Tahıl Anlaşması devam edecek mi?

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin önceki gün Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa ile yaptığı telefon görüşmesinde “anlaşmanın ana hedefine ulaşmadığını” aktardı. Görüşmede, kazanç anlaşması kapsamında Rus ihracatının önündeki engellerin devam ettiğini söyledi.

Rus gıda ve gübre ihracatının önündeki engellerin kaldırılmasına yönelik “Rusya-BM memorandumunda” yer alan taahhütlerin hala yerine getirilmediğini vurgulayan Putin, anlaşmanın ana hedefi olan, Afrika kıtasındakiler de dahil olmak üzere ihtiyaç sahibi ülkelere tahıl sevkiyatının yapılmadığını belirtti.

Rusya, anlaşmadaki “çözülmemiş tüm meselelerin” çözülmemesi halinde anlaşmayı feshedeceğini defalarca dile getirmişti. Türkiye ve BM, Rusya'yı geçen mayıs ayında varılan ve iki aylığına uzatılan anlaşmayı uzatmaya ikna etmeye çalışıyor.

Rusya ise Rus tarım bankası Rosselkhoz Bank’ın SWIFT küresel bankacılık sistemine yeniden bağlanması, tarım makineleri ve yedek parçaların teslimatlarının yeniden başlaması, Rus gemilerin güvenliğinin sağlanması ve yabancı limanlara erişimin önündeki engellerin kaldırılması gibi çeşitli taleplerin yerine getirilmesini istiyor.

KREMLİN SÖZCÜSÜ

‘AÇIKLAMA YOK’ DEDİ

Perşembe günü Cumhurbaşkanı Erdoğan, Putin ile tahıl anlaşmasının uzatılması konusunda “karşılıklı bir anlayış” olduğunu ifade eden bir açıklama yapmıştı. Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, Türkiye ile yapılan tahıl anlaşmasıyla ilgili "yeni bir açıklama" yapılmadığını söyledi.

9,6 MİLYAR DOLAR

DEĞERİNDE İHRACAT

RIA Novosti Rus haber ajansının, BM verilerinin yanı sıra Ukrayna Tarım Bakanlığı ve gümrük verilerine dayanarak yaptığı hesaplamalara göre, tahıl anlaşması bozulursa Kiev ayda yaklaşık yarım milyar dolar kaybedecek.

Geçen yılın ağustos ayından hazirana kadar Ukrayna 9,8 milyar dolar değerinde 50,6 milyon ton tahıl ihraç etti.

İhracatın büyük bir kısmı limanlar üzerinden yapılıyor. Anlaşma döneminde limanlar üzerinden yapılan sevkiyatların payı yüzde 78'di ve son aylarda bu oran istikrarlı bir şekilde yüzde 80'i aştı. Geri kalanı ise demiryolu, karayolu ve feribotlarla taşınıyor.

Ukrayna'nın toplam tahıl sevkiyatının yüzde 55,5'i ya da 28,1 milyon tonu Karadeniz Girişimi tarafından yapıldı. Bağımsız endüstri ve enerji uzmanı Leonid Khazanov RIA Novosti'ye yaptığı açıklamada, ihracatın geri kalanının büyük olasılıkla Tuna'daki Izmail, Ust-Dunaysk ve Reni limanları üzerinden Avrupa Birliği'ne gittiğini söyledi. Khazanov, tahıl yüklü demiryolu trenlerinin akışının da aynı yönde arttığını kaydetti.

Parasal olarak bakıldığında limanlar üzerinden yapılan tahıl ihracatı 7,7 milyar dolar, Karadeniz limanları üzerinden 5,5 milyar dolar ve nehir limanları üzerinden 2,2 milyar dolar olarak gerçekleşti. Dolayısıyla, tahıl anlaşması uzatılmazsa Ukrayna ayda 500 milyon dolar kaybedecek.

NE OLMUŞTU?

Tahıl Anlaşması geçen yıl temmuz ayı sonunda Rusya, Türkiye, Ukrayna ve BM temsilcileri tarafından imzalanmıştı. Anlaşma iki aşamayı öngörüyor: Ukrayna ürünlerinin Karadeniz limanlarından ihracatı için bir mekanizma ve Rus gıda ve gübrelerinin dünya pazarlarına ihracatı üzerindeki kısıtlamaların kaldırılması. Ancak Moskova defalarca anlaşmanın Rus ürünleri açısından işe yaramadığını, Ukrayna tahılının ise ihtiyaç sahibi Afrika ülkelerine değil, öncelikle Avrupa'ya gönderildiğini belirtti. Anlaşma imzalandığından bu yana, yaklaşık 33 milyon mt tarım ürünü taşıyan 1.000′den fazla gemi Ukrayna limanlarından ayrıldı.