Turizmle kalkınan Uygur Özerk Bölgesi
Antik Kaşgar kentinin gelişiminde önemli rol oynayan kültür ve turizm sektörü, Kaşgarlıların yaşam koşullarının iyileştirilmesine de büyük katkı sağlıyor. Asırlık çayhanenin sahibi Metkerim Memet, kültür sektörünün canlandırılmasının birçok kişiye olduğu gibi kendisine de somut yarar getirdiğini söy
Kadim İpek Yolu güzergâhındaki deve çanlarından, günümüzde tüm Avrasya’yı aşan Çin-Avrupa tren seferlerindeki trenlerin seslerine, çölleşmenin insanlığa verdiği zararın giderilmesinden çöl civarlarında 'yeşil setler' oluşturulmasına, seyrek nüfuslu antik bir kentin dünyanın dört bir yanından turistlerin dikkatini çeken bir mekâna dönüşmesine… Sinciang Uygur Özerk Bölgesi’ndeki çeşitli etnik gruplara mensup halklar, Çin Komünist Partisi’nin liderliğinde, dayanışma içinde tamamen yoksulluktan kurtarıldı. Bölgenin ekonomik büyümesinde çarpıcı ilerlemeler kaydedilirken, ekolojik çevresi de iyileştirildi. Çin’de 14. Beş Yıllık Plan’ın başlangıç yılında Sinciang’ın gelişmesinde de yeni bir sayfa açıldı.
Uzun bir geçmişi bulunan tarihî Kaşgar kenti, zengin kültürel kaynaklara ve eşsiz kültürel peyzaja sahip. Dolayısıyla birçok filmde paylaşılan görüntüler buradan alınmıştır. Ancak uzun bir geçmişe sahip kent, bir süredir altyapı açısından harap durumdaydı. Musluk suyu, kanalizasyon sistemi ve düzenli bir elektrik sistemi yoktu. Yağmurlu ve rüzgârlı günlerde musluklardan kirli su akması, elektrik tellerinin kopması gibi durumlarla sıkça karşılaşılıyordu. Bu altyapı koşulları, gelirini kültürel turizmden sağlamayı arzulayan Kaşgar sakinlerinin de işini zorlaştırıyordu.
2010 yılında Çin hükümeti, antik Kaşgar kentinin renovasyonu için 7 milyar yuan yatırım yaptı. Atılan bu adımın sonucunda tüm dünyanın tanıdığı tarihî Kaşgar kenti daha iyi bir koruma altına alınırken eski kent bölgesinde yaşayanların günlük yaşam koşulları da gözle görülür şekilde iyileştirildi. Kadim İpek Yolu’ndaki bu “canlı” kalıntı, yeniden daha güzel bir çehreyle turistlerin karşısına çıktı.
Renovasyonla antik Kaşgar kentindeki avlulu sade evler, kerpiç görünümlü duvarlar ve duvarlardaki güzel mavi süsler gibi bin yıllık geçmişi bulunan kültürel peyzaj korundu. Aynı zamanda, kentte yaşayanlara musluk suyu ve elektrik sistemi gibi altyapı hizmetleri açısından temel güvence sağlandı. Yaşam koşullarının iyileştirilmesiyle birlikte bölgeye gelen turistlerin sayısı da artmaya başladı. Daha önce çok az kişi tarafından bilinen kültürel miraslar ve somut olmayan kültürel miraslar da yeni ziyaretçiler aracılığıyla tüm dünyaya tanıtıldı.
Kıymetli zanaatkârlar burada, Uygur usulü çömlek pişirme, bronz oyma, süslü şapkalar hazırlama ve 12 Makam gibi nesillerdir yaşayan kültürleri sergiliyor. Böylece kültür sektörünün canlanmasıyla yerli halkın maddi koşulları iyileştiriliyor, bölge kültürünün devam ettirilmesine imkân tanınıyor.
Antik Kaşgar kentinin her köşesi buraya özgü kültürel unsurlarla dolu.
“Kültürel cazibesi, Kaşgar’a seyahat etmeyi seçmemin başlıca nedeni. ” Kaşgar kentindeki İdgâh Camii yakınında yer alan yüz yıllık çayhanede çayını yudumlayan Guangzhoulu turist Chen, Kaşgar’ın dikkat çekici özelliklerini anlattı. Chen ve arkadaşları, tüm öğleden sonralarını, ellerindeki kameralarla çayhanede farklı açılardan çekimler yaparak harcadı. Chen, “Güzel doğal manzaraların hepsi birbirine benziyor. Karlı dağlar ve otlar birçok yerde var. Ancak tarihî Kaşgar kentine özgü kültürel cazibeyi başka yerde bulmak mümkün değil” diye konuştu.
Antik Kaşgar kentinin gelişiminde önemli rol oynayan kültür ve turizm sektörü, Kaşgarlıların yaşam koşullarının iyileştirilmesine de büyük katkı sağlıyor. Asırlık çayhanenin sahibi Metkerim Memet, kültür sektörünün canlandırılmasının birçok kişiye olduğu gibi kendisine de somut yarar getirdiğini söyledi. Metkerim Memet, “Ben bu eski çayhanenin dördüncü sahibiyim. Burayı devralmamdan bu yana geçen 10 yılı aşkın sürede misafir ağırlama kapasitemiz büyük ölçüde arttı. Başlangıçta sadece 6 masamız varken, şimdi 5 özel odamız var. Daha önce, müzisyenler gönüllü olarak buraya gelip gösteri yaparmış. Şimdi ise çayhanemiz düzenli olarak sahne alan bir müzik grubu tuttu” diye konuştu.
Günde yaklaşık 500 müşteri ağırlayan çayhanenin günlük kazancı ise 2 bin yuan civarında. Turizm sezonunda çayhane her gün müşterilerle dolup taşıyor.
Kültür turizmi sektörünün canlanmasıyla 2020’de Kovid-19 pandemisinin etkileri karşısında Sinciang’daki kültür ve turizm projelerine toplam 28 milyar 874 milyon yuan yatırım yapıldı. Bölgenin gayrisafi hasılası, 113 milyar 20 milyon yuanı buldu.
Bu arada hizmet sektörü, 59 milyar 340 milyon yuanlık katkıyla ekonominin büyümesinin en önemli motoru oldu. Bu yılın ocak-nisan aylarında ise Kaşgar’da ağırlanan yerli turist sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 69,49 artarak 3 milyon 287 bin 900’ü buldu. Aynı dönemde elde edilen turizm geliri de yüzde 22,10 artışla 2 milyar 348 milyon yuana yükseldi. Kişi başına düşen tüketim de 714,13 yuan olarak kayda geçti.
Söz konusu veriler ışığında bakıldığında, Kaşgarlılarıın yaşamının gün geçtikçe daha zengin ve mutlu bir hâle geldiğini söylemek yanlış olmaz. Kentteki otel ve çayhaneler için kapı sürgüsü ve tokmak gibi demirden ürünler yapan Kerimcan Abbas adlı demir ustası “Kültür turizminin canlandırılmasıyla birlikte demir ürünler yaparak iki ağabeyimle birlikte bir yılda 400 bin yuan kazandık. Geçen yılki kazancımız bile 200 bin yuanı aştı. Ağabeylerim artık evlenip yuvalarını kurdu. Önümüzdeki yıl sıra bende olacak” diyerek duygularını paylaştı.
