‘Tüketiciyi adliyeye düşürecek adım’

İç talebi baskılayarak enflasyonu düşürmek amacıyla kredi kartlarına ilişkin düzenlemeler getirileceği kamuoyunda gündeme geliyordu. Öncelikle bazı sektörlerde taksit sınırlaması getirildi. Ardından Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), kredi kartlarından yapılan nakit avans işlemleri ve kredili mevduat hesaplarında uygulanacak aylık azami akdi faiz oranının hesaplama yönteminde değişiklik yaptı. Yeni yönteme göre, hesaplanan aylık azami akdi faiz oranı yüzde 4,42'den yüzde 5'e çıkarıldı. Yıllık bileşik yüzde 112,9’a denk geldi. Nakit avans gecikme faizi ise yüzde 5,30'a çıktı. Kredili Mevduat Hesapları'nın (KMH) faiz oranları da yüzde 5'e yükseldi.

TL PAYI HEDEFİ GÜNCELLENDİ

Merkez Bankasının bankalara gönderdiği uygulama talimatı ile gerçek ve tüzel kişiler için uygulanan TL payı hedefleri de güncellendi. Buna göre, bankaların tüzel kişi TL payı için aylık artış hedefi getirildi. Daha önce tüzel kişi TL payı için bir önceki aya göre artış hedefi bulunmuyor ve 18 Ağustos 2023'teki seviyesinin korunması gerekiyordu. Ayrıca, bankaların TL payı seviyelerine göre farklı olarak belirlenmiş olan gerçek kişi TL payı aylık artış hedefleri güncellendi ve hedeflerin sağlanamaması halinde uygulanacak komisyon oranı artırıldı.

Kredi kartı nakit çekim faiz oranı tavanına da zam geldi. Referans orana artık 131 yerine 189 baz puan eklenecek. Merkez Bankasının yaptığı açıklamada, "Türk lirası cinsinden kredi kartı işlemlerinde (nakit çekim veya kullanım işlemleri hariç) uygulanacak aylık azami akdi faiz oranı, aylık referans orana 55 baz puan eklenerek belirlenir. Kredi kartları vasıtasıyla yapılan nakit çekim veya kullanım işlemlerinde uygulanacak aylık azami akdi faiz oranı aylık referans orana 189 baz puan eklenerek belirlenir." ifadeleri kullanıldı.

BİREYSEL KREDİ BORÇLARI YÜZDE 153 ARTTI

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun verilerine göre, bireysel kredi kartı borçlanmaları geçen yıla göre yüzde 153 artmıştı. 2 milyon 323 kişi de bankaların icra takibinde bulunuyor. Kredi kartı borçlanmalarındaki artışın nedenini ve düzenlemelerin tüketiciye etkisini sorduğumuz Tüketici Birliği Federasyonu (TBF) Genel Başkanı Avukat Mehmet Bülent Deniz, şu değerlendirmeyi yaptı:

“Kredi kartı ile ilgili yapılan düzenlemeler, tüketicinin daha zor duruma düşmesine neden olacak. Biz yaklaşık 7-8 aydır, bireysel tüketici borçlarının kontrol edilemez boyutlara doğru ilerlediğini, yasal takibe düşen tüketici sayısında önemli artışlar olduğuna dikkat çektik. Kısıtlamaların talebi kısmaktan öte, tüketicilerin adli kapılara düşmesine sebep olacağını ifade ettik."

‘KAĞIT ÜZERİNDE DOĞRU’

“Asgari ödeme tutarlarının yükselmesine ilişkin düzenleme de düşünülüyor. Bu da yapılırsa tüketici için artık gemi karaya vurmuş olacaktır. Enflasyonu kontrol altına alabilmek için mevcut talebi kısmak kağıt üzerinde doğru olabilir. Ancak ücretlerdeki artışın piyasadaki fiyatlara yetişememesi ve tüketicilerin zorunlu giderlerini karşılamak için tüketici kredisi veya kredi kartı kullanmak zorunda kalması gerçeği karşısında maalesef tüketici aleyhine bir durum oluşturacak.

HARCAMALARIN YÜZDE 60’I MARKETTE

“İnsanların bankalara borçlarını ödeyemez duruma gelmiş olması, ekonomi modelini de yerle bir edecek çünkü bankacılık yasasına göre 90 gün içerisinde kredi borcunuzu ödemediğiniz takdirde banka, tüketiciyi kara listeye almak ve yasal takip başlatmak zorunda. Bu, o vatandaşın finans sisteminden ve ekonomiden tamamen kopması demektir. Bankalarda herhangi bir mevduat oluşturması veya para hareketi içinde bulunması da mümkün değil. Toplumsal huzuru da ciddi biçimde etkileyecek bir durum. Bu konulardaki önlemlerden geri adım atılmalıdır. Yoksa sonbahara doğru yaklaşık 3-4 milyon civarında banka borçlusunun adliye kapılarına düşeceğini ifade etmek istiyoruz.

“İnsanlar kredi kartıyla tatile gitmiyor artık. Gece kulüplerine gitmiyorlar. Ölçüm yaptık, kredi kartları yüzde 60 civarında marketlerde kullanılıyor. Hatta semt pazarlarında dahi kullanılıyor. Yani tüketici, yüksek enflasyon döneminde zorunlu ihtiyaçlarını karşılamak için kredi kartı kullanıyor. Kredi kartları lüks tüketim için değil gıda gibi zorunlu ihtiyaçlarda kullanılıyor.”