Şam’ın Tahran’a 30 milyar dolar borcu var
Muhammed Celali, 'İran, Suriye'ye yılda 3 milyar dolar yardım ediyordu. Suriye'nin İran’a 30 milyar dolar borcu var.' dedi. Tahran’ın Şam’dan bu borcu talep ettiği öne sürülüyor. Lübnan basını ise Şam’ın, 300 milyar dolar tazminat ödemesi talebiyle Tahran’a dava açacağını yazdı
Suriye'de BAAS döneminin son başbakanı olan Muhammed Gazi Celali, Rûdaw’a konuştu. Celali, “13 yıldır devam eden savaş değil, Suriye rejiminin çöküşüne yoksulluk ve yolsuzluk neden oldu.” dedi.
Hükûmeti düşmesine rağmen Şam’da kalmayı tercih ettiğini belirten Celali, “Çekip gitmek gibi bir korkum olmadı. 8 Aralık 2024 sabahı, HTŞ güçleri Şam’a ulaşmadan önce 20 asker beni koruyordu, ancak hepsi gitti. Ailem ve ben yalnız kaldık.” ifadelerini kullandı.
Celali, başbakan olmadan önce Suriye Üniversitesi Rektörü’ydü. Bir süre de İletişim Bakanlığı yapmıştı. Ülkesinin büyük bir yoksulluk dönemi yaşadığını belirten Celali, başbakan olarak aylık maaşının 2 milyon Suriye lirası, yani 140 dolar olduğunu söyledi.
Eski Başbakan, Suriye’deki durumu anlatmak şöyle bir örnek verdi: “Aylık 17,5 dolar maaş alan bir asker karşılıksız nasıl canını tehlikeye atarak bu ülkeyi ve bu yönetimi korur.” Celali, Esad düştüğünde Merkez Bankası’nda yaklaşık 100 milyon dolar olduğunu, bunun da tamamının döviz değil Suriye lirası olarak bulunduğunu söyledi.
Eski Başbakan’ın ifadelerine göre, Suriye'de savaş başlamadan önce 8000 megavat elektrik üretiliyor ve bu miktar artıyordu. Suriye, elektrik fazlasını ihraç ediyordu. Şu anda ise Suriye'nin elektrik üretimi 1000 megavata düştü. Ülkenin 24 saat kesintisiz elektrik sağlaması için 7000 megavat elektriğe ihtiyacı var.
‘İRAN’DAN PETROL’
Celali, İran İslam Cumhuriyeti’nin Esad Hükûmeti’ne verdiği destek hakkında da şunları söyledi: “İran, Suriye'ye her ay 2 milyon varil petrol veriyor ve biz de 1 milyon varil petrol satın alıyoruz. Irak ise ABD baskısı nedeniyle Suriye'ye petrol sağlayamıyordu. Devrimin başlangıcından bu yana İran, Suriye'ye her yıl 3 milyar dolar yardım etti. Şu an Suriye'nin İran’a 30 milyar dolar borcu var.”
SURİYE’DEN ÇALINAN MİLYARLARCA DOLAR
Suriye Dışişleri Bakanlığı, 2023’te Birlemiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne gönderdiği mektupta, ABD ile PKK/ PYD’nin ülkedeki petrol ve doğal gaz hırsızlığını gözler önüne sermişti. Günlük üretilen 80 bin varil petrolün büyük bir bölümünün ABD'li işgalciler tarafından yağmalandığı belirtilen mektupta, petrol hırsızlığının Suriye ekonomisine bugüne kadar verdiği zararın 115,2 milyar dolara ulaştığı bildirilmişti.
Eski Suriye Devlet Başkanı Esad ise ülkedeki yatırımların önündeki en büyük engelin Lübnan bankalarında sıkışmış olan para olduğunu söylemişti. Esad, bankalarda bloke edilmiş haldeki paranın 40 ila 60 milyar dolar değerinde olduğunu belirtmiş, “Her iki rakam da bizimki gibi bir ekonomiyi sıkıntıya sokmaya yeter.” ifadelerini kullanmıştı.
Ekonomik iflasın eşiğinde olan Lübnan'da bankalar tasarruf sahiplerinin hesaplarına bloke koymuş ve yurt dışına para transferlerini engellemişti.
‘ŞAM DAVA AÇACAK’
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi, geçen hafta yaptığı açıklamada, Suriye ile eski dönemde akdedilen anlaşmaların ortadan kalkmayacağını söyledi. Bu açıklamanın ardından Tahran yönetiminin, yeni kurulan Suriye Hükûmeti’nden 30 milyar dolar borcunu talep ettiği öne sürüldü.
Basına yansıyan haberlere göre Tahran, “Hükûmet değişse bile İran'ın Suriye üzerindeki alacaklarından vazgeçilmeyecek. Suriye'de kurulacak yeni yönetim, bu borcu İran halkına ödemekle yükümlü olacak.” mesajı verdi.
HTŞ Lideri Ahmed eş-Şera ise üst üste İran’ı hedef alan açıklamalar yaptı. Lübnan merkezli El-Modon gazetesi de yeni Suriye yönetiminin Tahran’a dava açacağını yazdı. Davaya gerekçe olarak İran'ın “suç teşkil eden ve keyfi politikalarının” Suriyelilere ve Suriye altyapısına verdiği zarar gösterildi.
Habere göre yeni Suriye yönetimi, İran'ın kendilerine 300 milyar dolar tazminat ödemesini talep etti. Ancak HTŞ yönetimi, şimdiye kadar ABD ve PKK/PYD’nin ülkeden çaldığı petrolün tazmini konusunda hiçbir açıklama yapmadı.
