Türkiye ekonomisi büyüme rakamları açıklandı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023'e ilişkin üretim yöntemiyle hesaplanan Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı. Buna göre, Türkiye ekonomisi geçen yıl yüzde 4,5, 2023'ün son çeyreğinde de yüzde 4 büyüme kaydetti. Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH, 2023'te bir önceki yıla göre yüzde 75 artarak 26 trilyon 276 milyar 307 milyon lira olarak gerçekleşti. GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde, 2023'te bir önceki yıla göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak, finans ve sigorta faaliyetleri toplam katma değeri yüzde 9, inşaat yüzde 7,8, hizmetler yüzde 6,4, diğer hizmet faaliyetleri yüzde 4,6, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 3,8, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 2,7, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 1,3, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 1,2 ve sanayi yüzde 0,8 arttı. Tarım sektörü ise yüzde 0,2 geriledi. Kişi başına GSYH değeri, 2023'te cari fiyatlarla 307 bin 952 lira (13 bin 110 dolar) olarak hesaplandı. Böylece Türkiye ekonomisi üst üste 14 çeyrektir büyümüş oldu.

TÜKETİMİN KATKISI ÖNE ÇIKTI

Hane halkı nihai tüketim harcamaları 2023'te bir önceki yıl zincirlemiş hacim endeksine göre yüzde 12,8 arttı ve GSYH içindeki payı yüzde 59,1 oldu. Hane halkı nihai tüketim harcamaları, geçen yılın 4'üncü çeyreğinde bir önceki yılın dönemine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 9,3 yükseldi. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 1,7, gayrisafi sabit sermaye oluşumu da yüzde 10,7 artış kaydetti. Bir önceki yıl zincirlenmiş hacim endeksine göre geçen yıl mal ve hizmet ihracatı yüzde 2,7 azalırken, ithalatı yüzde 11,7 arttı. Mal ve hizmet ihracatı, 2023'ün dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 0,2, ithalatı ise yüzde 2,7 artış gösterdi.

BASKILANAN KUR TRİLYONLUK LİGE TAŞIDI

Büyüme verilerini yorumlayan Aydınlık Yazarı Recep Erçin, 2023 yılında sanayideki zayıf büyüme ve tarımdaki zafiyete dikkat çekti. İthalattaki artış ve hane halkı tüketim harcamalarının sağlıksız bir yapıya işaret ettiğine değinen Erçin, "Baskılanan dolar kuru sayesinde 26,2 trilyon liralık ekonomi dolar bazında 1,1 trilyon dolara ulaştı. Dolar bazında büyüme yüzde 23,5 oldu. Bununla birlikte makine teçhizat yatırımlarına değinmek gerek. Çünkü ilk çeyrekte 35, ikinci çeyrekte 39, üçüncü çeyrekte 46 ve son çeyrekte 47 milyar doları aşan bir makine teçhizat yatırımı söz konusu. Vermeyerek itibarıyla milli gelirin yüzde 14-15'i buradan geliyor. Yıllık makine teçhizat yatırımı harcaması 168,4 milyar dolar düzeyinde ve milli gelirin yüzde 15'i kadar." dedi.

‘SINAİ ÜRETİME ÖNEM VERİLMELİ’

Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Seyit Ardıç da yaptığı değerlendirmede büyümeye sinai üretimin değil, özellikle canlı iç talebin kaynaklık ettiğinin görüldüğünü belirtti. Ardıç, “Sanayi sınırlı artarken, özel tüketim yüzde 12,8 arttı. Oysa ülkemizin istikrarlı ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşması için sınai üretime büyük önem verilmesi gerekiyor” dedi.

‘EKONOMİNİN ÜRETİM TARAFI YAVAŞLIYOR’

Sanayi sektörünün bir önceki çeyreğe göre sınırlı artışını dikkat çekici bulan Ardıç “Sanayi sektörü büyümesi, GSYH büyümesinin oldukça altında kalmıştır. Ürün üzerindeki vergilerin yüksek artış oranı dikkat çekicidir. Diğer taraftan bir önceki çeyreğe göre gayri safi sabit sermaye oluşumunun GSYH içindeki payının gerilemiş olması, ekonominin üretim tarafındaki yavaşlamaya işaret ediyor.” ifadelerini kullandı.