Sözleşme oyunuyla %25'i aşıyorlar

Ev sahipleri, kısa dönemli sözleşme yaparak yüzde 25’lik kira artış sınırını aşıyor. Kiracılar, ev sahiplerinin “6 aylık” ya da “kısa dönem kiralamaya uygundur” ibaresi ile sözleşme imzalamaya zorladıklarını söyledi. Bu yöntemle ev sahipleri yüzde 25 kira sınırlamasını aştıkları gibi yılda 2 kez zam yapma imkanına da kavuşuyorlar. Doğu’nun incisi Van’da tüketici derneği ve emlakçılarla konuştuk.

‘GÖZ ALIŞTI GÖNÜL

KATLANAMIYOR’

Tüketiciler Birliği Derneği Van Şube Başkanı Erhan Uğurlu konu ile ilgili “Van’da fahiş fiyatlara göz alıştı, gönül katlanmıyor.” dedi. Kirada yüzde 25 artış sınırının 2 Temmuz 2024’e kadar uzatıldığını hatırlatan Uğurlu konuyu şöyle açtı:

“Ev sahipleri, kanunları hiçe sayarak yerelde ve genelde her türlü mağduriyete davetiye çıkarıyor. Kanunda karşılığı olmamasına rağmen 6 aylık gibi geçici sözleşmelerle yılda 2 kez zam ile karşımıza çıkmaktalar. İlgili kanun maddesi şunu emretmekte: Tüm sözleşmelerin geçerlilik süresi 1 yıldır. 1 yıl ve üstü olan tüm sözleşmekler geçerli olup, 1 yılın altındaki sözleşmelerde ıslak imza olsa dahi geçerliliği bulunmamaktadır.

“Ev sahibi ve kiracı uyuşmazlıklarında önce arabulucu marifetiyle bu tür davalar kolaylıkla çözülebilir. Çözülmediği taktirde bu iş ilgili hukuk mahkemesinde çözüme kavuşabilmektedir. Bu davalarda kiracılardan dosya masrafı alınmıyor. Ancak Van’da bu konuda bilgisizlik hat safhada olduğu için arabulucu ve dava sistemi çalışmamaktadır ve bizler de Van’daki fahiş fiyatlara alıştık. Hatta şöyle diyelim; Van’da fahiş fiyatlara göz alıştı, gönül katlanamıyor.”

‘DENETİM YETERSİZ’

Van’daki kira artışlarının sebeplerine da değinen başkan Uğurlu, Van’da denetim mekanizmasının çalışmadığını vurguladı: “Van, Doğu Anadolu’nun kilit ili olması bakımından sürekli göç almaktadır. Özellikle 2011 yılındaki Van depreminden sonra yapılaşma ve şehrin genişlemesiyle bu göçe daha da müsait hale gelmiştir. Göçün artması arz talep dengesini alt üst etti. Bu durum bazı ev sahipleri için fırsata dönüştü. Sorunun tek çözüm yolu, Hazine arazilerine sıfır maliyetle toplu konut yapmaktır.

‘20 BİN BOŞ EV TESPİT ETTİK’

“Edremit bölgesi depreme dayanıklı bir yerleşke olması hasebiyle konut yapımı için gayet uygundur. Van’da Tüketiciler Birliği olarak tespit ettiğimiz 20 bine yakın kiraya verilmemiş ev var. Bugün 5 bin liraya vereceğim evi, yarın 10 bin liraya veririm bakışıyla yola çıkılmış, bu da arz talep dengesini bozmuştur. Fahiş fiyatlar ışık hızıyla yayılırken, yetkililerin kaplumbağa hızıyla yürümelerini akıl ve mantığa sığdıramıyoruz. Bu konuda denetim mekanizmalarını hızlı hareket etmeye davet ediyoruz.”

EMLAKÇILAR DA DERTLİ

Emlakçı Semra Ayhan, 20 yıllık binaların bile sıfır binalar fiyatında kiraya verildiğini belirterek şunları söyledi: “Van’da en ucuz diye tabir ettiğimiz TOKİ’lerde konutlar şu anda 7 bin liraya kiraya veriliyor. Bir yıl öncesine kadar bu dairelerin fiyatı aylık 500 liraydı.

“1+1 eşyalı ev fiyatları Van’da 8 bin lira, boş evler ise 4-5 bin lira arasında. Serbest piyasa diye herkes kafasına göre fiyat veriyor ve çeşitli bahanelerle eski kiracıları çıkarmaya çalışıyor. Yeni binalar 12 bin liraya kadar kiraya veriliyor. Bunun vicdani olarak hiçbir boyutu yoktur. Bir de doktor olsun, polis olsun diye kiracı da seçiyorlar. İpin ucunu iyice kaçırdılar.

“Dün bir eve gittik. 9 bin liraya el sıkıştık, bugün gittiğimizde fiyatın 13 bin lira olduğunu öğrendik. Kiralar gibi ev fiyatları da uçtu. Emsallerine göre 700 bin lira olması gereken ev 2 milyon liraya satılıyor.”

Emlakçıların bu süreçte çok zorlandığını vurgulayan Ayhan şunları söyledi: “Biz, Emlakçılar Grubu Derneği olarak durumun bizleri nereye götüreceğini öngöremiyoruz. Biz bile artık dükkanlarımızı kapattık… Ev kiralayacak olanlar, kapıcıları bulup onlarla hallediyorlar.”