Suudi-İran anlaşması İsrail’in planlarını bozdu

İsrail’de yayın yapan Walla adlı haber sitesi, İran ile Suudi Arabistan arasındaki normalleşme sürecine mercek tuttu.

Suudi Arabistan’ın petrol arzını günde bir milyon varil azaltma kararına değinen site, “Arabistan’ın petrol üretimi günlük 8 milyon varil olacak. Riyad, petrol üretimini düşürme konusunda OPEC + üyelerine danışmış olsa da, bu kararı başka şirketlere sormadan tek taraflı olarak veriyor.” bilgisini paylaştı. Habere göre Suudi Arabistan'ın bu kararı hem petrol fiyatlarını artırdı, hem de ABD'nin öfkesine yol açtı.
Bu durumda Netanyahu’nun ABD Başkanı Biden’dan Washington’a davet beklediği belirtilen haberde, iki ülkenin Suudi Arabistan ile normalleşme sürecini gözden geçirmesi isteniyor. Haberde İran ile Suudi Arabistan anlaşmasının Çin'in arabuluculuğuyla sessiz sedasız hayata geçtiği belirtilirken, İran’ın 7 yıl sonra yeniden Suudi Arabistan’daki büyükelçiliği açmasına dikkat çekiliyor.

ÇİN GELİP ORTALIĞI KARIŞTIRDI

İsrailli yayın organı, Tel Aviv’in F-35 uçaklarının İran’ın Buşehr, Natanz ve Fordo tesislerine ulaşması amacıyla Suudi Arabistan’dan semalarını açmasını istediğini belirtiyor. Bu süreçte Çin’in gelip ortalığı karıştırdığı ve İran ile Suudi Arabistan arasında diplomatik ilişkilerin yeniden başladığı kaydediliyor. Suudi Arabistan’ın attığı adımların ABD ve Batı ülkeleri için stratejik bir konu haline geldiğini belirten site, Washington yönetiminin, Riyad'ın Batılı ülkelerden uzaklaşıp Çin, Rusya ve İran'ın “kucağına” gitmesinden endişe duyduğunu ifade ediyor.

RİYAD YÖNETİMİ DÜNYANIN
DEĞİŞTİĞİNİN FARKINDA

Suudi Arabistan’ın İsrail ile normalleşme şartının sivil nükleer programının kabulü ve gelişmiş Amerikan silahlarının sağlanması olduğu ileri sürülen yazıda, “Suudi Arabistan Veliaht Kralı Muhammed bin Selman, Biden'a istediğini elde edebileceğine dair sinyaller gönderiyor. Joe Biden, Bin Selman'ın imalarını ve Suudilerin şartlarını anlamazsa, Riyad petrol üretimini yüzde 20 oranında azaltacak, bu da ABD'de benzin fiyatlarının artmasına neden olacak ve ABD’li seçmeni kızdırmış olacaktır.” ifadeleri kullanıldı.
Daha önce Rey el-Yevm gazetesi de Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro’nun Riyad ziyaretine ilişkin yayınlandığı analizde, Muhammed bin Selman’ın Maduro’yu sıcak karşıladığına dikkat çekmişti. Analizde şu ifadelere yer verilmişti:

“Washington yönetimi Maduro’yu meşru bir başkan olarak tanımıyor ve hakkında ‘yolsuzluk’, ‘uyuşturucu kaçakçılığı’ ve ‘insan hakları ihlali’ gibi asılsız suçlamalarla bulunarak yaptırımlar uyguluyor. Bu sırada Suudiler, ABD'yi öfkelendiren Venezuela Devlet Başkanı Maduro’yu karşılarken Suudi Arabistan'daki İran Büyükelçiliğinin yeniden açılacağını duyururdu ve Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın da Cidde’deki Liderler Zirvesi’ne katılmasını memnuniyetle karşıladılar.”

Tüm bunların Suudi Arabistan'ın ABD ve Batılı ülkelerin yaptırım uyguladığı ülkelerle ilişkilerini güçlendirmek anlamına geldiğini yazan Rey el-Yevm gazetesi; “Amerika bu ülkeleri kendisine rakip olarak görüyor. Bu arada Suudi Arabistan'ın Rusya ve Çin ile ilişkilerini güçlendirmesi, Riyad yönetiminin dünyanın değişmekte olduğunun farkına vardığını ve Suudi yetkililerin de kendi çıkarları doğrultusunda adımlar attığını gösteriyor.” İfadelerine yer veriyor.

İRAN-SUUDİ ARABİSTAN ANLAŞMASI

Irak ve Umman'ın ev sahipliğinde 2021'de müzakerelere başlayan Riyad ve Tahran, 10 Mart'ta Pekin'de Çinli yetkililerin aracılığıyla 7 yıl aradan sonra diplomatik ilişkilerin iki ay içinde yeniden başlatılması konusunda anlaşmaya varmıştı.

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ile Suudi Arabistanlı mevkidaşı Faysal bin Ferhan da 6 Nisan'da Pekin'de bir araya gelmiş ve iki ülke büyükelçiliklerinin yeniden açılması, iki ülke arasındaki uçuşların yeniden başlatılması ve vizelerin kolaylaştırılması konusunda anlaşmıştı.
Bu anlaşmaların ardından Amerikan medyası ve siyasi çevreler, Batı Asya bölgesinde ABD'nin isteklerine aykırı bir gelişmenin yaşanmasından endişe duyduklarını dile getirdiler.