Tahran’dan Nükleer Anlaşma resti: Ek protokolü askıya alırız

Haftalık basın toplantısında konuşan İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatipzade, Nükleer Anlaşma’nın gidişatına ilişkin açıklamalarda bulundu.

İRNA’nın haberine göre, Hatipzade konuşmasında, “Teknik sorular Atom Enerjisi Kurumu'ndan sorulmalı, ancak diğer taraf olur da o güne kadar yükümlülüklerini yerine getirmezse, hükümet Ek Protokol'ün gönüllü olarak uygulanmasını durdurmakla yükümlüdür” ifadelerini kullandı.

Bu eylemin denetim dışı kontrol mekanizmasının sona ermesi anlamına geleceğini ve tüm denetimlerin son bulması anlamını taşımayacağının altını çizen Hatipzade, “Aslında İran, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması (NPT)'nın bir üyesidir, ancak Ek Protokol durdurulacaktır” dedi.

Diğer yandan, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) ile işbirliğinin devam edeceğini bildiren Hatipzade, “Diğer taraflar yükümlülüklerine uyduğu sürece tüm bu önlemler geri alınabilir” diye konuştu.

‘UAEK’DAN BİLGİ SIZDI’

UAEK'ddki İran misyonunun son mektubuna işaret eden Hatipzade, “Bu bizim ilk mektubumuz değil ve inşallah son mektubumuz olsun. UAEK ile en üst düzeyde işbirliği yaptık, ancak geçmişte bilgi sızıntıları gördük. UAEK belgelerin gizliliğini korumak için yasal ve kesin bir sorumluluğa sahiptir. Bu belgeler, doğası gereği gizlidir, aksi takdirde İran'ın faaliyetleri şeffaftır. Üzgünüz, ciddi ihmaller yaşanmıştır. Mektup, UAEK'nun sorumluluklarını hatırlatmak içindi” değerlendirmesinde bulundu.

‘ABD AYNI, DEĞİŞMEDİ’

ABD Dışişleri Bakanı'nın Nükleer Anlaşma ile ilgili ilkeli diplomasi konusundaki tweetine de dikkati çeken Hatipzade, “Ne yazık ki, ABD önceki yönetimin yanlış yolunu izlemeye devam ediyor. Bugün olup bitenler 20 Ocak öncesinden farklı değil. Millet üzerindeki aynı azami baskı ve cinayet, aynı yaklaşımla devam etmektedir. Şimdi sizinle konuştuğum sırada, ABD yaptırımlar açısından Trump döneminden farklı değil ve bu, kendilerini Trump'tan uzaklaştırmak için kampanya yürütenleri utandırabilir. Diplomasi, yanlış yolun düzeltilmesi ise, İran söylediği gibi bu politika değişikliğine uygun şekilde yanıt verecektir” açıklamasında bulundu.

İstihbarat Bakanı'nın son zamanlarda yaptığı açıklamalar hakkında da konuşan Hatipzade, “İran'ın konumu değişmedi ve nükleer faaliyetlerinin barışçıl doğasına dayanıyor. İslam İnkılabı Rehberi'nin kitle imha ve nükleer silahların haram olduğuna yönelik fetvası sürüyor” değerlendirmesini yaptı.

YEMEN’DE OLUMLU GELİŞMELER

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri’nin Yemen Özel Temsilcisi Griffith'in geçen hafta İran Dışişleri Bakanı Zarif, Bakan Yardımcıları Abbas Irakçı ve Ali Asger Haci ile bir araya geldiğine değinen Hatipzade, “Yemen'deki krizin çözümü konusunda iyi istişareler yapıldı ve bu ziyaretin bu krizin çözümünde olumlu bir etkisi olmasını umuyoruz” açıklamasını yaptı.

Hatipzade, ABD'nin Yemen konusundaki son tutumu ve BM Genel Sekreteri'nin Yemen Özel Temsilcisi'nin son ziyaretiyle ilgili olarak, “BM Genel Sekreteri temsilcisinin son ziyareti, korona nedeniyle bir veya iki kez ertelendi. İran bölgesel konularda bölge ülkelerine danışıyor. Elbette Birleşmiş Milletlerin kolaylaştırıcı olarak kendine özgü konumu vardır” diye ekledi.

Hatipzade ayrıca, Yargı Erki Başkanı Hüccetü'l-İslam Reisi'nin geçen hafta Irak'a yaptığı de ziyarete değinerek, “General Süleymani'nin davası, adli ve siyasi ilişkiler ve konsolosluk ilişkileri alanında görüşmeler yapıldı” dedi.

Hatipzade geçen hafta da İran temsilcisinin Suriye'ye giderek Beşar Esad ile görüştüğünü kaydetti.

‘İLK ADIMI BİZ ATMAYACAĞIZ’

İran Cumhurbaşkanı Ruhani de geçen hafta yaptığı açıklamada, kimsenin İran’dan Nükleer Anlaşmadaki taahhütlerle ilgili ilk adımı atan taraf olmasını beklememesi gerektiğini vurgulamıştı.

Ruhani nükleer anlaşama ve taahhütleri geri dönüş ile ilgili, "Anlaşmadan ayrılan taraf biz olmadık ki ilk adımı atalım. Bunda hiçbir tereddüt yok. Anlaşmadan ayrılan ve uluslararası anlaşmalara aykırı olarak halkımıza her türlü zulmü reva görenler, Nükleer Anlaşmaya da ilk dönen taraf olmalıdır" açıklamasını yapmıştı.

NÜKLEER ANLAŞMA

Nükleer Anlaşma, İran'ın nükleer faaliyetlerinin denetlenmesi ve düzenlenmesi, bunun karşılığında yaptırımların kaldırılması amacıyla Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) daimi üyeleri ABD, İngiltere, Fransa, Rusya ve Çin'in yanı sıra Almanya ve AB ile İran arasında 2015'te imzalanmıştı.

ABD Başkanı Donald Trump'ın yönetime gelmesiyle Washington anlaşmadan çekilmiş ve İran'a yeniden yaptırım uygulamaya başlamıştı. Bunun üzerine İran, Temmuz 2019'da Nükleer Anlaşmanın bazı maddelerini, 5 Ocak'ta da anlaşmadan kaynaklanan tüm taahhütleri askıya aldığını açıklamıştı.

Nükleer Anlaşma İran'a uranyumu en fazla yüzde 3,67 zenginleştirebilme izni veriyordu. ABD'nin yaptırımlarına karşı anlaşmadaki taahhütlerini durduran İran zenginleştirilmiş uranyum seviyesini yüzde 4,5 oranında tutuyordu.

İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Ali Ekber Salihi, uranyumu yüzde 20 oranında zenginleştireceklerini UAEA'ya bildirdiklerini söylemişti.