18 Ekim 2024 Cuma
İstanbul 14°
  • İçel
  • Şırnak
  • Çanakkale
  • Çankırı
  • Şanlıurfa
  • Çorum
  • İstanbul
  • İzmir
  • Ağrı
  • Adıyaman
  • Adana
  • Afyon
  • Aksaray
  • Amasya
  • Ankara
  • Antalya
  • Ardahan
  • Artvin
  • Aydın
  • Balıkesir
  • Bartın
  • Batman
  • Bayburt
  • Bilecik
  • Bingöl
  • Bitlis
  • Bolu
  • Burdur
  • Bursa
  • Düzce
  • Denizli
  • Diyarbakır
  • Edirne
  • Elazığ
  • Erzincan
  • Erzurum
  • Eskişehir
  • Gümüşhane
  • Gaziantep
  • Giresun
  • Hakkari
  • Hatay
  • Iğdır
  • Isparta
  • Kırşehir
  • Kırıkkale
  • Kırklareli
  • Kütahya
  • Karabük
  • Karaman
  • Kars
  • Kastamonu
  • Kayseri
  • Kilis
  • Kmaraş
  • Kocaeli
  • Konya
  • Malatya
  • Manisa
  • Mardin
  • Muş
  • Muğla
  • Nevşehir
  • Niğde
  • Ordu
  • Osmaniye
  • Rize
  • Sakarya
  • Samsun
  • Siirt
  • Sinop
  • Sivas
  • Tekirdağ
  • Tokat
  • Trabzon
  • Tunceli
  • Uşak
  • Van
  • Yalova
  • Yozgat
  • Zonguldak

Türk ununa ABD baskısı

Türkiye dünyanın en büyük un ihracatçısı. Brezilya’dan Endonezya’ya kadar geniş bir coğrafyaya un satan Türk ihracatçılar, bazı pazarlarda Amerikalı derneklerin kışkırtması yüzünden DTÖ davalarına maruz kalıyor.

"Türkiye un ihracatında lider: Amerikan derneklerinin DTÖ davaları pazarları tehdit ediyor"
EKONOMİ SERVİSİ / RECEP ERÇİN GİRNE

Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu (TUSAF) Başkanı Haluk Tezcan'a, Avrupa'nın Rus ürünlerine yönelik ambargolarını hatırlatarak, Rusya buğdayı ile üretilen unun ihracatında bu anlamda bir sıkıntı olup olmadığını sorduk. “Avrupa Birliği'ne un ihracatı yapmıyoruz. Bizim yaptıklarımız Rus buğdayı ile ilgili bir ön koşul koymadılar. Kalite kriteri olduğu sürece sıkıntı yok.” diyen Tezcan, “Avrupa işine geldiği gibi yasak getiriyor ya da değişiklik yapıyor. Avrupa'da kuraklık olursa Rus buğdayı diye bir kriter koyacaklarını sanmıyorum.” mesajı verdi. TUSAF Başkan Yardımcısı Mehmet Mesut Çakmak da, “Dönem dönem satıyoruz. Ama makarna ile satınca Avrupa Birliği ham maddeyi benden alacaksın şartı koşuyor. Almazsan zorluk çıkarıyor. Unda belki çok satış yok ama makarnada fazla. Buğdayı ya Yunanistan'dan, İtalya'dan alacaksın diyorlar. Yoksa ilave vergiler var.” diye konuştu.

'TRÖSTLERLE SAVAŞIYORUZ'

TUSAF'ın davetlisi olarak KKTC Girne Elexus Hotel'de düzenlenen 17. Uluslararası Kongre ve Sergisi'nde sohbet ettiğimiz Haluk Tezcan, Rus buğdayına ilişkin durumu anlatırken esas itibarıyla farklı pazarlarda yaşadıkları sorunlara değindi. Filipinler ve Madagaskar'da Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) nezdinde davalara maruz kaldıklarını belirten Tezcan, “Türkler o fiyatlarla nasıl un verebiliyor, diyorlar. Bakıyoruz bunun altında da Amerikan dernekleri çıkıyor. Davaları kazanıyoruz. Sıfır gümrükle satabilme davasını da kazandık. Un sanayicileri olarak sadece kendi içimizde değil gittiğimiz ülkelerde katma değeri düşük görünse de tröstlerle savaşmaya devam ediyoruz. Doğru iş yaptığımıza inanıyorum. Endonezya'da davayı kazandık. Filipinler'de kazandık. Madagaskar da dava açtı.” bilgilerini verdi.

Türk ununa ABD baskısı - Resim : 1

'ÜRETİM VARSA PAZARLIK EDEBİLİYORUZ'

Türk un sektörünün Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) teknik direktörlüğünde sahada başarılar sağladığını dile getiren TUSAF Başkanı Tezcan, “Bizde buğday olduğunda pazarlığı da iyi yapıyoruz. Pandemi ile birlikte enflasyon dünyanın en büyük sıkıntısı oldu. Gıda enflasyonuna büyük bedel ödeniyor. Elimizde stok olunca pazarlık edebiliyoruz. İhracat pazarlarına yetecek kadar buğday üretmiyoruz. Ukrayna ve Rusya'dan buğday çıkaramasaydık ihracat pazarlarında daha sıkıntıya düşerdik.” dedi.

Un dendiği zaman dokuz yıldır aralıksız dünya un ihracatında Türkiye'nin lider olduğunu ifade eden TUSAF Başkanı Tezcan, şunları söyledi: “Birçok arkadaşımızın risk alarak işler yaptığını biliyoruz.

Gittiğimiz pazarlarda teşekkür ile karşılaşıyoruz. Un nereden bulabiliriz dendiğinde, iyi ki siz varsınız, başka ülke olsa bundan farklı bir nemalanırdı, diyorlar. Gelişmemiş ülkelere gidiyoruz. En çok ihracatı Irak'a yapıyoruz. Irak kendi fabrikalarını kurmaya çalıştı ama kaliteyi yakalayamadılar. Bu iş bir sanat; değirmencilik biz sanat icra ediyoruz, pazarda un dendiği zaman Türk unu kabul ediliyor. Türk unu bir marka. Brezilya'ya bile gönderiyoruz. Onlar makarna ağırlıklı un tüketiyorlar.”

BUĞDAY OLMAZSA HAYVANCILIK SIKINTI YAŞIYOR

Türk ununa ABD baskısı - Resim : 2

“Mardin, Diyarbakır, Batman ve Şanlıurfa'daki toprakların nefaseti çok farklı.” görüşünü dile getiren TUSAF Başkanı Tezcan, “Biz çiftçiyi düşünmek zorundayız. Çiftçimiz buğdaydan uzaklaştı ve alternatif ürünlere gitti. Sürekli depolarımızda ürün olsun istiyorsak ham maddemizin kendi stoklarımızda olmasını istiyorsak üreticimizi düşünmeliyiz. Hayvancılılığı da düşünmek lazım. Buğday olmayınca kepek ihtiyacı, saman ihtiyacı gündeme geliyor.” ifadelerini kullandı.

Türkiye'nin buğday tohumunda çok şanslı olduğunu savunan Tezcan, “Çok ciddi bir gen bankasına sahibiz. Çok fazla tohum ekiliyor. Her firma kendi ürününün iyi olduğunu iddia ediyor. Bu kadar çok tohum üretilince de farklı tohumlarla hangi tohum ne getiriyor, bir kirlilik oluştu. Benim bildiğim 30'dan fazla tohum üretiliyor. Tohumda bir sadeleştirme ihtiyacı var. Bütün dernekler bünyesinde çalışma yapıyoruz. Fakültelerle bunu yapıyoruz ama çiftçi bizim önerdiğimiz buğdayı ekmiyor. O satan firmaya güveniyor. Onlar da işe ticari baktıkları için o benim değil çiftçinin sorunu diyor.” diye konuştu.

UN SANAYİCİSİNDEN EKMEK HESABI

“Üretimde Teknolojik Dönüşümler ve Küresel Riskler” temasıyla 22-25 Mayıs 2023 tarihleri arasında düzenlenen TUSAF kongresine binden fazla ulusal ve uluslararası delege katıldı. Kongre kapsamında düzenlenen sohbet toplantısında un fiyatına ilişkin soruları cevaplayan TUSAF Yönetim Kurulu Üyesi Bekir Bağış, kendisinin aynı zamanda Adana'da çiftçilik de yaptığını belirterek, “Buğdayda 250 kilo zaten maliyettir. Üstüne verim aldığınız kazancınızdır. 500 kilo verdi verimi iyi ama bakıyoruz protein değeri düşük. Unun çuvalı 325 artı navlun 350 liraya gidiyor. Fırınlar 5 liradn ekmek satıyor. Bir çuval undan 200 gramlık 325 adet ekmek çıkar. Maliyeti beşte bir.” ifadelerini kullandı. TUSAF Başkanı da, “Türkiye'de rafları boş bırakmadık. Biz bir de vadeli sattık. Stoklarınızdan satacaksınız ondan sonra devlet size ürün vereceğim dedi. Fırıncı vadeli un istediğinde hayır demedik.” bilgilerini aktardı.

Türkiye Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı KKTC ABD