelelim işin hile hurda kısmına. Bu yazacaklarımın ekonomi yönetimi ile yapılan istişare toplantılarında da doğrudan ifade edildiğini not edelim. İş gücü yoğun sektörlerde konkordato artmış durumda.

Yukarıda ifade ettiğim gibi sistemin tepesinde büyük bir firma konkordato kararı aldığında aşağıda ona tedarik sağlayan KOBİ'lere zarar veriyor. Konkordato en nihayetinde, tedbir amaçlı, firma batmasın diye alınıyor. Yani firmanın varlıkları borçlarını karşılayacak büyüklükte oluyor. Birden alacaklılar yüklenip firma finansal bir zorluk yüzünden iflasa sürüklenmesin diye konkordato mekanizması var. Fakat gelinen noktada bu böyle olmuyor. Bütün borçların durduğu alacaklarının ise devam ettiği bir süreç işliyor.

Üç gün önce hammadde aldığı firmaya üç gün sonra ödeme yapmadığı gibi bütün borçları duruyor; alacaklısı olduğu firmadan mal almıyor onun rakibinden mal çekmeye başlıyor. Muhatap firma hem müşteri kaybediyor hem alacağını alamıyor.

KONKORDATO SİMSARLARI TÜREDİ

Bu anlamda iş dünyası hem alınan kararlardan ötürü hem de komiserlerin işi yürütme şeklinden ötürü konkordato sürecinin adil yürümediği kanaatinde. Tam da bu noktada bir öneri yapılıyor: Devlet alacakları ve finans kuruluşlarına olan borçlar dondurulsun ama özel sektöre olan borçlar bundan ari tutulsun. Özel sektörle olan işleri devam etsin.

Zaten konkordato alan firma özel sektörle olan işleri devam edeceği için konkordato alıyor. Çok kolay konkordato alınır oldu. Belli ofislerin konkordato alımı için devrede olduğunu görülüyor. Yani işin simsarları türemiş vaziyette. Yüksek faiz ortamının olduğu dönemde konkordato alan firma iki sene sonra borçluları ile bir araya gelip borcunu vadelendirip ödeme yapmak istiyor.

Zaten hangi firma bu ortamda bunu yapsa alacaklar anlamsız bir hal alıyor. İş dünyası örgütlerine hemen her gün listeler, şikayetler yağıyor. Halihazırda ihracatın zayıf seyrettiği, iç pazarın durulduğu dönemde bir de içerideki alacaklarını tahsil edemeyen firmalar batma noktasına geliyor. Bu yüzden konkordato ilan eden firmanın özel sektöre olan borçları 3-4 ay dondurulsa da, bundan sonra ödeme takvimi oluşturulması öneriliyor. Aksi halde KOBİ niteliğindeki firmaların batışı bir kar topu gibi büyüyecek.

ASGARİ ÜCRET 25 BİN TL OLDU BİLE

Hemen her gün iş dünyası temsilcilerinden telefonlar alıyorum. Konuşabilen ekranlarda konuşuyor. Konuşamayanlar bizlere doğrudan şikayetlerini iletir oldu. Ekonomi Gazetecileri Derneği Başkanı da olduğumdan dolayı esasen sadece ekonomi gazetecilerinin değil Türk reel sektörünün de sorunlarını dinleyip dile getirir olduk.

Bir sanayicinin sözüyle: “Türkiye üretim gücünü, üretici olma gücünü kaybediyor.” Durum bu kadar mı vahim? Onun analizini bütün bir veri seti elinde bulunan ekonomi yönetimi yapar elbette ama bana gelen ayrı ayrı yorumları aynen aktarıyorum:

- Mevcut koşullarda devam ederse ekimde işten çıkarma dalgası geliyor. Hafta içinde sohbet ettiğim bir perakendeci üretici tedarikçisinin yedi bin personel istihdam ettiğini vaziyetin aynı şartlarda devam etmesi halinde dört bini ile yollarını ayıracağını aktardı.

- Çeklerin arkasındaki imza sayısı artıyor. Bir çek elden ele elden ele dönüyor.

- Kimse ödeme yapmıyor. Alacaklı yaptırım gücü de yoksa mecbur bekliyor. Ama zor duruma düşüyor. Yani tahsilat sorunu zirvede.

- Asgari ücrete zam yapılmasa da Anadolu'da katma değerli ihracat yapan işletmelerde asgari ücret 25 binin üzerinde. İstanbul'daki işletmelerde de 24-25 binden aşağı çalışan bulmak mümkün değil.

- İş dünyası sadece Ortodoks politikalarla sorunların çözülemeyeceği farklı politika setlerinin devreye alınması gerektiği görüşünde. Mevcut kur ve faiz politikası ve özellikle de kamunun zam politikaları büyük rahatsızlık yaratıyor. Herkes sonbaharda enflasyonun sert bir şekilde düşmesini umuyor. Aksi halde beklentiler hızla bozulacak.

İŞTE GÜNCEL KONKORDATO VERİLERİ

İş dünyası temsilcileri konkordato listesi tutmaya başlamış. 15 Ağustos itibarıyla ulaştığım listeye göre 2024 yılı itibarıyla bireysel konkordato sayısı 161. Tekstilde 28, inşaatta 30, mobilyada 14, büyümde 3, gıda 8, akaryakıt 4, tarım 8, metal ürünleri imalatı 7, liste uzayıp gidiyor. Bu elbette sadece bir kurumun takip ettiği liste. Türkiye Müteahhitler Birliği'nin eski başkanı Mithat Yenigün'ün dünya inşaat devleri listesinde yer alan firması Yenigün İnşaat'ın bile konkordato talep ettiği ve kabul edildiği haberleri basında yer aldı.

Elimdeki listeye bakınca 2024 yılında 15 Ağustos'a kadar 455 firma konkordato ilan etti. Geçen yılın tamamında bu sayı 298'di. Buna göre yüzde 55 artış var.

2018'den bu yana ise 3 bin 180 şirketin konkordato ilan ettiği görülüyor. Bunlardan bini bireysel konkordato.

TOBB'un kurulan kapanan şirket istatistiklerine baktığımızda da haziran itibarıyla gelen yılın ilk altı ayına kıyasla kurulan şirket sayısı yüzde 17.3 oranında azalırken, kapanan şirket sayısı yüzde 25.8 oranında arttı. Temmuz ve ağustosta çok daha ağır bir tablonun oluştuğu tahmin ediliyor. Özetle yaz ortasında ekonomide kışı yaşamaya başladık.