Tahsin İncirci hayata veda etti: Devrimci marşları işçi sınıfıyla buluşturdu

Müzisyen ve besteci Tahsin İncirci, devrimci korolar kurdu. Marşlara, türkülere uyarlamalar yaptı. Bu toprağın kokusunu batı enstrümanlarıyla yorumladı.

İncirci, 1941 yılında Zonguldak Devrek doğumlu. 1970’li yıllarda Berlin Türk İşçi Korosu’nun kurulmasına öncülük etti. Avrupa Türkiyeli Toplumcular Federasyonu (ATTF) Korosu’nun orkestra şefliğini yaptı.

Gazi Eğitim Enstitüsü müzik bölümünü bitirdikten sonra devlet bursuyla Almanya’ya gider İncirci. Amacı orada görgü, bilgi arttırmak ve dönünce Gazi Eğitim Enstitüsü’nde öğretim görevlisi olmaktır. Verilen süre içerisinde eğitimimi tamamlayamaz. 68 döneminin en hareketli zamanında Berlin’dedir. Vietnam harbinin en zorlu dönemidir aynı zamana. O dönemde savaşa karşı mitinglere katılır. Sonunda oradaki okulu bitirip diplomasını alır ve yurda döner.

MÜZİĞİNDE BU TOPRAĞIN KOKUSU VAR

İncirci bir söyleşisinde; “Müziğinizi nasıl tanımlıyorsunuz?” sorusuna şöyle cevap verir; “Ben ruhsal kökü, duygusal kökü Türk Sanat ve Halk müziğine dayalı, ama teknik yönden Batı’ya kullandığım -enstrümanlardan da bellidir- yönelik bir sanat insanıyım. Batı kaynaklı enstrümanlar kullanırım. Ama ruh olarak, duygu olarak muhakkak bu topraktan bir ses, bir koku gelmesi lazım. Müziğimde bu toprağın kokusu vardır.”

Sanatçı Ekrem Ataer, Tahsin İncirci’yi şöyle anlattı; “Türkiye’de devrimci müzik ve bu müzik üzerine kurulu korolar konusunda çok önemli bir ustamızdır. 1960’lı yıllarda Almanya’ya gidiyor. Hayatını Berlin’de sürdürüyor. Berlin’de Türklerin en yoğun olduğu Kreuzberg'de Berlin İşçi Korosu’nu kuruyor. TKP (Türkiye Komünist Partisi) geleneğinden gelir. Devrimciler için bir nefes alma yeri oluyor koro. Koro iki şekilde çalışıyor. 1. Orijinal besteler. Bunların içinde kendi besteleri de vardır. El Kapıları ve Dağlarca’nın; Ey Göklere Duman Durmuş Dağlar Ey eserleri bunlardandır. 2’incisi; Var olan marşlarımıza, türkülerimize Türkçe sözler uyarlanıyor. Mesela, Gemi Geliyor Baştanparçasını, İşçi Geliyor Baştan olarak uyarlamıştı.”

İŞÇİ ŞARKILARI VE MARŞLARI ALBÜMÜ

Deli Kuşun Öttüğü, El Kapıları gibi pek çok parçanın altına imza atan sanatçı, Türk müzik tarihinde adı pek bilinmese de çok önemli besteci ve orkestra şefidir. 60'lı yıllarda burslu öğrenci olarak gittiği Almanya’ya yerleşmiş; müzikal çalışmalarını Almanya ve Avrupa genelinde sürdürmüştü. 1970’lerin ortasında işçi şarkıları ve marşları albümünü yapar. Bu albümle ilk defa bir işçi korosu adıyla plak çıkarılıyordu. Aynı zamanda ilk defa “Enternasyonal” marşına Türkçe kayıt yapılıyordu. Brecht ve Eisler’ın, Dayanışma eseri de plaktaki yerini alır. O dönem Türkiye’de DİSK’in en kuvvetli olduğu dönem. Kemal Türkler dönemi. Sendika plağı Türkiye’de basar. Türkiye’de Barış Derneği Enternasyonal’i bir toplantıda söyler. Bunun üzerine üyelerini içeri almaya çalışırlar. Çoğu kaçmak zorunda kalır. Sümeyra Çakır gibi birçok insan Hollanda’ya gider. Sümeyra Çakır ile birlikte o dönem bir repertuar yaparlar ve ortaya “Barış ve Gurbet Türküleri” çıkar. Bu albüm de Türkiye’de korsan olarak basılır. El Kapıları gibi pek çok parçanın altına imza attı. Türk müzik tarihinde adı pek bilinmese de çok önemli besteci ve orkestra şefi. 60'lı yıllarda burslu öğrenci olarak gittiği Almanya’ya yerleşmiş; müzikal çalışmalarını Almanya ve Avrupa genelinde sürdürmüştü.

TÜRK POLİTİK MÜZİĞİ

Türk Müziği isimli ama Almanya’da basılan kitabında, “Türk politik müziği” başlıkla bölümde şunları yazar:

“Egemen çevrelerin elinde gerçekleri toplumdan gizlemek ve onu oyalamak aracı olarak kullanılan müzik, 60’lı yıllardan sonra emekçi kitlelerin elinde hak ve özgürlük istemleri dile getiren bir kavga aracı olmaya başlamıştır. Yaşam koşulları ile kültür düzeyi arasındaki keskin ilişkiler Türkiye toplumunda görülen apaçık bir olgudur. Emekçi halkın ilerici demokratik bir düzen ve sosyalizm yönünde verdiği uğraşımın başarıya ulaşmasıyla kültür de gelişecek, evrensel boyutlara ulaşacaktır. Bu kavgaya katılan sanatçılar bu gerçeği çok iyi bilmektedirler ve sayıları da günden güne artmaktadır… Halkın yarattığı her türlü sanat dalında tohum ve filiz boyutlarında olsa bile ilerici ve devrimci öğeler vardır. İşte bu öğeler halk ve halk var oldukça kalacak ve hiçbir yöntem bunu ortadan kaldıramayacaktır. ”

TÜRK MÜZİĞİNİN BATI KULAĞI

Ekrem Ataer, İncirci’nin,TKP Marşı'nın bestecisi, Mustafa Suphii'ler, 15'liler gibi çok önemli marşların yaratıcısı olduğunu belirtiyor. Mustafa Suphi için yazdığı ağıtın duygusal ve lirik bir ağıt olduğunu belirten Ataer;

“Tahsin İncirci devrimci müzik konusunda hep geleneksel müzikten beslenir. Ya bağlama çalar, türkü söyleyen Fakat Tahsin İncirci de bu olay tersine dönmüştür. İncirci batı müziği, yani klasik batı müziği dünyasından gelir. Bir keman sanatçısıdır. Ama Türk müziğini de bunu halk müziği ve sanat müziği gibi bir manasız ayrım içerisinde görmüyorum. Tahsin İncirci, Karaburun'da yaşıyordu, çok yakın görüşüyorduk. Bir süredir rahatsızdı.Tahsin İncirci'nin tiyatro dünyasına da çok önemli bir katkısı olmuştur. Çünkü Tahsin İncirci Breht’i çok iyi bilirdi. Sanatta diyalektiği çok iyi bilir. Onun için yaptığı müzik de tabii o kalibrededir.”

İncirci, Aşık İhsani’nin Kavga ve Uyan şiirlerini besteler. Koro repertuarına da girer. Ona göre; “Aşık İhsani çok önemlidir. Bizim politik müziğin içinde çok önemli bir isimdi, samimdir çünkü. Bizim var böyle şarkılarımız, Yemen Türküsü, Hekimoğlu, Köroğlu, İzmir’in Dağlarında, Sivastopol, bunlar hep devrimci halk türküleridir aslında.”