2050'de yıllık 10 milyon ölüm bekleniyor! Antibiyotik direnci sepsisle mücadeleye engel
Dünya genelinde her 15 dakikada bir kişi antibiyotik direnci nedeniyle hayatını kaybediyor. 2050 yılında bu sayının yıllık 10 milyon ölüme çıkacağı öngörülüyor. Türk Yoğun Bakım Derneği Başkanı Prof. Dr. Tuğhan Utku, giderek artan antibiyotik direnci sorununa dikkat çekti.
Aydınlık Avrupa
Editor
Türk Yoğun Bakım Derneği 13 Eylül Dünya Sepsis Günü kapsamında basın açıklaması yaptı. Türk Yoğun Bakım Derneği Başkanı Prof. Dr. Tuğhan Utku, giderek artan antibiyotik direnci sorununa dikkat çekti. Prof. Dr. Utku, enfeksiyonu karşı düzensiz bir bağışıklık tepkisi ve bir çok organın iflasına yol açabilecek bir sendrom olan sepsisle mücadelede edilememesinin en önemli nedeninin de 'antibiyotik direnci' olduğunu vurguladı.
Rakamlar gösteriyor ki; sepsis hala hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde önemli ve genellikle göz ardı edilen küresel bir sağlık sorunu olmaya devam ediyor. 2012 Dünya Sepsis Bildirgesi'nden bu yana; hastalıkla ilgili farkındalığı artırma ve bakım kalitesini iyileştirme çabaları devam ediyor.
Prof. Dr. Tuğhan Utku, yaptığı açıklamada, bu ciddi hastalığın yanlış bir şekilde sadece bir enfeksiyon olarak değerlendirildiğine dikkat çekti. "Sepsis, enfeksiyona karşı düzensiz bir bağışıklık tepkisidir ve birçok organın iflasına yol açabilecek bir sendromdur," diyen Prof. Dr. Utku, sepsisin karmaşıklığını vurguladı.
HER 5 ÖLÜMDEN BİRİNİN SORUMLUSU
Ocak 2020'de yayınlanan Küresel Hastalık Yükü Sepsis Raporu'na göre, sepsis yılda 49 milyon kişiyi etkiliyor ve 11 milyon ölüme neden oluyor. Prof. Dr. Tuğhan Utku, bu verilerin sepsisin kanser veya kalp hastalığından daha fazla ölümcül sonuç doğurduğunu belirterek, "Sepsisin çoğu toplum kaynaklıdır, ancak hastanelerdeki sepsis vakalarının ölüm oranları ve tedavi maliyetleri çok daha yüksektir" dedi.
"Sepsisi yenmek için yıllardır bilimsel çalışmalar sürüyor, ancak hastalığın karmaşıklığı tedaviyi zorlaştırıyor," diyen Prof. Dr. Utku, sepsiste hayat kurtaran tek yaklaşımın erken tanı ve etkin tedavi olduğunu vurguladı.
ANTİBİYOTİK DİRENCİ SEPSİSİ TEHLİKELİ HALE GETİRİYOR
Prof. Dr. Tuğhan Utku, Birleşmiş Milletler’in sepsisin önlenmesi, teşhisi ve tedavisi için üye devletlere ulusal eylem planları geliştirmeleri çağrısında bulunduğunu hatırlattı. "Yüksek gelirli ülkelerde bile sepsisle mücadelede ilerleme yavaş, çabalar hala yetersiz" diyen Utku, acil servislerde ve ambulans sistemlerinde erken tanı programlarının yaygınlaştırılması gerektiğini belirtti.
Prof. Dr. Utku, sepsisin tedavi edilmemesinin en önemli nedenlerinden birinin antibiyotik direnci olduğunu söyledi. ABD Hastalık Kontrol ve Koruma Merkezleri (CDC) verilerine göre, antimikrobiyal direnç nedeniyle her 15 dakikada bir insan ölüyor. 2050 yılında bu sayının yıllık 10 milyon ölüme çıkacağı öngörülüyor. "Antibiyotik direnci, sağlık sistemimizin en büyük tehditlerinden biri haline gelmiştir," diyen Prof. Dr. Utku, bu sorunun özellikle yaşlılar ve kronik hastalığı olanlar için ölümcül sonuçlar doğurduğunu belirtti. Prof. Dr. Utku, “Antibiyotik direnci, sepsisin tedavisinde en büyük zorluklardan biridir. Özellikle "süper mikroplar" olarak bilinen ilaca dirençli mikroorganizmalar, tedavisi mümkün olmayan enfeksiyonlara yol açarak sepsis riskini artırmaktadır.” dedi.
YOĞUN BAKIM SONRASI HASTALAR TAKİP EDİLMELİ
Sepsis tedavi edildikten sonra bile hastaların yaşam kalitesinde ciddi düşüşler görüldüğünü vurgulayan Prof. Dr. Utku, yoğun bakım sonrası hastaların takip edilmesi ve bu süreçte özel bakımın sağlanması gerektiğine dikkat çekti.
Sepsis hastalarının tedavi maliyetlerinin oldukça yüksek olduğunu belirten Prof. Dr. Utku, 2010-2022 yılları arasında yapılan bir çalışmanın verilerine göre, hasta başına ortalama hastane maliyetinin 1101 - 91.951 avro arasında değiştiğini ifade etti. Sepsisin sadece bireyler üzerinde değil, sağlık sistemleri üzerinde de büyük bir ekonomik yük oluşturduğunu vurguluyor.
Prof. Dr. Utku, "Hijyen, temiz suya erişim, aşılama programları ve erken tanı sistemleri ile sepsisin yayılımını azaltmak mümkün." dedi.
Sepsis nedir, belirtileri nelerdir?
Vücudun herhangi bir bölgesinde gelişen ağır enfeksiyonun sonucunda bağışıklık sisteminin verdiği yoğun tepki ile organ ve dokularda hasarlar ortaya çıkabilir. Tekli veya çoklu organ yetmezliklerinden ölüme kadar gidebilen bu ciddi tablo sepsis olarak adlandırılır. Mikroorganizmaların kana karışmasıyla başlayan bu durum kan zehirlenmesi olarak da bilinmektedir. Her türlü enfeksiyona bağlı olarak gelişebilecek olan sepsis, yaşamı tehdit eden bir durumdur ve tedavisine ne kadar erken başlanırsa organ hasarlarının önlenebilmesi olasılığı da o kadar yüksektir. Sepsisin önlenebilmesi için enfeksiyonlar ciddiye alınarak ilerlemeden tedavi edilmelidir.
Sepsis, ağır sepsis ve septik şok şeklinde üç farklı aşaması olan sepsisin en yaygın görülen belirtileri şunlardır: Ateşin 38 derecenin üzerinde seyretmesi, kalp atış hızının dakikada 90 atışın üzerinde olması, solunum hızının dakikada 20 soluğun üzerinde olması, üşüme, ürperme ve titreme, nefes darlığı.
Yukarıdaki belirtilerin görülmesi durumunda vücudunda herhangi bir enfeksiyonu veya enfeksiyon şüphesi bulunan hastalar mutlaka hastanelerin acil kliniklerine başvurmalıdır.
