Taksi şoförlerinin anlattıkları

Geçen araba bozuldu. (Fransız malı almamak lazım). Buralarda da Uber tek alternatif olduğu için Uber çağırdım. Elektrikli bir araba geldi (Kia e-niro). Gelen şoförün ismi Emanuel. Ganalıymış. Haliyle Gana sohbeti yaptık. Özetleyeyim: Gana'da son yıllarda turizm hızla büyüyormuş. Eski İngiliz kolonisi olduğu için İngilizce konuşuluyormuş. Son senelerde petrol bulunmuş ama büyük petrol firmaları Gana'ya petrolün sadece %15 kadarını veriyorlarmış, gerisini cukkalıyorlarmış.

Gana'dan sona en çok sevdiği ve ziyaret ettiği Afrika ülkesi de Kenya imiş. İki ülke de eski İngiliz kolonisiymiş, İngilizce konuşuluyormuş ve Commonwealth üyesiymişler bu yüzden vize de gerekmiyormuş. Türkiye ise Gana'da popüler bir seyahat rotasıymış ve özellikle alışveriş için Ganalılar Türkiye'ye gidiyorlarmış. Fiyatlar Çin kadar ucuz değilmiş ama kalite daha iyiymiş. Direk uçuş rotası olması da ticari ilişkileri güçlendirmiş.

Velhasıl, benim arabanın tamir işi uzadı ve birkaç sefer daha Uber'e binmek zorunda kaldım.

Beyaz bir araba ile Monica geldi. Romanya kökenliymiş.

Yazın Türkiye'ye tatile gelecekmiş, Fethiye güzel miymiş? Paskalya tatilinde de Mısır'a Şarm El-Şeyh'e gidecekmiş. Genelde, ailecek tatile İspanya'ya gidiyorlarmış ama bu sene değişiklik yapmak istiyorlarmış. Muhtemelen Monica'nın kocasının da makul bir geliri var ki İngiltere'de ekonomi bu kadar kötü iken yılda iki kez tatile gidebiliyorlar.

Bir sonraki şoför ise İshak idi. Pakistan'ın Keşmir bölgesindenmiş. Önceki yıllarda İstanbul'a ve Antalya'ya gelmiş. İstanbul'u daha çok sevmiş, Antalya'yı biraz daha klasik yaz tatil yeri olarak bulmuş. Hem Türkiye hem Pakistan politikasını yakından takip ettiği belli. Bana Erdoğan hakkında ne düşündüğümü sordu, onu çok üzmeyecek şekilde cevap verdim. Sonra konu doğal olarak hapisteki eski başbakan İmran Han'a geldi. İmran Han'ın destekçisi ama İmran Han'ın bazı hatalar da yaptığını düşünüyor. "Nedir bu hatalar?" diye sordum. Asker ile gereksiz yere fazla dikleştiğini söyledi. Asker ile ilişkileri daha yumuşak tutabilseymiş şimdi ülkeyi yönetiyormuş. Ancak İmran Han, hapiste olmasına rağmen seçimi kazanmış ve önümüzdeki iki, üç sene içinde ve belki de daha yakın bir dönemde ülkeyi yöneteceğini düşünüyor. "Onu içerde öldürmezler mi?" diye sordum. "Yapamazlar" diyor o zaman sokaklar karışırmış bunu da kimse istemiyormuş. Türkiye’de Erdoğan'ın askerin gücünü zaman içinde kırdığını ve benzer problemleri olan süreci yönettiğini düşünüyor.

Son taksici yine Pakistanlı, yine Keşmir bölgesinden çıktı. İsmi Melik. Onu hemen açamadım. Uzun bir uğraşın ardından tam açıldı. Önce biraz Keşmir sorununun kökeninden bahsetti. Britanya kolonisinin son döneminde orada bir Sih şahı yönetimdeymiş, Sih şahı Hindistan tarafında kalmayı seçtiği için Keşmir'in dörtte biri Pakistan tarafında kalmış, gerisi Hindistan tarafında kalmış. Doğa güzellikleri içinde olan ve nispeten kalabalık bir bölgeymiş. İmran Han'ı haksız yere hapse atmışlar. İslami kurallara göre Müslüman kadın boşandıktan sonra 3 ay bekleyip sonra evlenebiliyormuş, İmran Han evlenmeden 6 ay beklemiş ama yine de hapse atmışlar. İmran Han, asker ile anlaşamamış. Askerin özellikle üst kademeleri yolsuzluk içindeymiş. Alt kademelerde sorun yokmuş. Yolsuzluk sorunu yargı, polis ve politikacılar için de geçerliymiş. ("Corruption" ifadesi kullanılıyor yani geniş anlamıyla yolsuz. Kavram "Ahlaksız" ve "üç kağıtçılığı" da içeriyor).

Melik, Müslüman ülkelerin İmran Han'a yapılan haksızlık karşısında suskun kalmalarına şaşırdığını söyledi. Pakistan'ın 300 tane nükleer füzesinin olduğunu, bunun ABD'den bile çok olduğunu söyledi. CIA'nın Pakistan'ın elinden nükleer silahları almaya çalıştığını söyledi. Türkiye'de 2016'da yapılan darbenin arkasında CIA'nın olduğunu söyledi. Pakistan'ın zor bir coğrafi bölgede olduğunu mecburen güçlü bir orduya ihtiyaç duyduğunu söyledi. "Çin desteği olmasa Pakistan ayakta kalamazdı" dedi. İmran Han'ın önümüzdeki yıllarda mutlaka iktidara geleceğini söyledi. Pakistan, Hindistan gibi ülkelerde politikacıların hapse girip çıkmaları normal bir durummuş. İmran Han'da Boris Johnson gibi Oxford'da okumuş, zaten zenginmiş, kimsenin parasını çalmaya ihtiyacı yokmuş. İmran Han'ın iktidarı öncesinde Pakistan'da halk sağlık hizmetine ulaşamıyormuş ama İmran Han sistemi bedava haline getirmiş ve herkese bir sağlık kartı vermiş. Benzer şekilde fakirliğe karşı herkesin az da olsa gelirinin olması için ödeme bağlatmış. Batılı ülkeler İmran Han'ın bu politikalarını sevmemişler ve ona komplo kurmuşlar.

Durum böyle. Yani İngiltere'de hangi taksiye binseniz Türkiye ile yolları bir şekilde kesişiyor insanların.