Pandemi ve deprem zorda bırakmıştı: KDV zamları özel tiyatroların kapısına kilit vurur

Pandemi ve deprem felaketi nedeniyle perdelerini açamayan özel tiyatrolar, bunların ardından ağırlaşan ekonomik koşullar özel tiyatroları daha zor bir sürece sokmuştu. Mevcut mevzuatta özel tiyatroların “tacir” olmasına bağlı olarak artan vergi oranları, özel tiyatrolar için hayatta kalmayı giderek imkânsız hale getirdi.

72 özel tiyatronun oluşturduğu Tiyatro Kooperatifi, özel tiyatroların ağır vergi yükü altına alındığını açıkladı. Kooperatif, yaptığı açıklamada, 7 Temmuz 2023 günü açıklanan vergi yükünün azaltılmasını talep etti.

SANAT VE SANATÇI ANAYASANIN KORUMASINDADIR

Kooperatifin açıklaması şöyle devam ediyor; “Anayasanın 64. Maddesi, ‘sanatın ve sanatçının korunması’ üzerinedir. Özel tiyatroların varlığının korunması, değerlendirilmesi ve desteklenmesi için gereken tüm tedbirlerin alınması elzemdir. Tiyatro Kooperatifi olarak, alanımızın sürdürülebilirliğini her zamankinden çok daha ciddi bir şekilde tehdit eden ağır vergi yükünün azaltılmasını ve sanatın ve sanatçının korunmasını talep ediyoruz.”

Özel tiyatroların üzerindeki ağır vergi yükünün azaltılmasını hedefler ve beklerken, Resmî Gazete’de yayımlanan yeni oranlarla özel tiyatroların yüklerinin daha arttığı belirtilen açıklamada; özel tiyatrolar bu vergi yükünü kaldıramaz denildi. Kooperatif yetkililerinin açıklamışında; “Özel tiyatroların korunması ve desteklenmesi için gereken tüm tedbirlerin alınması elzemdir” denilen duyuruda, alanımızın sürdürülebilirliğini her zamankinden daha ciddi bir şekilde tehdit eden ağır vergi yükünün azaltılmasını talep ediyoruz” denildi.

TİYATROLAR KAMUSAL HİZMET GERÇEKLEŞTİRİYOR

Türkiye Birliği Başkanı Murat Demirbaş ise konuyla ilgili olarak şunları belitti; “Özel tiyatroların mevzuata göre tacir görünmesi devletin bu tür uygulamaları zaten zor şartlarda sürdürülen bu hizmeti imkânsız hale getiriyor. Son düzenleme ile KDV’nin yüzde 20'ye çıkarılması seyirciyi cezalandırmaktır.”

Acilen sanat alıcısına KDV yüzde 1'e düşürülmeli diyen Demirbaş, “Türkiye yüzyılı kavramı kalkınmayı yalnızca iktisadi alanla sınırlandırmamalı” dedi. Demirbaş şöyle devam etti; “Gelecek vizyonu kültürel bir iddiadan geçer. Bu alandan toplanması düşünülen KDV miktarı Türkiye'nin geleceğinden çalmaktır. Artan maliyetler yüzünden zaten artan özel tiyatro bilet fiyatları daha da yükselecektir. Anayasamızın 64.maddesine göre devlet her yurttaşının tiyatroya gitmesini desteklemekle yükümlüyken şimdi bu kararla neredeyse engeller konuma düşmektedir. Ya özel tiyatroların tacir konumuna özel bir düzenleme yapılacak ya da bu uygulamalardan ayrı tutulacak.”

PANDEMİ, DEPREM ŞİMDİ DE VERGİ

Pandeminin kapatan etkisini deprem felaketi ile sezonu neredeyse kapandı. Toplumun ihtiyaçlarını beslenme ve barınma mücadelesine indirgeyen bu ağır ekonomik koşullar, ana gelir kaynağı sahnelediği oyunların bilet satışı olan özel tiyatrolar için daha da sert bir sürece girildiğini gösteriyor. Mevcut mevzuatta özel tiyatroların “tacir” olmasına bağlı olarak artan vergi oranları, özel tiyatrolar için hayatta kalmayı giderek imkânsız hale getiriyor.

Ankara Tiyatro Yapımcıları Derneği (AnTiYap) ise konuyla ilgi yapılan açıklamada da; “Bizler, tiyatro sanatının emekçileri, tiyatro sanatını koşullar ne olursa olsun gerçekleştirmeye çalışan tiyatro yapımcılarıyız. Biz tiyatrolar kamu hizmeti yapan kurumlarız. Durum böyle iken tiyatrolar tacir olarak görülmekte, tiyatrolar, vergi, SGK, elektrik, doğalgaz, su faturaları, tiyatro salon kiralarıyla mücadele ederken şimdi de KDV oranları arttırılması ile karşı karşıya bırakılmıştır. Bu durum, tiyatrolar için, zaten yaşadıkları ekonomik krizin iyice derinleşmesi demektir” denildi.

Bu durumun tiyatro sanatının iflası demek olduğunu belirten AnTiYap; “Tiyatrolar kamuya aittir, kamusaldır. Kamusal olan tiyatro sanatı da anayasal haklar verilerek koruma altına alınmıştır. AnTiYap da Anayasanın 64. Maddesine vurgu yaparak; ‘Devlet, sanat faaliyetlerini ve sanatçıyı korur. Sanat eserlerinin ve sanatçının korunması, değerlendirilmesi, desteklenmesi ve sanat sevgisinin yayılması için gereken tedbirleri alır’ denmektedir” açıklamasında bulundu.

İlgililerin, konuya derhal eğilmesi ve tiyatro sanatına uygulanan vergi oranlarının yükseltilmesi yerine kaldırılması gerektiği ortak talep. Bu yapılamıyorsa da ekmek gibi, temel gereksinim maddesi olarak görülerek KDV oranları yüzde 1 düzeyinde değerlendirilmesi ve uygulanması gerektiği de acil talep olarak yetkililere sunuldu.