Sosyalist Sri Lanka protestolara çözüm arıyor

Sri Lanka Başbakanı Mahinda Rajapaksa, ülkede şiddet olaylarına yol açan protesto dalgasını dindirmek ve sorunlara birlikte çözüm aramak için eylemcilerle görüşmeye hazır olduğunu söyledi. ABD’nin tüm dünyada sahneye koyduğu iç kargaşa ve hükümet değişikliği planları, Asya’nın 21 milyonluk ada ülkesi Sri Lanka Demokratik Sosyalist Cumhuriyeti’nde de devreye sokuldu. Yükselen enflasyon ve hayat pahalılığı üzerinden artan huzursuzlukları kullanarak bağımsızlık çizgisi izleyen hükümetleri devirmeye çalışan ABD, muhalefet eliyle sokakları karıştırarak hükümet değişikliği ve darbe koşulları yaratmaya çalışıyor.

BAŞBAKAN GÖRÜŞMEYE ÇAĞIRDI

16 Mart 2022 tarihinde, ülkede ABD siyasetlerinin temsilcisi olan Sajith Premadasa liderliğindeki muhalefet partisi Samagi Jana Balawegaya'nın (SJB) çağrısıyla Cumhurbaşkanlığı Ofisi’nin önünde bir protesto gösterisi düzenlendi. O tarihten beri Cumhurbaşkanı ve Başbakan'ın görevinden istifa etmesini talep eden eylemler düzenleniyor. Bu gösterilerde sık sık şiddet olayları yaşanıyor. Bu zamana kadar güvenlik güçleri 600’den fazla insanı tutukladı; çıkan olaylarda 50 protestocu, 24 polis ise yaralandı. Bu sebeple 2 Nisan’da OHAL ilan edildi ancak çözümün önünü açmak için 5 Nisan’da kaldırıldı.

Devlet Başkanı Gotabaya Rajapaksa'nın ağabeyi olan Başbakan Rajapaksa, 13 Nisan başkent Colombo'daki başkanlık ofisi önündeki protestocuların temsilcileriyle görüşmeye istekli olduğunu duyurdu. Rajapaksa'nın basın ofisinden yapılan açıklamada, Başbakan Rajapaksa'nın ülkenin karşı karşıya bulunduğu ekonomik ve sosyal zorluklara ilişkin çözüm önerilerini dinlemek üzere protestocuları görüşmeye davet ettiği belirtildi. Öte yandan, Rajapaksa, pazartesi günü verdiği demeçte, hükümetin ekonomik krizle başa çıkmak için gece gündüz çalıştığını vurgulayarak, protestoculara eylemlerine son verme çağrısında bulunmuştu.

AVRASYA SİYASETLERİ HEDEFTE

Tam adıyla Sri Lanka Demokratik Sosyalist Cumhuriyeti, 1972’de bağımsızlığını kazanmasından itibaren gelişen ülkelerle dayanışma gösteren bir devlet oldu. Şimdi de devlet politikası olarak Çin – Rus dostluğunu ve Avrasya ülkeleri ile işbirliğini savunuyor. Rusya’nın NATO’nun genişlemesine karşı düzenlediği harekata karşı ABD’nin uygulatmak istediği kararlara çekimser kaldılar. Bu tavırları sebebiyle çeşitli zamanlarda ABD’nin hedefinde olan Sri Lanka geçmişte ayrılıkçı terör eylemlerinin hedefinde oldu. Ülke şimdilerde ise emperyalizm eliyle yaratılan bir ekonomik krizle boğuşuyor.

Sri Lanka’da yabancı sermayenin dolarlarını çekmesi ile artan döviz kuru, petrol arzının az olması ise petrolden elde ettiği elektriğin sık kesilmeye başlaması ve petrol tüketimine sınırlama getirilmesinden sonra ülkenin başkenti Colombo’da ve ülkenin batı yakısında çeşitli protestolar başlamıştı.

BİRLİK HÜKÜMETİ ÖNERDİLER

Protestocular özellikle Cumhurbaşkanı Gotabaya Rajapaksa ve Başbakan Mahinda Rajapaksa’nın konutlarının önünde hükümeti istifaya davet eden eylemler düzenlemişlerdi. Bu protestolardan sonra Başbakan hariç tüm hükümet üyeleri istifa etmiş ve Başbakan yeni kabine kurulması için ülkedeki tüm partilere çağrı yapmıştı. Bu krizden çıkış için Sri Lanka milletini temsil eden tüm partilerin elini taşın altına koyması gerektiğini ifade eden Başbakan, Milli Hükümet formülünü önermişti.

Muhalefet ise Milli Hükümet kurulması için yapılan bu çağrıya karşılık vermemiş ve hükümet hakkında gensoru vermeye çalışmıştı. Bu gensorunun başarılı olması adına ABD eliyle hükümet kanadından 39 milletvekili istifa etti. Ancak bu vekiller henüz başka bir siyasi partiye geçmedi yahut hükümet karşıtı bir oylamaya katılmadı.

Sri Lanka Hükümeti ise bu kışkırtmaya herhangi bir taviz vermeden ülkenin içinde ekonomik daralmaya karşı en geniş cepheyi kurmaya ve çeşitli kısa vadeli ekonomik çözümlerle krizin etkilerini hafifletmeye çalışıyor.

SRİ LANKA HÜKÜMETİ’NİN HALKÇI KARAKTERİ

Sri Lanka Demokratik Sosyalist Cumhuriyeti 225 kişilik bir meclis tarafından yönetiliyor. Şu anda hükümet ve müttefikleri 107 vekile sahip (Son istifalardan önce hükümet çok büyük bir çoğunluğa sahipti). Muhalefet ise 118 milletvekiline sahip.

Hükümeti teşkil eden ittifak Sri Lanka Nidahas Podujana Sandhinaya (Türkçe adı: Sri Lanka Halkın Özgürlük İttifakı) anti-emperyalist karakteri ile dikkat çekiyor. İttifak 17 kadar partiden oluşuyor. İttifakta ülkenin anti-emperyalist partileri bulunuyor. İttifakın en büyük partisi Sri Lanka Podujana Peramuna (Türkçesi: Sri Lanka Halk Cephesi) Başbakan ve Cumhurbaşkanı’nın partisi. Parti demokratik sosyalist ilkeleri ve anti-emperyalizmi savunuyor. Ayrıca Sri Lanka’nın tüm etnik ve dinsel farklılıkları bırakıp tek bir ulus olmasını hedefleyen parti buna zarar vereceği için federalizm fikrinin karşısında bulunuyor. Parti ülkedeki anti-emperyalist partiler ile birlikte aynı ittifakla seçime giriyor.

MUHALEFET, AYRILIKÇI TALEPLERİ YÜKSELTİYOR

Sri Lanka muhalefetinin başını iki ittifak çekiyor. Bunlardan ilki Samagi Jana Balawegaya (Türkçesi: Birleşik Halk Gücü). Parti Sri Lanka Hükümeti’nin devletçi fikirlerinin aksine liberal ekonomik fikirleri ile ön plana çıkıyor. 2020 Birleşmiş Milliyetçi Partisi’nden ayrılan Sajith Premadasa’nın kurduğu ittifak sadece altı ayda ana muhalefet gücüne yükseldi. Bu süre zarfında hükümetin karşısında konumlanan büyük medya kuruluşlarının büyük desteğini alan ittifak hem mecliste hem de sokaktaki protestolarda başı çekiyor.

Diğer muhalif kuvvet ise Tamil Ulusal İttifakı, bu ittifak Sri Lanka’da azınlık durumunda olan Tamillerin haklarını koruma iddiasıyla ortaya çıktı. Üniter bir Sri Lanka’nın aksine federasyon isteyen bu parti Birleşik Halk Gücü İttifakı ile aynı şekilde hareket ediyor. Parti Sri Lanka’daki tüm etnik unsurların bir millet oluşturması fikrinden çokça rahatsız. Bu sebeple ülkede federatif bir yönetimin olması talebini yükseltiyor. Geçmişte ABD kışkırtması sebebiyle Tamil İlam Kurtuluş Kaplanları adlı bölücü örgüt ile mücadele eden Sri Lanka’da bu partinin talepleri emperyalizmin isteklerine tamamıyla uygun olarak değerlendiriliyor.