Türkiye Ege Denizi'nde tek taraflı olarak münhasır ekonomik bölge ilan edebilir mi?

Prof. Dr. İrfan Kaya Ülger yaptığı analizde, "Yunanistan ile İtalya arasında yapılan anlaşmada, İyon adalarının da münhasır ekonomik bölge hakkına sahip olduğu ileri sürülmemiştir. Dolayısıyla Yunanistan'ın Ege denizinde Türkiye'ye karşı ileri sürdüğü, adaların kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölge hakkı bulunduğu iddiası çökmüştür." ifadelerine yer verdi. Peki,Türkiye Ege Denizi'nde tek taraflı olarak münhasır ekonomik bölge ilan edebilir mi?

Önümüzdeki yıllarda uluslararası siyasi konjonktüre göre Türkiye’nin Akdeniz’de sahildar devletlerle yeni münhasır ekonomik bölge anlaşmaları imzalaması ihtimal dahilindedir. Siyasi ilişkilerin seyrine bağlı olarak Mısır ve İsrail ile de benzer kategoride anlaşma yapılması mümkün gözükmektedir. Bununla birlikte, yeni anlaşma yapılamaması, Türkiye’nin Akdeniz üzerindeki mevcut münhasır ekonomik bölge sınırlarından geriye gitme anlamına gelmemektedir. Peki, Türkiye Ege denizinde tek taraflı olarak münhasır ekonomik bölge ilan edebilir mi?

YUNANİSTAN'IN İDDİALARI ÇÖKMÜŞTÜR

İyon denizindeki Yunanistan adaları kuzeyden güneye doğru Korfu, Paksu, Lefke, Eteka, Kefalonya, Zante ve Çuha olarak sıralanmaktadır. Yunanistan ile İtalya arasında yapılan anlaşmada, İyon adalarının da münhasır ekonomik bölge hakkına sahip olduğu ileri sürülmemiştir. Dolayısıyla Yunanistan’ın Ege denizinde Türkiye’ye karşı ileri sürdüğü, adaların kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölge hakkı bulunduğu iddiası çökmüştür. Yunanistan bu iddiaların temelsiz olduğunu bizzat İtalya ile yaptığı anlaşma ile tescil etmiştir.

TÜRKİYE TEK TARAFLI KARAR ALABİLİR

1958 sayılı BM Deniz Hukuku Sözleşmesi’nin 75’nci maddesi devletlerin tek taraflı münhasır ekonomik bölge ilan etmelerine imkân veriyor. Ege denizinde Türkiye ve Yunanistan ana karaları esas alınmak suretiyle Türkiye’nin tek taraflı olarak münhasır ekonomik bölge ilan etmesi teorik olarak mümkün gözükmektedir. Zira bu durum devletin egemenlik hakkının doğal bir sonucudur. İkinci olarak, Yunanistan hükümeti adaların kıta sahanlığı olduğunu iddia etmiş olsa dahi, bunu pratikte uygulamamıştır. Nitekim 9 Haziran 2020’de Yunanistan ile İtalya arasında imzalanan münhasır ekonomik bölge sınırlandırma anlaşmasında ana karalar esas alınmış, İyon denizinde Yunanistan hakimiyeti altında bulunan adaların münhasır ekonomik bölge hakları ileri sürülmemiştir. Bu durum, zımnî olarak Yunanistan’ın adaların kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölge haklarının bulunmadığını kabul etmesi anlamına gelmektedir.