Merkez’den ‘asgari ücrete artış yok’ mesajı
TCMB Başkanı Karahan, hizmet sektöründeki enflasyon artışının sürdüğünü ifade etti. Karahan, asgari ücrete ilişkin ‘Hizmet enflasyonunda emek yoğun bir sektör olduğumuz için asgari ücretin etkisi söz konusu.’ ifadelerini kullandı
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, 2024 yıl sonu enflasyon tahminini 2 puan yukarı güncelleyerek yüzde 38'e çektiklerini ve 2025 ve 2026 tahminlerini sırasıyla yüzde 14 ve yüzde 9 seviyesinde koruduklarını bildirdi. Öte yandan TCMB’nin yılın 2. Enflasyon Raporu’nda asgari ücrete ilave zam tartışmaları ile ilgili değerlendirmeler de yer aldı. Karahan, “Hizmet enflasyonu üzerinde asgari ücretin etkisi söz konusu.” dedi. Enflasyon karşısında ücretlerdeki erimeyi kabul eden Karahan, çözümün fiyat istikrarında olduğu görüşünü paylaştı.
YÜZDE 38’E YÜKSELDİ
Bilgilendirme toplantısında konuşan Karahan, “2024 yıl sonu enflasyon tahminini 2 puan yukarı güncelleyerek yüzde 38'e çektik. 2025 ve 2026 tahminlerini sırasıyla yüzde 14 ve yüzde 9 seviyesinde koruduk. Orta vadede ise enflasyonun yüzde 5'te istikrar kazanmasını hedefliyoruz. Tahmin aralıklarının alt ve üst noktaları da 2024 yılı için yüzde 34 ve 42, 2025 yılı için ise yüzde 7 ve 21'e tekabül etmektedir." dedi.
MAYISTA ZİRVE
Karahan, 25 metreküp bedelsiz doğal gaz kullanımı düzenlemesinin sona ermesinin, mayısta aylık enflasyonu 0,7 puan yukarı yönlü etkileyeceğinin altını çizerek, şunları kaydetti:
"Bunun yanı sıra, olumsuz baz etkisiyle enflasyon mayıs ayında zirveye ulaşacaktır. Böylece, politika iletişiminde sıklıkla vurguladığımız geçiş döneminin sonuna gelmiş olacağız… Yılın geri kalanında enflasyonun istikrarlı olarak gerileyeceği dezenflasyon dönemine gireceğiz."
YÜKSEK SEYİR SÜRÜYOR
Son dönemde hizmetler grubundaki fiyat artışlarının, diğer gruplara göre daha güçlü olduğunu bildiren Karahan, "Sektörün emek yoğun yapısı bu gelişmeyi açıklarken, geçmiş enflasyona endeksleme davranışının etkisi, özellikle yönetilen-yönlendirilen kalemler, kira, sağlık ve eğitim hizmetleri üzerinde hissedildi. Bu hizmet kalemleri, şokların enflasyon üzerindeki etkilerinin uzun süreye yayılmasına neden oluyor. Ayrıca, başta kırmızı et olmak üzere gıda fiyatlarında süregelen yüksek artışlar da lokanta-otel fiyatlarını olumsuz etkiliyor. Bu doğrultuda, hizmet enflasyonu aylık bazda yavaşlamakla birlikte, yüksek bir seyir izliyor." değerlendirmesini yaptı.
Karahan, hizmet enflasyonundaki yüksek seyrin önemli bir bileşeninin de kiralar olduğunun altını çizdi.
‘ERİME SÖZ KONUSU’
Sunumun ardından Karahan, Başkan Yardımcıları Hatice Karahan ve Osman Cevdet Akçay ile soruları yanıtladı. Asgari ücrete ilişkin değerlendirmeleri sorulan Karahan’ın yanıtı şöyle oldu:
"Asgari ücret TCMB uhdesinde bir konu değil. Tavsiye verilmesi de söz konusu değil. Biz enflasyon tahminlerimizi yaparken, birtakım varsayımlarda bulunmak durumundayız. Belirlediğimiz hedefler var. Hizmet enflasyonunda emek yoğun bir sektör olduğumuz için hizmet enflasyonu üzerinde asgari ücretin etkisi söz konusu.
“Tek asgari ücret artışı olacağı dillendirildiği için biz bunu varsaydık, bunun iletişimini yaptık. Ücret konusunda şu anda ücretlilerin yüksek enflasyondan dolayı erimesi söz konusu. Bizim birinci yapmamız gereken şey kalıcı şekilde fiyat istikrarını sağlamak. Enflasyonu düşürürsek zaten kalıcı refah artışı olacaktır. Ücretler enflasyonist olmayacak şekilde, sağlıklı bir şekilde artmaya devam edecektir."
ÜCRETLER ARTMAZSA…
TCMB’nin yılın 2. Enflasyon Raporu’nda asgari ücretle ilgili şu ifadeler yer aldı:
“Tarım dışı brüt ücret ve maaş endeksinin reel artışı 2023 yılının son çeyreğinde ılımlı seyretmiştir. Diğer yandan, mevsimsellikten arındırılmış reel kazanç endeksindeki ılımlı artış son çeyrekte sektörlerin geneline yayılmıştır. 2023 yılında nominal ücret artış oranının bir önceki yıla göre daha yüksek olmasında, asgari ücret ayarlamasının yılda iki defa yapılması ve geçmiş enflasyona endeksleme davranışı etkili olmuştur. Asgari ücret artışının yurt içi talebi desteklediği ilk çeyrek sonrasında iktisadi faaliyette öngörülen daha ılımlı seyir ve ilave ücret güncellemesi olmamasının reel birim ücretler kanalıyla dezenflasyon sürecini destekleyeceği değerlendirilmektedir.”
YENİ BANKNOT GELECEK Mİ?
Sosyal medyadaki "üst banknotları sayma makineleri" gibi paylaşımlar anımsatılarak, Bankanın üst banknot konusunda çalışması olup olmadığının sorulması üzerine Karahan, "Paranın kendisi ortada yokken bununla uyumlu banknot makinesi nasıl oluyor bilmiyorum ama genel olarak önemli bir soru. Üst kupür banknota ihtiyaç olup olmadığı birçok faktöre bağlı. Makro ekonomik finansal analizlere, teknik olarak yapılan değerlendirmelere göre buna karar veriyoruz. Bu kapsamda tedavüldeki kupür kompozisyonu değişimlerini de dikkate alıyoruz. Bunu dikkatle takip ediyoruz. Bu yaptığımız analizler sonucunda ihtiyaç görülürse gerekli adımları atacağız." diye konuştu.
‘ÜCRETLER HEDEFE KONDUKÇA REKOR GÖRECEĞİZ’
Sosyal Politika Uzmanı Prof. Dr. Aziz Çelik de TCMB’nin 2. Enflasyon Raporu’nu değerlendirdi. Merkez Bankası’nın ücretlere ilgisinin arttığına dikkati çeken Çelik, merkezin ücretlere ilişkin görüşlerine tepkisini şöyle dile getirdi:
“Dervişin fikri neyse zikri de odur! Yılda 4 kez yayımlanan TCMB enflasyon raporlarında ücretler giderek daha çok zikrediliyor. TCMB enflasyon raporlarında ücret sözcüğünün geçme sıklıkları yıllara göre şöyle: 2022 enflasyon raporları (4 Rapor): 93 kez, 2023 enflasyon raporları (4 Rapor): 251 kez, 2024 enflasyon raporları (2 Rapor): 175 kez.
“Sadece 2024'ün ilk 6 ayında yayımlanan 2 raporda 175 kez ücretlerden söz eden ediliyorsa yıl sonunda ücretlerden söz etme anlamında bir rekor göreceğiz demektir. Ücretler daha fazla hedefe kondukça, enflasyonun sebebi olarak görülüp baskılanmak istendikçe TCMB enflasyon raporları ücretten daha çok söz eder oluyor.”