Sessiz salgın: Uyuz

Kovid-19 salgını döneminde uyuz da zirve yaptı. Kapanma sırasındaki kadar olmasa da halen kliniklere uyuz şikayetiyle gelen hasta sayısı azımsanmayacak düzeyde. Gece uykudan uyandıran kaşıntı uyuzun habercisi… İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi Başhekimi Prof. Dr. Zekai Kutlubay, uyuzdan korunma yollarını ve alınması gereken önlemleri anlattı.

‘ÇILDIRTIRCASINA KAŞINTI’

Uyuz, bir tür parazitin deri altına yerleşmesiyle görülen kaşıntılı bir hastalık. Daha çok parmak aralarında, vücudun kıvrım yerlerinde, penis ucu, meme ucunda, sivilce benzeri kabarcıklar ve kaşıntıyla kendini gösteriyor. Uyuzu yaşayanlar “Özellikle geceleri çıldırtırcasına bir kaşıntı” diye tarif ediyor. Paraziti taşıyan kişiyle temas ya da eşyalarını kullanma durumunda bulaşıyor.

ZİRVEDEN AŞAĞI İNİŞTE

Yaklaşık iki yıldır uyuz vakalarında artış yaşanıyor. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Deri ve Zührevi Hastalıklar Ana Bilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Kutlubay, “7 ay kadar önce zirve yaptı, biraz azalma var ama bitmedi, hâlâ çok sayıda kişi kliniklere başvuruyor. Kapanma döneminde anne, baba, çocuklar ailecek geliyordu. Çünkü dirençli uyuz görülmeye başladı” dedi.

İLAÇ YURTDIŞINDAN GETİRİLİYOR

Dirençli uyuzla ilgili de bilgi veren Kutlubay şunları söyledi: “Doktor teşhisi doğru koymuş, piyasadaki mevcut krem ve ilaçları kullanmış, ancak tedaviye yanıt vermiyor. Hastaların çoğu 4-5 yer dolaştıktan sonra bize geliyor. Eczacıların hazırladığı ilaçlar var bunları vererek hastayı tedavi ediyoruz. Bir de daha çok veterinerlerin kullandığı, insanların da bazı durumlarda kullandığı bir hap var. Türkiye’de bu ilaç yok. Dirençli uyuz vakasıyla karşılaştığımızda bu ilacı getirtiyoruz. Uyuz daha sık görülmeye başladığı için ilacın getirileceğini Türkiye’de de piyasada olacağını da öğrendik.”

ORTAK EŞYA KULLANIMI VE TEMASLA BULAŞIYOR

Kutlubay “Uyuz nasıl bulaşıyor? Örneğin otobüste uyuz paraziti taşıyan kişiyle yan yana oturmak bulaşmaya neden olur mu?” sorumuzu da yanıtladı:

“15 dakika yan yana sıkı bir temasta bulunacaksınız. Derinin altına giriyor, bulaşması için sarılmanız gerek. Aynı yatakta yatacaksınız, ten teması olacak. Uyuzlu kişinin giyisisini, havlusunu kullanacaksınız. Uyuz da bit de insana zorunlu parazitler. Yaşamak için insan derisine ihtiyacı var. Dış ortamda 3-4 günden fazla canlı kalamaz. Bu özelliğini tedavide kullanıyoruz. Hastalardan yıkayamadığı eşyaları poşete koyarak ağzını sıkıca bağlamasını ve 1 hafta boyunca bu şekilde saklamasını isteriz. Ondan sonra gönül rahatlığı ile o eşyalar kullanılabilir çünkü canlı kalmıyor, parazit de yumurta da ölüyor. Hasta teşhisin ardından evine gider banyo yapar, çeneden ayak tabanına kadar krem şeklinde kullanılan ilacı sürer. Sonra üzerine giyiside varsa onlar da ölsün diye aynı giyisileri giyer. Banyo yapmadan tedavi üç gece tekrar eder. Dördüncü gece banyo yapar, temiz giyisilerini giyebilir. Çarşaflarını, havlularını değiştirir. Kaşıntı olsun olmasın bütün aile bireylerine aynı tedavi uygulanır. Çünkü parazit kuluçka dönemindeyken belirti vermeyebilir.”

SIRA ARKADAŞINA KORUYUCU TEDAVİ

Aile içinde uyuz vakası görüldüğünde okula giden çocuğun sıra arkadaşına da tedavi uygulanması öneriliyor. Prof. Dr. Kutlubay, “Öğretmen, kaşıntı durumunu öğrencilere sormalı. Ailede teşhis varsa koruyucu tedavi amacıyla çocuğun sıra arkadaşına da ilaç uygulanmalı” dedi.

CİLDİYEDE RANDEVU YOK

Cildiye polikliniklerine bir süredir randevu almak imkansız. Prof. Dr. Kutlubay, “Son zamanlarda uzman sayısı azaldı. Dermatoloji ile ilgili bilinç de arttı. Sivilce eskiden önemsenmezdi, şimdi gençler polikliniğe geliyor tedavi istiyor. Değişen hayat koşulları stres, çevresel şartlar, Kovid-19 salgınının etkisi ile artan talebi poliklinikler karşılayamadı” dedi.