Türk astronot Gezeravcı bugün dünyaya dönüyor! İkinci adayımız mayısta uzaya fırlatılacak
Gezeravcı ile aynı eğitimlerden geçen Atasever’in ‘yörünge altı uçuş’ ile uzayda dakikalar ölçüsünde kalarak yedi ayrı deney yapması planlanıyor. Böylece Atasever de ‘Astronot’ unvanı alacak. Uzaya çıkan Türk bilim insanlarımıza Türkçe bir isim bulmak da artık boynumuzun borcu!
Z. Ruhsar Şenoğlu
Yaklaşık iki haftadır Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (UUİ) deneyler yapan Türk Astronot Alper Gezeravcı'nın bugün dünyaya dönmesi bekleniyor. Üç ay sonra da Türkiye’nin ikinci Astronot adayı Tuva Cihangir Atasever uzaya fırlatılacak. Ancak Atasever, Uluslararası Uzay İstasyonu'na gitmeyecek, öncelikle yörünge altı uçuş gerçekleştirecek ve ‘Astronot’ unvanını alacak. 100 kilometre uzay sınırını geçen herkes Astronot olarak kabul ediliyor. Biz de uzaya çıkan bilim insanımıza Amerikalılar gibi Astronot diyoruz. Ruslar Kozmonot, Çinliler Taykonot diye adlandırıyor. Türkiye’nin de yakında kendi özgün ismini belirlemesi bekleniyor. ‘Gökmen’ adı daha önce önerilmiş, bilim çevrelerinde de kullanılmaya başlanmıştı. Ancak son dönemlerde yeniden Astronot adı öne çıkarıldı.
UZAYDA DÖRT DAKİKA
Uzayda sadece dakikalar ölçüsünde kalması planlanan Atasever, Uluslararası Uzay İstasyonu'nda olduğu gibi uzay ortamında deneyler yapacak ve bilim insanlarımızın hazırladığı yedi deney gerçekleştirecek. Deneylerin içeriği henüz açıklanmadı. Atasever, daha önceki bir açıklamasında, 90-100 kilometre irtifaya çıkacağını, orada kısa süre kalıp çıktığı uzay aracı ile yere döneceğini anlatmıştı. Tuva Cihangir Atasever, şu ifadeleri kullandı: “Mikro yer çekiminde dört dakika geçireceğiz. Dört dakikada yedi farklı deney icra edeceğiz. Onların da çıktılarını Türkiye'nin uzay araştırmaları alanında katkı olarak sunacağız.”
ORTAK EĞİTİMDEN GEÇTİLER
Astronot adaylarının seçim süreci 2022'nin mayıs ayında başladı. 36 bin aday arasından seçilen Gezeravcı ve Atasever, birlikte, Nasa ve Axiom Space şirketinin hazırladığı eğitimlerden geçtiler.
‘UZAY EKOSİSTEMİNİN OYUNCUSU’ NASIL OLUNUR?
Uzay Bilimleri Uzmanı, Mühendis Dr. Kaan Kaplan, “Yavaş yavaş uzay ekosisteminin oyuncusu olacağız” dedi. ‘Uzay ekosisteminin oyuncusu olmak’ ibaresini “Ülkemizin uzay endüstrisi veya keşif alanında etkin bir rol oynaması olarak düşünülebilir” diye açıklayan Kaplan, bunun ölçütlerini üç ana başlıkta özetledi:
Teknolojik Yetenek: Uzay endüstrisinde etkili bir oyuncu olmak için ülke olarak güçlü teknolojik yeteneklere sahip olmak önemlidir. Uydu teknolojileri, roket fırlatma sistemleri ve diğer uzay araştırma ve keşif teknolojilerinde liderlik sağlamak, bir ülkenin bu alanda rekabet avantajı elde etmesine yardımcı olabilir.
Roket Fırlatma Kapasitesi: Uzaya ulaşma yeteneği, uzay ekosistemine hakim olmada kritik bir faktördür. Bir ülke veya şirketin düzenli olarak roket fırlatma yeteneğine sahip olması, uluslararası pazarlarda rekabet avantajı sağlar.
Uzay Araştırma ve Keşif Projelerine Katılım: Uzay ekosisteminin bir parçası olmak, uzay araştırma ve keşif projelerine katılmayı gerektirir. Bu projeler genellikle bilimsel keşifler, uzaktan algılama, iletişim, meteoroloji ve diğer alanlarda kullanılan uyduları içerebilir.
YÖRÜNGE ALTI UZAY UÇUŞU ATMOSFER İÇİNDE VEYA HEMEN ÜZERİNDE
Yörünge altı uzay uçuşu, genellikle atmosfer içinde veya sadece atmosferin hemen üzerinde gerçekleştiriliyor. Uzay Bilimleri Uzmanı, Mühendis Dr. Kaan Kaplan “Bu tür uçuşların mesafesi sınırlıdır ve genellikle birkaç yüz kilometreyi aşmaz. Ancak, bu tür uçuşların temel amacı yüksek hızlara ulaşmak ve kısa süreli ağırlıksızlık ortamını deneyimlemektir. Söz konusu uçuşlar genellikle altorbital (insanlı) parabolik bir yol izler ve genellikle birkaç dakika süren kısa bir süre içinde yüksek hızlara ulaşabilir” dedi.
Parabolik uçuş, uçaklar için de kullanılan bir ifade. Uçağın belirli bir açıyla yükselip alçalması biçiminde gerçekleşen parabolik uçuş, yerçekimsiz ya da yerçekiminin en aza indirgendiği ortamların bir simülasyonunu yaratmaya yarıyor. Parabolik uçuş anında yolcular 22 saniyeliğine yerçekiminin etkisinden sıyrılıyor.
Aydınlık’a konuşan Kaplan, şu bilgiyi verdi: “Bu uçuşlar genellikle suborbital (yörünge altı) turistik uçuşlar, bilimsel deneyler veya kısa mesafeli taşıma amaçları için kullanılır. “Bu tür uçuşların mesafesi genellikle sınırlıdır ve genellikle birkaç yüz kilometreyi aşmaz. Ancak, bu tür uçuşların temel amacı genellikle yüksek hızlara ulaşmak ve kısa süreli ağırlıksızlık ortamı deneyimlemektir.”
