Eski Dışişleri Bakanı Yaşar Yakış: Mısır adımı bölgedeki sorunları çözer
Türkiye-Mısır diplomatik ilişkilerinde yeni bir sayfa açılıyor. Aydınlık’a konuşan diplomatlar, geç de olsa yerinde bir gelişme olduğunu belirtti. Vatan Partisi MYK Üyesi Şule Perinçek de Türkiye’nin bölgede tutarlı siyaset izlemesinin zorunlu olduğunu vurguladı
Aykut Diş
On yıldır durağan olan Türkiye-Mısır ilişkilerinde yeni dönem resmen başlıyor. İki ülke dışişleri bakanlıkları 4 Temmuz’da yayınladıkları ortak açıklama ile ilişkilerin büyükelçilik seviyesine çıkarıldığını duyurdu. Türkiye, Kahire Büyükelçisi olarak Büyükelçi Salih Mutlu Şen’i, Mısır ise Ankara Büyükelçisi olarak Amr Elhamamy’i aday gösterdi. Atılan adımın karşılıklı iradeyi yansıttığı bildirildi. Eski Dışişleri Bakanı Yaşar Yakış, emekli diplomat Onur Öymen ve Vatan Partisi Merkez Yürütme Kurulu (MYK) Üyesi Hacer Şule Perinçek ile Türk-Mısır ilişkilerinin önündeki meseleleri konuştuk. Üç isim de alınan kararın geç de olsa yerinde olduğunu vurguladı. Yeni durumu fırsat olarak niteledi.
‘ÇOCUKLARA KEMAL İSMİ VERİLİYORDU’
Dört yıl Kahire Büyükelçiliği de yapan Yaşar Yakış, Türkiye ile Mısır arasındaki tarihsel bağları hatırlattı. Yakış, “Mısır görevi hem şahsım hem de ülkeme hizmet bakımından kariyerimin en dolu geçtiği dönemiydi.” diye özellikle ekledi ve şöyle anlattı:
“Türkiye ile Mısır arasındaki ilişkilerden bahsedilirken 400 yıldan söz edilir. Bu yanlıştır. İki ülke arasında münasebet 1200 yıl öncesine dayanır. Mısır’daki Türk mevcudiyeti, Anadolu’daki Türk mevcudiyetinden daha eskidir. Abbasilerin Türk Mısır Valisi Ahmed bin Tolun’dan başlar. Ahmed bin Tolun, Orta Asya’dan on binlerce Kıpçak Türkünü Mısır’a taşımıştı. Yalnızca devletler düzeyinde değil halklar düzeyinde de çok yakınız. Öyle ki 1920’lerin İskenderiye’sinde yeni doğan çocuklara ‘Kemal’ ve ‘İsmet’ isimleri veriliyordu. Ekonomik yatırımlarda da Türklere ciddi öncelikler verilmiştir. Türkiye ile Mısır ilişkilerine bu perspektifle bakılmalıdır.”
‘ÜÇÜNDE DE HAKSIZDIK’
Yakış, iki ülke arasındaki krizlerde Türkiye’nin haksız olduğunu savundu. Türkiye, Mısır, İran ve Suudi Arabistan birlikteliğinin yaratılmasını önerdi:
“Son kriz Cumhuriyet tarihinde Mısır’la yaşadığımız üçüncü krizdi. Üçünde de biz haksızdık. Şimdi diplomatik temasın yeniden en üst düzeye çıkarılması çok sevindiricidir. Zaten maslahatgüzarımız büyükelçilik unvanı almış birisiydi. Bu normalleşme Ortadoğu, Doğu Akdeniz ve Afrika’da sorunların çözümü bakımından çok kritik roller oynayabilir. Türkiye, Mısır, İran ve Suudi Arabistan birlikteliği bölgede başta Libya olmak üzere istikrar, kalkınma ve güvenliğe çok olumlu katkılar sağlayabilir. Mısır, Doğu Akdeniz’de Türkiye’yi dışarda bırakarak bazı anlaşmalar yapsa da Yunanistan’la yaptığı mutabakatta Türkiye’nin ilan ettiği bölgelere ilişkin bir gündeme girmedi. Bu olumlu bir tavırdı. Türkiye’nin bunu hızla kullanması, kendi meşruiyetini Mısır üzerinden de sağlaması lazım.”
DOĞU AKDENİZ İÇİN HIZLI TEMAS
Onur Öymen, iki ülkenin birbirinin değerini anlaması gerektiğinin altını çizdi. Mısır’a düşen sorumlulukların üzerinde durdu. “Geç kalınmıştır ancak zararın neresinden dönülürse kardır. İlişkilerin geliştirilmesi bundan ibaret olarak görülmemelidir.” ifadelerini kullanan Öymen şunları söyledi:
“Büyükelçimizin olduğu ama ilişkilerimizin gelişmediği çok sayıda ülke var. Öncelikle, Türkiye ile Mısır ilişkilerine bir bütünlük içinde bakılmalı. Karşılıklı olarak ülkelerin iç işlerine karışılmaması kesin bir prensip olarak belirlenmeli. Bakan ziyaretlerinden başlayarak ikili ilişkiler geliştirilmeli. Ortak menfaatlere odaklanılmalı. Ortak menfaatler ekseninde ilerleme bölgede barış, istikrar ve kalkınmayı tesis edecek yaklaşımı doğuracaktır. Doğu Akdeniz’de ve terörle mücadele konularında hızlı bir iş birliği yaratılmalı. Bazı olumsuz adımlardan geri adım atılmalı. Türkiye nasıl Mısır’ın önemini anlamalıysa Mısır da öyle Türkiye’nin önemini bilmelidir. Mesela, Mısır öncülüğündeki Doğu Akdeniz petrol platformuna Türkiye’nin alınmaması önemli bir eksikliktir. Mısır, açıkça Yunanistan ve Kıbrıs Rum kesiminin başını çektiği Türkiye karşıtı gruplaşmalara destek olmamalı. Bölgenin iki lider ülkesi geçmişten ders çıkarmalı, yeni bir sayfa ile coğrafyanın geleceğini inşa için bir fırsat olarak değerlendirmeli.”
‘TUTARLI BİR SİYASET İZLENMESİ ZORUNLUDUR’
Vatan Partisi Merkez Yürütme Kurulu (MYK) Üyesi ve Uluslararası İlişkiler Bürosu Başkan Yardımcısı Şule Perinçek, “Elbette bu adımın daha erken atılmasının çok daha farklı etkileri olabilirdi fakat bugüne odaklanmak gerekiyor.” uyarısında bulundu. Bölgedeki Amerikan girişimlerine karşı iki ülkenin aynı safta yer aldığına dikkat çekti. KKTC’nin devlet olarak tanınmasını da gündeme getiren Perinçek şöyle değerlendirdi:
“Türkiye ve Mısır tarihi ve kültürel açıdan kardeş ülkelerdir. Kaldı ki Mısır zaten sınır komşumuzdur ve Mavi Vatanımız olarak adlandırdığımız denizlerimizde kıyıdaş ülkemizdir. Aynı zamanda Doğu Akdeniz ve Ege’de bulunan geniş enerji yatakları sebebiyle de iki ülkenin ortak çıkarı karşılıklı dostane ilişkilerden geçmektedir.”
‘ABD TEHDİT EDİYOR’
“Bunun yanı sıra bölgemize yönelen ABD emperyalizminin tehditleri de Türkiye-Mısır arasındaki kader birlikteliğini güçlendirmektedir. Yunanistan’dan başlayarak Doğu Akdeniz, Suriye Irak’ın kuzeyi ve Hürmüz Boğazı’na kadar uzanan hatta ABD-NATO Türkiye ve Mısır başta olmak üzere bölgemizi tehdit etmektedir. ABD emperyalizminin bölgemizde milli devletleri parçalama ve teslim alma projelerinde Türkiye, Mısır, Suriye, İran hala hedeftedir. Tehdidin boyutu ve hepimizi hedef alması ülkelerimizin kaderini birbirine daha sıkıya bağlamaktadır.”
KARADENİZ-AKDENİZ DOSTLUK PLANI
“ABD’nin silahlı ve ekonomik tahakküm sistemi yıkılmaktadır. Bunun karşısında Asya’dan paylaşmacı, kamucu, devletçi ve devletlerin bağımsızlığını güçlendiren yeni bir medeniyet yükselmektedir. Dünyanın bu genel gidişatı içerisinde Türkiye ve Mısır tarihten gelen bağımsızlık ve medeniyet birikimiyle öncü ülkelerdir. Türkiye ile Mısır arasındaki ilişkilerin güçlenmesi Doğu Akdeniz’den gelen tehditleri bertaraf etme, KKTC’nin devlet olarak tanınmasını sağlama, Suriye ve Irak’ın kuzeyindeki ayrılıkçı ve aşırı dinci terörün temizlenmesi ve Filistin’deki İsrail işgalinin son bulmasını sağlayacak programı güçlendirecektir. Bu nedenle Türkiye’nin hem kendi menfaati hem de dünyadaki gelişmeler açısından tutarlı bir siyaset izlemesi zorunludur. Vatan Partisi, Karadeniz-Akdeniz Dostluk ve Barış Planımızla; Mısır, İran, Suriye, Suudi Arabistan, Filistin ve Körfez Emirlikleri başta olmak üzere bölge ülkeleriyle bu stratejiyi hayata geçirmek üzere etkinliğini sürdürecektir.”
