Tarım ve hayvancılığımızın millî sigortası: TİGEM

Yurt içi yolculuklarda gözümüzün takıldığı bir başlıktır Türkiye Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM). Gelin sizi bu panonun olduğu yerlerden birine davet edeyim. Karacabey’e gidelim. Eğer özel aracınız ile gidecekseniz İstanbul’dan birkaç saatte varabileceğiniz Karacabey TİGEM, sizi bambaşka dünyalara çekecektir. Kuruluşun kapısından girdiğinizde günümüzden yaklaşık 700 yıl önce kurulmuş bir işletmenin içinde olmanız sizleri şaşırtacak ve hayretler içinde bırakacaktır.

Tarihçesine baktığımızda, Bursa'nın Karacabey ilçesinde 1300 yılında Mihaliç Çiftlikât-ı Hümâyûnu olarak kurulmuş olduğu gerçeği ile yüz yüze geliriz. Daha sonra 1926 yılında Ziraat Vekaleti bünyesinde Karacabey Harası olarak faaliyetlerini sürdürmüş, 1984 yılından itibaren de TİGEM bünyesinde faaliyetlerine devam etmekte olduğunu öğreneceksiniz…

Tam tamına 89 bin hektar araziyi kapsayan bu dev tesiste, şu uygulamalar hayat bulmaktadır.

- Bitkisel Üretim Faaliyetleri
- Hayvancılık faaliyetleri
- Sığırcılık
- Koyunculuk
- Safkan Arap Atı Yetiştiriciliği
- Akbaş ve Kangal Köpeği Yetiştiriciliği

Tabii henüz TİGEM’in açık şeklini size aktarmadım. TİGEM, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü organizasyonu kısaltılmış adı. Bu gurur kaynağımız ve gerçekten de tarım ve hayvancılığımızın millî sigortası olan kuruluşu, Güvenilir Ürün Platformu yönetici ve üyeleri ile birlikte ziyaret ettik. Çalışmaları yerinde inceledik ve gördük. Gezinin en dikkat çeken bölümünü de kurumun Genel Müdürü Hasan Gezginç’i tanımak oldu. Konusuna bu kadar hâkim, bir kurumu tüm borçlarından, faizden kurtarmayı başarmış, örnek bürokrat ve bilim adamı.

Güvenilir Ürün Platformu tarafından Tarım ve Orman Bakanlığı desteği ile hayata geçen Tarım Varsa Hayat Var projesinin bu 4. toplantısı TİGEM koordinasyonunda yapıldı. Ülkemizin tarım alanındaki çalışmalarını kamuoyu ile paylaşmak ve doğru bilinen yanlışları düzeltmek amacıyla başlatılan proje 2,5 senedir sürüyor. Moderatörlüğünü Güvenilir Ürün Platformu Başkanı Celal Toprak’ın yaptığı 4. toplantıda tarımın sigortası olarak kabul edilen TİGEM’in proje ve hedefleri anlatıldı.

Sertifikalı tohum, safkan at ve damızlık hayvan yetiştiriciliğinde rekorlar kırdıklarını söyleyen TİGEM Genel Müdürü Dr. Hasan Gezginç ‘’ Ülkemizde sertifikalı hububat tohumluğu üretiminde sektörün öncüsü durumunda olan TİGEM’in çeşit portföyü; %99 yerli ve millî çeşitlerden oluşmaktadır. Tohumluk mahsul üretim amacıyla her yıl 1 milyon dekar civarında hububat (buğday, arpa, tritikale ve yulaf) ekilişi gerçekleştiren TİGEM; yıllık yaklaşık 130-150 bin ton sertifikalı hububat tohumluğunu çiftçisiyle buluşturmaktadır. Modern, son güncel teknolojilerle donatılmış tohum eleme ve paketleme tesislerini içeren 15 İşletmesinde saatte 340 ton üretim kapasitesiyle TİGEM, "Tohumculuk Sektörünün En Güçlüsü" unvanını hak etmektedir.’’ diye konuştu.

2023 REKORLAR YILI OLDU

2023’ün rekorlar yılı olduğunu söyleyen Dr. Hasan Gezginç, 2023 yılında bir önceki yıla göre karını %100 arttırarak 1,6 milyar TL ye çıkarttıklarını, 2023’de 806 milyon TL olan yatırım miktarını 2024’de 1 milyar TL’ye çıkarmayı hedeflediklerini söyleyerek rakamları sıraladı. ‘’TİGEM’in tüm işletmelerinde; buğday, arpa, tritikale ve yulaf olmak üzere toplam 1 milyon 21 bin 401 dekar ekili alanın hasadı sonunda tüm zamanların en yüksek üretim rakamına ulaşılmış, toplam 392 bin ton hububat mahsulü elde edilmiştir.
TİGEM hububat üretimi 2022 yılında 307 bin ton iken, 2023 yılında %28 artışla 392 bin tona ulaştırılmıştır.

TİGEM için 2023 yılı, sadece bitkisel üretimde değil diğer faaliyet kollarında da tarihi rekorlar yılı olmuştur.
Ülke çiftçilerine 2023 yılında 113 bin ton sertifikalı tohum dağıtımını gerçekleştiren TİGEM; 2024 yılı sonunda bu rakamı 225 bin tona, hububat üretimini 366 bin tona çıkarmayı hedeflemektedir.

Özellikle üreticiler tarafından sertifikalı tohum kullanımını sağlamak, ülkenin tarım sektöründeki dışa bağımlılığını azaltmak ve tarımsal üretimi daha sürdürülebilir hale getirmek hedefleriyle TİGEM, yeni tohum çeşitlerini geliştirmeye en güncel tarım teknolojileriyle faaliyetlerini sürdürmeye devam etmektedir.

TİGEM’İN DEPREMZEDELERE KATKISI

2002 yılında 17 bin baş olan damızlık sığır varlığını 2024 yılında 27 bin başa çıkaran TİGEM, 2023 yılında 10 bin damızlık sığır satışını, 2024 yılında 4 bin baş olarak hedeflemektedir.

TİGEM; Kahramanmaraş merkezli ve 11 ilimizi de derinden etkileyen 6 Şubat depremi nedeniyle Tarım ve Orman Bakanlığının koordinasyonunda üstün vasıflı damızlık 4 bin 230 büyükbaş hayvanını bölge yetiştiricilerine bir defaya mahsus olmak üzere bedelsiz olarak dağıtmıştır.

Türkiye’nin en büyük koyun ıslahçısı konumunda olan Kuruluş, 10 işletmesinde; tamamı yerli ve milli olan 11 ırk (5 ırkı yerli, 6 ırkı ise TİGEM ıslah çalışmalarıyla elde edilen melez ırklar) ile damızlık koyun yetiştiriciliğini sürdürmektedir.

Depremden etkilenen vatandaşlarımıza; 2023 yılı içerisinde damızlık 21 bin 481 küçükbaş hayvan Tarım ve Orman Bakanlığı’nın koordinasyonunda TİGEM tarafından teslim edilmiştir.

Yem bitkileri tohumu üretiminde verim ve kalitenin artırılması amacıyla tozlayıcı olarak arının etkin kullanımını sağlamak için 2012 yılında 2.000 adet kovan ile başlatılan arıcılık faaliyetleri 5 bin 200 kovan ile devam ettirilmektedir.

Ayrıca ülkemizin gen kaynaklarının korunması, yaşatılması ve gelecek nesillere ulaştırılması adına; Asya ceylanı, Ankara tiftik keçisi, Kangal ve Akbaş çoban köpeği yetiştiriciliği yapılmaktadır. Safkan özelliklerinin hassasiyetle korunması sebebiyle Kangal ve Akbaşlar, sürü sahipleri ile hayvan severler tarafından büyük ilgi görmektedir.

TİGEM’e ait 14 işletmede; 6 ırk ile (Siyah-Alaca, Simental, Esmer, Jersey, Kırmızı Angus ve Limousin) damızlık sığır yetiştiriciliği yapılmaktadır.

BİR REKORDA AT VE TAY SATIŞINDAN

Türk safkan Arap atçılığında sektörün teminatı olan TİGEM, Çiftlikat-ı Hümayun adı altında Osmanlının kuruluşundan beri yetiştiriciliğe Bursa/Karacabey, Malatya/Sultansuyu ve Eskişehir/Anadolu) Tarım İşletmelerinde toplam 1.549 baş hayvan varlığıyla devam etmektedir. 2023 yılında 275 baş safkan Arap elit ve koşu tayı satışından 105 milyon TL satış rekoru kırmıştır.

Yerli Sebze Tohumculuğunun Geliştirilmesi Projesi:

TİGEM-TAGEM işbirliğinde yürütülen ve 2018 yılından itibaren 5 yıllık bir süreci kapsayan projede, domates, hıyar, biber, patlıcan ve kavun olmak üzere 5 farklı türde 7 çeşitle üretim yapılmış bulunuyor.. Üretilen fidelerin dağıtımı Tarım İl Müdürlükleri kanalıyla üreticilere ulaştırılmış, sebze tohumculuğunda ülke dışa bağımlılık oranı önemli oranda düşürülmüş olmasının sevinci paylaşılıyor.

Karacabey TİGEM’de yapılan toplantıya ayrıca TİGEM İnsan Kaynakları Daire Başkanı Gürcan Çatal, TİGEM Bitkisel Üretim Dairesi Başkanı Noyan Avgın, TİGEM Hayvancılık Dairesi Başkanı Faruk Erkan ve TİGEM At Islahı ve Yetiştiriciliği Dairesi Başkanı Ali Ayar katıldı.

TİGEM TARİHÇESİ VE FAALİYET ALANLARI

Türk Devlet geleneğinin inşa ettiği 1000 yıllık bir misyonun temsilcisi olan TİGEM; 1300’lü yıllarda kurulan Çiflikat-ı Hümayunlardan günümüze kadar ülkemiz tarımına önemli hizmetler sunan köklü bir kuruluştur. Osmanlı İmparatorluğu döneminde, barış zamanında halkın iaşesini, savaş zamanında ise askerin iaşesini temin etmek için kurulmuştur. Hara ve İnekhaneler ile Devlet Üretme Çiftlikleri 1984 yılında "TİGEM" çatısı altında toplanmıştır.

Türkiye tarımının gelişimini destekleyen, tarımsal üretimde verimliliği ve kaliteyi artıran, çiftçilere güvenilir ve yüksek kaliteli tohumlar sunarak sürdürülebilir tarım uygulamalarını teşvik eden TİGEM geniş bir yelpazede faaliyet göstermektedir.

Başlıca faaliyet kollarını kısaca özetlersek:

1-Sertifikalı Tohum Üretimi: Yüksek verimli, hastalıklara dayanıklı ve çevresel koşullara uyum sağlayabilen sertifikalı tohum çeşitleri geliştirmek için yoğun bir Ar-Ge faaliyeti yürüten TİGEM; son teknoloji ve modern tarım teknikleri kullanarak yeni tohum çeşitleri üretmekte ve çiftçilere sunmaktadır.

2-Üstün Vasıflı Damızlık Hayvan Yetiştiriciliği: Kaliteli damızlık hayvan yetiştiriciliği ve üretimi konusunda geçmişten günümüze ülkenin en büyük ıslahçı kurumu olan TİGEM; ülkenin hayvancılık sektörünü desteklemeyi ve hayvan ıslahı projeleri ile verimliliği artırmayı amaçlamaktadır.

3-Safkan Arap Atı Yetiştiriciliği: Türk safkan Arap atçılığında sektörün teminatı olan TİGEM; Çiftlikat-ı Hümayun adı altında Osmanlının kuruluşundan beri yetiştiriciliğe Bursa/Karacabey, Malatya/Sultansuyu ve Eskişehir/Anadolu Tarım İşletmelerinde toplam 1.549 baş hayvan varlığıyla devam etmektedir.

4-Sürdürülebilir Tarım Uygulamaları: Çevresel sürdürülebilirliği sağlamak amacıyla, doğru gübreleme ve sulama teknikleri, toprak verimliliğini artırma yöntemleri gibi çeşitli sürdürülebilir tarım uygulamaları ile faaliyetlerine devam eden TİGEM; çiftçiler için öncü ve öğretici olma misyonunu da sürdürmektedir.

5-Eğitim ve Destek Programları: Çiftçilere yönelik düzenlenen tarla günleri ve çalıştaylar ile sertifikalı tohum kullanımını sağlama, çiftçilerin bilgi ve becerilerini artırma, tarımsal faaliyetlerin daha verimli bir şekilde yürütülmesini sağlama konularında TİGEM ülke üreticilerine destek olmaktadır.

6- Ar-Ge ve İnovasyon: Tarımsal araştırma ve geliştirme faaliyetleriyle, yenilikçi tarım teknolojilerini ve yöntemlerini hayata geçirmeyi amaçlayan TİGEM; akıllı tarım uygulamaları, dijital tarım çözümleri ve hassas tarım teknolojileri gibi yenilikçi yaklaşımları benimseyerek tarımın geleceğine katkıda bulunmaktadır.