Suriyeli Kürt Kadri Cemil Bey

Mehmet Yuva dostumuz 27 Kasım 2021 Pazar günü Aydınlık’ta yayımlanan yazısında ilginç bir simayı tanıttı: Kadri Cemil.

Kadri Cemil hem Türkiye hem de Suriye (şimdilerde Rusya) açısından dikkat çekici bir isim.

Önce Kadri Cemil Bey ile nasıl tanıştığımızı anlatayım.

2012 yılı olmalı. Yani Suriye’de iç savaş tehlikesinin kapıya dayandığı sırada Ulusal Strateji Merkezi (USMER) temsilcileri olarak Semih Koray ve ben, Suriye hükûmetinin davetlisi olarak Şam’a gittik. Bizlerin yanı sıra çok sayıda yabancı gazeteci vb de davet edilmişti. CNN, NTV, Hürriyet, Millî Gazete vb.

Bizi Şam’a, Humus’a vb. götürdüler, halkla temasımızı sağladılar.

Olağanüstü bir durum olmadığını (o sırada) göstermeye çalışıyorlardı.

Suriyeli yetkililer Türk heyetine özel bir ilgi gösterdiler. Gece yarısı Dışişleri Bakan Yardımcısı Faysal Mikdat bizi (Türk heyetini) Başbakanlık'ta kabul etti. Aramızdaki en kıdemli kişi, eski Adalet Bakanı İsmail Müftüoğlu doğal olarak heyetin başına geçti ve güzelce Türk tarafının görüşlerini anlattı. Şimdilerde Dışişleri Bakanı olan Faysal Mikdat da sıcak, dostça bir konuşma yaptı. Bunun Türk tarafına yapılmış bir diplomatik uyarı olduğu daha iyi anlaşılıyor.

ŞAM’DE KADRİ CEMİL İLE

Suriyeli yetkililer, daha etkili bir ikna yöntemi olduğunu düşündükleri için olacak, bizlerin çok sayıda yerel örgüt temsilcisi ile ve çeşitli şahsiyetlerle bir araya gelmemizi sağladılar.

Semih Koray ve ben, Kadri Cemil Bey ile o vesile ile tanıştık. Uzunca boylu, sağlam yapılı biriydi, Araplara benzemiyordu. Kendisini tanıttı önce. Diyarbakır’ın ünlü ailelerinden Cemil Paşazadelerden imiş. Aile Şeyh Sait isyanından sonra kovuşturmaya uğrayınca Suriye’ye kaçmış. Ancak Fransızların kendilerini Suriye’deki Suri/Arabi milli mücadelesine karşı kullanmak istediğinde itiraz edince, bu kez Suriye’nin içlerine (Tedmor) Palmira’ya sürülmüşler.

1952’de Şam’da doğan yurt dışında öğrenim gören torun Cemilzade Kadri Cemil, Suriye’de çeşitli solcu örgütler kurmuş. Suriye rejiminde görevler almış. Bir Suriyeli gibi yaşamış.

Bize kendisini “Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı” olarak tanıttı.

Arapça çevirmen pek güven vermediği için kendisi ile Fransızca görüştük. Kürt kimliğini gururla taşıyordu ama kimlikçilik yapmadı. Tersine bizimle Suriye devletinin bir sözcüsü gibi konuştu. Tavırları ölçülü ama dostça idi. Ekonomiden çok siyaset konuştuk çünkü o sırada, yani savaşın eşiğinde, sadece siyaset konuşuluyordu.

SURİYE’DE İÇ SAVAŞ

Mehmet Yuva dostumuzun yazdıklarından Kadri Cemil’in iç savaş başladıktan sonra Rusya’ya geçtiği, yapıcı tutumunu orada sürdürdüğü anlaşılıyor. Etnik ve mezhep temelindeki ayrılıkça hareketlere taraf olmamış. Lavrov’un PYD/ PKK gölgesindeki heyetle yaptığı görüşmede Kadri Cemil’in Lavrov’un yanında olduğunu, bölücü Kürt heyetine Rusya’nın Suriye’de barış istediğini, kimsenin rejimin (Esad kastediliyor) yıkılmasından söz etmediğini, sorunun tüm taraflar arasında ortak çalışabilecek bir yönetim kurulması sorunu olduğunu, bunun temel taşının da ordu (Suriye ordusu) olduğunu anlattığını yine Yuva dostumuzun yazısından anlıyoruz.

Türk heyetine dostça davranan ekonomiden sorumlu Suriyeli yetkili Kadri Cemil Bey'in yapıcı tutumunu devam ettirdiğini öğrenmek, benim için sevindirici oldu.

İyi niyetli yapıcı çabalar, geçmişin yaralarını sarabilir. Umarım, Kadri Cemil Bey ve onun gibiler bu tutumlarını sürdürür ve barışın inşasına daha çok katkıda bulunur.