Türkiye-Umman ilişkileri gelişiyor

Türkiye ile Körfez ülkeleri Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Bahreyn arasındaki ilişkiler gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğu'nda öldürülmesinden sonra kötüleşse de Umman, Sultan Kabus bin Said döneminde Türkiye'yle ilişkilerini sürdürdü ve şimdiki Sultan Heysem bin Tarık Al Said'in zamanında ilişkiler daha da gelişti.

TARAFSIZLIK POLİTİKASI

Katar, Kuveyt, Umman, Suudi Arabistan, BAE ve Bahreyn'den oluşan Arap Körfez ülkelerinin Türkiye'nin bölgedeki rolüne yönelik farklı bakış açıları bulunuyor. Suudi Arabistan ve BAE, Türkiye'ye yönelik tutumunu kendilerine yakınlaştırması için Umman'a “yumuşak baskı” uygulamaya çalışıyor. Umman, Sultan Kabus bin Said'in 1970'ten 2020'ye 50 yıl süren hükümdarlığı döneminde, bölgedeki savaşlar ve çatışmalarda tarafsız konumuna bağlı kaldı ve diğer ülkelere karşı herhangi bir uluslararası veya bölgesel ittifaka katılmaktan kaçındı.

Yemen'deki İran destekli Husilerin Eylül 2014'te başkent Sana ve bazı bölgelerin denetimini eline geçirmesinden sonra ülkedeki meşru hükümeti desteklemek için Suudi Arabistan öncülüğünde Katar'ın da aralarında bulunduğu 5 Körfez ülkesinin katılımıyla bir koalisyon oluşturulurken, Umman tarafsız kalarak koalisyona katılmadı.

Bunun yanı sıra Riyad yönetiminin, Suud vatandaşı Şii din adamı Ayetullah Nemr Bakır en-Nemr'i Ocak 2016'da idam etmesinin ardından Tahran Büyükelçiliği ve Meşhed Konsolosluğu'nun göstericiler tarafından ateşe verilmesi üzerine Suudi Arabistan ve diğer Körfez ülkeleri İran ile diplomatik ilişkilerini keserken, Umman İran ile ilişkilerini sürdürdü.

Suudi Arabistan, BAE ve Bahreyn, Haziran 2017'de Katar'la diplomatik ilişkilerini keserek abluka uygulamaya başladıklarında da Umman yine tarafsızlığını korudu ve Kuveyt gibi arabuluculuk yapmaya çalıştı.

BASKIYA BOYUN EĞMEDİ

İran'ın nükleer programı ve İran ile bölge ülkeleri arasındaki gerginliği azaltma gibi çetrefilli konularda arabuluculuk rolü üstlenen bir ülke olarak Umman, ülkede ve dünya genelinde kötüleşen ekonomik koşullara rağmen bağımsızlığını, egemenliğini ve bölgesel rolünü korumayı dengeleyerek dış politikasını yeniden şekillendirmede birçok zorlukla karşılaşıyor.

Umman, Suudi Arabistan'ın İran ve Katar ile diplomatik ve ticari ilişkilerinin seviyesini düşürme baskısına boyun eğmedi.

Umman’ın BAE ile ilişkilerinde önemli ölçüde gerileme var gibi görünüyor. Umman Turizm Bakanlığına ait “OMRAN” şirketi ile BAE'nin Umman'daki Sultan Kabus Limanı'nın geliştirilmesi gibi uluslararası büyük projeler yürüten “DAMAC” şirketi arasında birkaç milyar dolarlık anlaşmanın iptal edilmesiyle, bu durum daha net bir şekilde anlaşıldı.

TÜRKİYE İLE İLİŞKİLER

Bütün bu gelişmelerin yanı sıra şimdiki Sultan Heysem bin Tarık Al Said döneminde Umman ile Türkiye arasında ilişkilerin, önceki döneme göre geliştiğine dair birçok işaret var.

Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal'ın 27 Temmuz'da Umman Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreteri Bedr es-Saidi ile telekonferans aracılığıyla görüşerek iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirme ve geliştirmenin yanı sıra ortak öneme sahip bölgesel ve uluslararası konuları ele alması, bu bağlamda değerlendirilecek örneklerden biri.

Umman ile Türkiye arasındaki ilişkiler başta ekonomik, ticari ve askeri olmak üzere birçok alanda net bir şekilde gelişme gösteriyor.

HAVELSAN'ın, Umman'a Türk savunma ürünleri ihracat hacmini artırmak için 5 Mart'ta başkent Muskat’ta yerli Masirah İnternational şirketiyle ortaklaşa HAVELSAN Technology Oman LLC adlı bir şirket kurması da bu gelişmenin göstergelerinden biri.

Bu arada Antalya merkezli Ares Tersanesi, Türkiye'den Umman'a askeri gemi ihraç projesini hayata geçirdi. Umman Sahil Güvenlik Komutanlığı ile imzalanan sözleşmeyle geçen yıl üretim faaliyetine başlanan 14 adet Ares 85 Hercules süratli devriye botundan ikisi, 17 Mayıs'ta Antalya'da suya indirildi, daha sonra Umman'a teslim edildi.