Trump Kanada, Meksika ve Çin'e gümrük vergileri getirdi... Misillemeler yolda
ABD Başkanı en büyük ticaret ortaklarına ticaret savaşı ilan etti. Hedefteki üç ülke Kanada, Meksika ve Çin derhal misilleme planlarını açıkladı. Trudeau boykot çağrısı da yaparken, uzmanlar vergilerin ABD'de enflasyonu yükselteceğini ve en çok otomotiv sektörünü vuracağını kaydediyor.
Yiğit Saner
Editor
Donald Trump, ABD'nin en büyük üç ticaret ortağı olan Kanada, Meksika ve Çin'den yapılan ihracata yeni gümrük vergileri getirdi. Cumartesi günü imzalanan kararnameye göre tarifeler, Kanada ve Meksika'ya yüzde 25, Çin'e ise yüzde 10 olarak belirlendi. Trump ayrıca sıranın “kesinlikle” Avrupa Birliği'ne de geleceğini vurguladı. Demokratları destekleyen ana akım medya Trump'ın tarifelerini "ekonomiyle oynanan 1,4 trilyon dolarlık bir kumar” ifadeleriyle gördü.
Kanada ve Meksika, ABD'ye satılan tarım ürünlerinin başlıca tedarikçileri durumunda. Her iki ülkeden yapılan toplam ithalat tek bir yılda yüz milyarlarca doları buluyor. Ayrıca Kanada ABD'nin ham petrol ithalatının yüzde 52'sini, Meksika ise yüzde 11'ini karşılıyor. Fakat Trump endişelere yanıt olarak Kanada'dan enerji ithalatına sadece yüzde 10 gümrük vergisi koydu.
Trump vergilerin yasa dışı göç ve ABD'ye fentanil akışını durdurmak için getirildiğini söyledi. Ölümcül bir opioid olan Fentanil sorunu ve “acil durum” olarak tanımladığı yasa dışı göç sona erene kadar vergileri yürürlükte tutacağına söz verdi.
'VALİ'DEN SERT MİSİLLEME
Donald Trump'ın “Kanada Valisi” olarak adlandırdığı Başbakan Justin Trudeau, Washington'ın açıklamasından birkaç saat sonra düzenlediği basın toplantısında, "Bu gece, Kanada'nın ABD'nin ticaret hamlesine 155 milyar dolar değerindeki Amerikan mallarına yüzde 25 oranında ticaret tarifesi uygulayarak yanıt vereceğini duyuruyorum." ifadelerini kullandı.
Trudeau'ya göre 30 milyar dolar değerinde kapsama sahip ilk gümrük vergisi dalgası salı günü yürürlüğe girecek. 21 gün sonra da geriye kalan 125 milyar dolarlık önlemler uygulanacak. Tarifelerin çoğunlukla günlük ürünleri kapsayacağını kaydeden Başbakan, ek olarak "birkaç tarife dışı önlemin" de gündemde olduğu belirtti.
ABD'YE TAM BOYKOT ÇAĞRISI
Kanadalı lider, ABD vatandaşlarını Trump'ın tarifelerinin market ve benzin maliyetlerini artıracağı, potansiyel olarak otomobil montaj fabrikalarını kapatacağı ve nikel, potasyum, uranyum, çelik ve alüminyum gibi ürünlerin tedarikini sınırlayacağı konusunda uyardı. Kendi vatandaşlarını ABD'ye seyahat etmekten vazgeçmeye, Amerikan ürünlerini boykot etmeye çağırdı.
'B PLANI' İÇİN DÜĞMEYE BASTI
Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum da Trump'a X platformundan “Beyaz Saray'ın Meksika'yı suç örgütleriyle ittifak yapmakla suçlayarak attığı iftirayı kesin bir dille reddediyoruz.” sözleriyle yüklendi. Suç gruplarına silah satanın ABD olduğunu vurguladı.
Sheinbaum, Ekonomi Bakanlığına "gümrük vergisi ve gümrük vergisi dışı önlemleri içeren, üzerinde çalıştığımız B Planı'nı uygulamaya koyması" talimatını verdiğini bildirdi. Kaynaklar, Meksika'nın özellikle tarım olmak üzere temel ABD endüstrilerini hedef alan önlemler getirmeyi hedeflediğini belirtiyor.
DAVA GELİYOR
Çin Ticaret Bakanlığı da Pekin'in yüzde 10'luk ek gümrük vergisinden büyük bir memnuniyetsizlik duyduğunu belirtti. Pekin, ABD tarafının yanlış hamleleri karşısında Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ)'ne dava açacağını, kendi hak ve çıkarlarını sıkı bir şekilde korumak için gerekli karşı önlemleri alacağını bildirdi.
Beyaz Saray yetkilileri, üç ülkenin Amerikan ihracatına misilleme yapması halinde Trump'ın büyük ihtimalle ABD vergilerini artıracağını açıkladı.
Tarifeler enflasyon endişesi yaratıyor
Donald Trump’ın, ABD’nin en büyük üç ticaret ortağına uyguladığı vergi tarifelerinin Türkiye için fırsat olduğu öne sürülüyor. İhracatçılar, vergi artışları nedeniyle özellikle Çin’den boşalan alanları Türk ürünlerinin doldurabileceğini iddia ediyor. Batı basınında ise söz konusu gümrük tarifelerinin, ABD ekonomisi için sürdürülebilirliği tartışılıyor. Tarifelerin yüksek enflasyona yol açmasından endişe ediliyor. ABD’nin tedarik zincirinde aksamalara ve maliyetlerde artışa neden olması bekleniyor.
Trump’ın gümrük tarifelerini uygulamasında üç neden öne çıkıyor; ABD’nin imalat sanayisini canlandırmak, hazineye gelir sağlamak ve diplomasi silahı olarak kullanmak. Trump, ithalat vergilerinin firmaları Amerika’da üretime teşvik edeceği savunuyor. Ancak Batı medyası yerel tedariki olmayan ürünlerin fiyatlarının artacağını vurguluyor.
‘ÜRETİMDE YENİDEN DOĞUŞ SAĞLAMAYACAK’
The Economist, “Tarifeler Amerika'ya zarar verecek, üretimde yeniden doğuş sağlamayacak” başlığıyla yayımladığı makalede, Trump’ın ilk döneminde uyguladığı tarifelerinin sanayide üretim hareketliliği yaratmadığını aksine ABD endüstrisine yük getirdiğini anımsatıyor. Vergilerin özellikle otomotiv sektöründe sert çalkantıya neden olacağı değerlendiriliyor. Amerika'daki otomotiv yan sanayi ithalatının yaklaşık yüzde 50'si Kanada ve Meksika'dan yapılıyor ve Amerika'dan bu sektördeki ihracatının da yaklaşık yüzde 75'i Kanada ve Meksika'ya gidiyor.
‘BENZİN FİYATLARINDA ARTIŞ’
Yeni ticaret savaşının sert etkilerinin beklendiği diğer sektör de enerji. Bloomberg’in aktardığına göre ABD’ye Kanada'dan günlük yaklaşık 4 milyon varil, Meksika’dan da 500 bin varil petrol sevkiyatı yapılıyor. Petrol ithalatındaki vergi artışlarına ilişkin Goldman Sachs analistleri Samantha Dart ve Daan Struyven da söz konusu tarifelerin, ABD’de benzin fiyatlarında artışa yol açabileceğini dile getirdi.
Diğer yandan ABD’li borsa yatırımcıları da gümrük vergilerinin ardından şirket kârlarında düşüş ve enflasyon baskısı öngörüyor. Reuters’in haberine göre Barclays stratejistleri, tarifeler nedeniyle S&P 500 endeksinde yer alan şirketlerin kazançlarında yüzde 2,8 oranında bir düşüş tahmin ediyor.
Autos Drive America Başkanı Jennifer Safavian, gümrük vergilerine ilişkin yaptığı açıklamada, Amerikan işlerine, yatırımlarına ve tüketicilerine zarar vereceğini kaydetti. Kongre Üyesi Greg Stanton’ın öncülüğünde 40 Kongre Üyesi de yayımladıkları açık mektupta; "Bu tarifeler Amerikan tüketicileri için yıkıcı olacak. Vergiler, hayatı daha pahalı hale getirecek." dedi.
Rakamlarla devasal ticaret hacmi
-ABD 2023 yılında Kanada ve Meksika'dan 1 trilyon doların üzerinde ithalat yaptı. Çin'den ise yaklaşık 448 milyar dolar mal ve hizmet satın aldı. Yeni vergiler, ABD'nin bu ülkelerden yaptığı yaklaşık 1,5 trilyon dolarlık ithalatı sekteye uğratacak.
- Beyaz Saray ticaretin Kanada'nın GSYH'sinin yüzde 67'sini, Meksika'nın yüzde 73'ünü ve Çin'in yüzde 37'sini oluşturduğunu, ABD'de bu oranın yüzde 24 olduğunu açıkladı.
- ABD 2023'te toplam dış ticaretinin yüzde 13,3'ünü Kanada, yüzde 12,9'unu Meksika ve yüzde 9,3'ünü Çin ile yaptı. Vergilendirilen üç ülke ABD'nin dış ticaretinde toplam yüzde 35,5'lik paya sahip.
- ABD, Kanada'ya 2023'te 440,9 milyar dolarlık mal ve hizmet ihraç etti. Bu ülkeden yaptığı ithalat ise 481,6 milyar dolar.
- Aynı yıl Meksika'ya 367,2 milyar dolarlık ihracat yapan ABD'nin bu ülkeden ithal ettiği mal ve hizmetlerin tutarı 529,3 milyar dolar.
- ABD 195,5 milyar dolar ihracat yaptığı Çin'den de 447,7 milyar dolarlık mal ve hizmet ithal etti.
- Çin toplam ihracatının yüzde 14,8'ini ABD'ye yaptı, Amerika'nın Kanada'nın ihracatından aldığı pay yüzde 77,6, Meksika'nınkindense yüzde 79,6 oldu.
