Türk Devletleri’ne KKTC çağrısı
Azerbaycan’ın Şuşa kenti TDT Zirvesi’ne ev sahipliği yaptı. Zirveye katılan Cumhurbaşkanı Tatar, KKTC’nin TDT üyeleri için yarattığı fırsatlara dikkat çekti. Dışişleri Bakanı Fidan da Türk Dünyası’nı Kıbrıs konusunda sorumlu davranmaya davet etti
Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Azerbaycan'ın Şuşa kentinde toplandı. Zirvenin gündeminde ulaşımdan enerjiye birçok konuda ülkeler arasındaki işbirliğinin artırılması, geleceğe yönelik ortak vizyonun güçlendirilmesi vardı. Zirve Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünün sağlanmasının ardından Şuşa’da toplanması nedeniyle de önem taşıyor.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in ev sahipliğindeki zirvede, Türkiye'yi Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz temsil etti. Zirveye Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Macaristan Başbakanı Viktor Orban ve TDT Genel Sekreteri Büyükelçi Kubanıçbek Ömüraliyev katıldı.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan konuşmalarında KKTC’nin Bişkek Zirvesi’ne katılması için Türk Dünyası ülkelerinden destek beklediklerini bildirdi. “Ulaştırma Bağlantısı ve İklim Hareketi ile Sürdürülebilir Bir Gelecek İnşa Etmek” temalı zirvede Karabağ Deklarasyonu da imzalandı.
YAVRU VATANIN TANINMASI İÇİN TALEPLER
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Gayriresmi Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantısı’nda yaptığı konuşmada "Küresel güç rekabetinin coğrafyamıza sirayet etmesini önlemek için saflarımızı sıklaştırmalı, imkanlarımızı müşterek refahımız için kullanmalıyız. Bu bilinçle bölgesel sahiplenme ve bölgesel işbirliği, müşterek çalışmalarımızın iki temel ilkesini teşkil etmektedir." ifadelerini kullandı. Eğitim çalışmalarının ve gençlik projelerinin geliştirilmesi gerektiğini vurgulayan Fidan, "Alfabe birliğimizi bir an önce tesis etmeliyiz." dedi.
Türkiye ile "gönül ve kader birliği yapmaya hazır, geniş medeniyet coğrafyasına dahil ülkelerle" teşkilat bünyesinde kurumsal ilişkiler geliştirmek amacıyla çalışmalar yapılmasında fayda gördüğünü belirten Fidan, Türk Dünyası'nın sorumluluk alması gereken diğer bir meselenin de Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) olduğuna işaret etti. KKTC'nin, Bişkek Zirvesi'nde de aynı şekilde temsili için TDT'nin desteğine güvendiğini aktaran Fidan, şunları kaydetti:
"Bu doğrultudaki adımları tüm baskılara rağmen atmaktan çekinmeyeceğinize inanıyoruz. Tüm kardeşlerimizi, Türk Dünyası'nın ayrılmaz bir parçası olan Kıbrıs Türk halkının özden gelen haklarını yeniden elde etmesi için destek vermeye çağırıyoruz. Bu itibarla Kıbrıs Türkü kardeşlerimizin on yıllardır maruz kaldıkları haksız ve insanlık dışı izolasyonlara son vermek üzere KKTC ile ticari ilişkilerinizi artırmaya davet ediyorum. KKTC'de ticaret ofisi tesis etmeniz bu yönde önemli bir adım olacaktır.
“Ülkelerinizden daha fazla resmi heyet ve turistin KKTC'yi ziyaret etmesi de Kıbrıs Türkü kardeşlerimize önemli bir destek sağlayacaktır. Bu çerçevede tam teşekküllü bir uluslararası havalimanı olan Ercan Havalimanı'na doğrudan uçuşları başlatmayı değerlendirmeniz de faydalı olacaktır. Başta Cumhurbaşkanı Sayın (Ersin) Tatar ve Dışişleri Bakanı Sayın (Tahsin) Ertuğruloğlu olmak üzere KKTC yetkilileriyle ülkenizi temaslar için davet etmenizi bekliyoruz."
AFGANİSTAN’LA İLİŞKİLER
Bakan Fidan, "Taliban'ın Afganistan'da yönetimi ele geçirmesinin üzerinden neredeyse 3 yıl geçti. Türk Dünyası olarak hepimizi yakından ilgilendiren Afganistan konusunda, siz kardeşlerimizle yakın temas içinde olmaya özel önem veriyoruz." diyerek "kendisiyle ve bölgesiyle barışık, istikrarlı bir Afganistan"ın tüm uluslararası toplumun menfaatine olduğuna inandığını belirtti.
Türkiye'nin, kapsayıcı yönetişim ve başta kadınlar olmak üzere temel insan haklarına riayet edilmesi yönündeki mesajlarını doğrudan iletebilmek amacıyla geçici yönetim ile pratik ve yapıcı bir ilişki benimsediğine dikkat çeken Fidan, "Aynı zamanda özellikle Afganistan'la sınırı bulunan kardeş ülkelerimizle terörle mücadele, sınır güvenliği, organize suçlar konusunda da somut adımlar atmaya, beraber çalışmaya da hazır olduğumuzu bir kez daha buradan ilan etmek istiyorum." dedi. Fidan ayrıca TDT'nin tüm üyelerini Uluslararası Adalet Divanı nezdindeki soykırım davasında Filistin’e destek vermeye çağırdı.
KKTC’DE FIRSATLAR
KKTC Cumhurbaşkanı Tatar, zirvede yaptığı konuşmada KKTC'nin tüm kurum ve kuruluşları ile TDT’nin faaliyet gösterdiği her alanda yer almak ve ilişkileri geliştirmek arzusunda olduğunu söyledi. KKTC'nin Ercan Havalimanı, Gemikonağı Limanı ile uluslararası alanda tanınan Gazimağusa Limanı'nın, TDT açısından çeşitli fırsatlar yarattığına inandığını belirten Tatar, şöyle devam etti:
"Bu alanda nihai hedefimiz, KKTC'yi sivil havacılıkta bölgesel bir merkez, deniz taşımacılığında da güvenilir transit bir ülke haline getirmektir. Gazimağusa Limanı'nın, TDT'nin 'Kardeş Limanlar' programına dahil edilmesi için TDT Sekretaryasına ilgili Bakanlığımızca başvuruda bulunulmuştur. Kıbrıs Türk halkının beklentisi, KKTC'nin Kardeş Limanlar Mutabakat Zaptı'na dahil olma talebinin olumlu karşılanmasıdır. Gazimağusa Limanı'nın, TDT 'Kardeş Limanlar' programına dahil edilmesi, Kıbrıs Türk halkına uygulanan haksız ve hukuksuz izolasyona zulmüne karşı çok önemli bir destek ve mesaj olacaktır."
DEVLET BAŞKANLARINA DAVET
KKTC'nin TDT'ye üyeliğiyle Türk Dünyası ve Akdeniz arasında bağlantı kurulduğunu anlatan Tatar, şunları kaydetti:
"Orta Koridor'un geliştirilmesine yönelik çalışmalarda, TDT'nin de aktif rol alması bizim açımızdan da büyük önem taşımaktadır. Teşkilatımızın, 'Türk Dünyası 2040 Vizyonu' belgesinde aile meclisimiz arasındaki ekonomik ilişkilerin geliştirilmesine özel önem verilmekte ve bu çerçevede taşımacılık ve lojistik alanındaki işbirliklerinin güçlendirilmesi gerektiğine vurgu yapılmaktadır. Vizyon Belgesi'nde, ulaştırma konusunda Hazar Geçişli Uluslararası Doğu-Batı Orta Ulaşım Koridoru ve Zengezur Koridoru özelinde işbirliğinin güçlendirilmesi kararlılığımızı selamlıyor, üzerimize düşen her türlü katkıyı koymaya hazır olduğumuzu ifade etmek istiyorum."
Tatar, bu yıl Kıbrıs Barış Harekatı'nın 50. yılını kutlayacaklarını hatırlatarak, TDT devlet başkanlarını kutlama törenlerine davet etti.
ÇİN’LE YENİ ULAŞIM SEÇENEKLERİ
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, "Türk Devletleri Teşkilatına üye ülkeler arasında ulaşımda karşılıklı iletişimin güçlendirilmesi için Çin-Kırgızistan-Özbekistan demir yolu inşaat projesini hayata geçiriyoruz." dedi. Caparov, Çin-Kırgızistan-Özbekistan demiryolu projesinde işbirliği anlaşmasının Çin, Kırgızistan ve Özbekistan hükümetleri arasında 6 Haziran'da Pekin’de imzalandığını anımsatarak, bu demir yolunun, TDT'ye üye ülkeler için yeni ulaşım potansiyeli oluşturacağını ve yeni lojistik pazarlar açacağını vurguladı.
Kırgız tarafının, Orta Asya'daki ulaşım koridorlarının yenilenmesine ve yenilerin kurulmasına sıcak baktığına işaret eden Caparov, ticaretin artırılması için gümrük kapılarındaki işlemlerin dijitalleşmesinin yaygınlaştırılmasını önemli gördüklerini söyledi.
Caparov, TDT liderlerini, Kırgızistan'ın ev sahipliğinde bu yıl 24 Ekim'de Bişkek'te yapılacak TDT Devlet Başkanları Konseyi 11. Zirvesi'ne davet etti.
‘MİLLİ HEDEF TANINMA’
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Devlet Başkanları Gayriresmi Zirvesi'ne katılmak üzere gittiği Azerbaycan'ın Şuşa şehrinde Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'le görüştü. Tatar görüşme öncesinde erdiği röportajda da önemli mesajlar verdi. "Bir takım ciddi anlamda gelişmeler olacaksa bunun temelinde KKTC'nin tanınması geliyor. KKTC vardır, var olacaktır" diyen Tatar sözlerine şöyle devam etti:
"Bizim Azerbaycan'la ilişkilerimiz çok iyi. Türkiye Cumhuriyeti’nin de desteği var. Bir millet, 3 devlet. Aramızda gönül birliği, anlayış birliği o kadar zengin bir kültüre dayandı ki kendimizi aynı milletin evlatları olarak görüyoruz kendimizi. Rum Yunan kesimi ellerindeki imkanlarla Azerbaycan devletine zarar veriyorlar. İnanıyorum ki o günleri aşacağız. Artık Azerbaycan da çok güçlü. Bizim için esas milli hedef KKTC’nin tanınmasıdır. Çok bedel ödedik. Şimdi Türkiye Cumhuriyeti’nin de desteğiyle, bizlerinde çabalarıyla tüm bu süreçleri en iyi şekilde yöneteceğiz.”
‘TÜRK DÜNYASI’NIN KALKINMA YÜZYILI’
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, zirvede yaptığı konuşmada TDT'nin, dünya çapında güç merkezlerinden birine dönüşmesi gerektiğinin altını çizerek "Biz büyük coğrafi alanı kapsıyoruz.
Ülkelerimizde olumlu demografik dinamizm var. Askeri potansiyelimiz, savaş alanında kendisini defalarca ortaya koydu. Zengin doğal kaynaklarımız, ulaştırma bağlantılarımız, zengin tarih ve kültürümüz bizim büyük servetimizdir. 21. yüzyıl, Türk Dünyası'nın kalkınma yüzyılı olmalıdır." ifadelerini kullandı. İşgalden kurtarılan bölgelerde kapsamlı imar ve ihya çalışması yürüttüklerini aktaran Aliyev, "Şimdi bu topraklara hayat geri dönüyor. Bugüne kadar yaklaşık 8 bin zorunlu göçmen ata yurtlarına geri döndü. Yıl sonuna kadar 20 bin kişi geri dönecek." diye konuştu.
Aliyev, ulaştırma koridorlarından da bahsederek "Doğu-Batı Ulaştırma Koridoru'nun genişletilmesi önceliğimizdir. Orta Dehliz'in (Orta Koridor) parçası olan Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu'nun kapasitesi, Azerbaycan sermayesi ile yıllık 1 milyon tondan 5 milyon tona çıkartıldı. Hazar'da 50'den fazla ticari gemiye sahip Azerbaycan, Türk devletleri için önemli transit hizmetleri vermektedir. Alat Uluslararası Limanı'nın kapasitesi, 15 milyon tondan 25 milyon tona çıkartılacak." ifadelerini kullandı.
