Tarım desteklerinde yeni model önerisi

Toplam 55 adet olan destek kalemlerinin sadeleşmesi ve desteklerin üretime göre yapılması lazım. Ulusal Strateji Merkezi İstanbul Tarım Komisyonu’nun konuyla ilgili kısa raporunu Aydınlık okurlarının dikkatine sunuyoruz.

TARIM NEDEN DESTEKLENMELİDİR?

Öncelikle bu sorunun yanıtı verilmelidir. Tarımın desteklenmesi her şeyden önce Anayasa'nın gereğidir. Anayasa'nın 45. maddesinde; "Devlet, tarım arazileri ile çayır ve mer'alarin amaç dışı kullanılmasını ve tahriğini önlemek, tarımsal üretim planlaması ilkelerine uygun olarak bitkisel ve hayvansal üretimi artırmak maksadı ile tarımla uğraşanların işletme araç ve gereçlerinin ve diğer girdilerinin sağlanmasını kolaylaştırır. Devlet, bitkisel ve hayvansal ürünlerin değerlendirilmesi ve gerçek değerlerinin üreticinin eline geçmesi için gereken tedbirleri alır." denilmektedir.
Ayrıca, elbette ki insanların beslenmesi için denebilir. Ancak, bunun yanında tarım; insanın giyim ve barınmasından sanayiye, istihdamdan ülke ekonomisine kadar uzanan bir faaliyet alanıdır.
Her ne kadar tarım; toprak, hava, güneş ve suya dayanan bir uğraş olsa da bunların yanında birçok alet ve edevata gereksinim vardır. Tarımsal üretim için dünyada sınırlı olan kaynaklardan elde edilen ürünlerle, gittikçe artan insan nüfusunu besleyebilmek için birçok teknolojiyi devreye sokmak gereklidir.
Özet olarak yukarda sayılan nedenlerden tarım desteklenmelidir.

MEVCUT TARIM DESTEKLERİ

Uygulamadaki mevcut destekler 55 kalem gibi geniş ve karmaşık bir yelpazede uygulanmaktadır. Bunları karakterine göre özetleyecek olursak:

• Alan bazlı destekler
• Biyoloji ve biyoteknik mücadele destekleri
• Diğer tarımsal amaçlı destekler
• Hayvancılık destekleri
• Arıcılık desteği
• Aşı desteği
• Buzağı desteği
• Hayvan başı ödeme
• Hayvan genetik kaynakları desteği
• İpek böceği
• Kırsal kalkınma hibeleri.

Yukarda da belirtildiği gibi bu ana başlıklar ve alt maddeleri ile 55 kalemi bulmaktadır.

DESTEKLER PRATİK HALE GETİRİLMELİ

Destekler yukarda açıklanan dağınıklıktan kurtarılıp daha sade ve pratik hale getirilmelidir. Buna göre;
1- Destekleme arazi miktarına göre değil, üretime göre yapılmalıdır.
2- Üreticilerin örgütlenmeleri sağlanmalı ve tarımsal destekler bu örgütler (Kooperatifler ve Üretici Birlikleri) üzerinden ödenmelidir.
Bunun için öncelikle üretici örgütlerini özelleştiren 4572 sayılı yasa ya iptal edilmeli ya da devletin bu örgütleri devletin desteğine ve denetimine alacak şekilde değiştirilmelidir.
3- Bu örgütlerin ürün işleme, ambalajlama tesisleri ve muhafaza depoları kurarak ürünlerini pazarlama olanakları sağlanmalıdır.
4- Sebze ve meyve üreticileri üretimlerine göre destek kapsamına alınmalıdır.
5- Bu üretici örgütlerinin üreticilere teknik hizmet verecek ve eğitilmeleri için gerekli hizmet sağlamaya destek verilmeli.
6- Ülkemizin tarım havzaları doğru tespit edilip gıda güvenliğimizin sağlanması için özel destekler geliştirilmelidir.
7- Gençleri tarım sektörüne özendirilmesi için genç tarımcı desteği hayata geçirilmelidir.
8- Tarımsal eğitim almış Zir. Müh. ve Veteriner hekimlerin üretim içinde olmalarını sağlayacak destekler geliştirilmelidir.
9- Sözleşmeli üretimi desteklemek için hukuki alt yapısı yeniden düzenlenerek sözleşmeli üretim yaygınlaştırılmalıdır.
10- Tarımsal üretimde neoliberal politikaların uygulanılmasından vazgeçilip, kamucu anlayışla üretim yapılmalıdır.
11- Mazot, gübre ve tohum gibi girdi desteklerinin üretim öncesinde, üretime bağlı desteklerin ise hasat sonunda gecikmeksizin yapılması sağlanmalıdır.
12- Tarımsal desteklerin sağlıklı olması için doğru ve dijital ortamda kayıt sistemi geliştirilmeli.
13- Üreticinin elinde kalan ürünlerin bozulup çürümesini önleyip ekonomiye kazandırılması için gerekli sistem ile fiziki soğuk depolar oluşturularak üreticinin ürününü zaman içinde değerlendirilmesi sağlanmalıdır.