Türkiye Uzay Ajansı Başkanı Yıldırım: Baykonur Uzay Üssü'nde Kazakistan ve Rusya'yla üçlü işbirliği düşünülebilir

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 9 Şubat’ta açıkladığı Milli Uzay Programı, hem ulusal hem de uluslararası kamuoyunda büyük yankı uyandırdı. , Sputnik Türkiye'den Turan Salcı'ya konuşan Türkiye Uzay Ajansı (TUA) Başkanı Serdar Hüseyin Yıldırım, sürecin ayrıntıları hakkında şunları söyledi:

"Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) gitmek söz konusu olduğunda bunu yapabilen sadece ABD ve Rusya var. Önceden sadece Ruslar, Soyuz roketi ile gönderiyordu. Bu iki ülkenin temsilcileri ile de görüşüyoruz ve önümüzdeki günlerde hangi tarafla işbirliği yapacağımıza karar vereceğiz. Buradaki kriter; ülkemizin isteklerine en uygun şartları sağlayan ülke olacaktır. Bir angajmanımız yok ama takvim de bizim için önemli. 2023 yılında bunun gerçekleştirilebilmesi önem arz ediyor.”

'ROSCOSMOS İLE GÖRÜŞMELERİMİZ SÜRÜYOR'

Roscosmos Başkanı Dmitriy Rogozin'in 'Rusya Uzay Merkezi'nde Türk kozmonotların eğitilmesi ve onların Uluslararası Uzay İstasyonu'na gönderilmesi’ yönündeki açıklamalarını da değerlendiren Yıldırım, "Bizzat Rozogin ile görüşme fırsatı bulamadım. Pandemi süreci de bunu etkiliyor. İlgili birimlerimiz hem Roscosmos’un hem de Rusya’daki diğer ilgili birimlerle görüşmelerini sürdürüyorlar. Bu manada bir sıkıntımız yok, görüşmeler sürüyor" dedi.

'ÖNÜMÜZDEKİ GÜNLERDE PAKİSTAN ZİYARETİMİZ OLACAK'

TUA’nın yoğun bir uluslararası işbirliği gündemi de bulunuyor. Yıldırım, bu konuya dair değerlendirmesinde, ülkeleri iki kategoriye ayırdıklarını belirtti:

"Birinci kategoride uzay çalışmalarında öne çıkmış olan ülkeler var. Onlara ben, birinci lig ülkeleri diyorum. ABD, Rusya, Çin, Japonya, Avrupa Birliği ülkeleri ve Hindistan’dan oluşuyor. Bu saydıklarımın tamamıyla ilişkilerimiz var. Ne şekilde bir işbirliği yapacağımızı ve kendi programımızı uygulamada nasıl istifade edebileceğimizi çalışıyoruz. Ayrıca hangi konuda bir teknoloji aktarımı yapılarak işbirliği devam ettirilebilir, bunun da çalışması içindeyiz. Bir de bizim gibi, öndeki ülkelere yetişmeye çalışan, biraz geriden gelen ama 9 Şubat’ta açıkladığımız gibi heyecanlı ve iddialı bir uzay programı da ortaya koyan ülkeler var. Bunlarla da işbirliklerini görüşüyoruz. Kazakistan ile bir ikili işbirliği anlaşması imzaladık. Geçtiğimiz hafta Azerbaycan’daydım. Daha evvel Macaristan ile imzalanmış bir anlaşmamız var. Önümüzdeki günlerde Pakistan ziyaretimiz olacak."

'TÜRK KELİMESİNİN GEÇMESİNİ UYGUN GÖRMÜYORUM'

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, kozmonot için Türkçe bir isim bulunması yönünde süreç başlatmıştı. Yıldırım, bu konuya çok ilgi olduğunu belirterek şunları söyledi:

"Bu konuda Türk Dil Kurumu Başkanımız da bizi ziyarete geldi, bir görüşme yaptık. Çünkü bu hassas bir konu, dile bir kelime kazandırmak kolay bir iş değil. Millet tarafından kabul edilip kullanılması lazım. Kullanılmayan, lügatte kalan bir kelimenin pek faydası olmuyor. Binlerce teklif geldi. Açıkçası çok tatmin eden bir şeyi şu ana kadar göremedim. Ama çıkacağını düşünüyorum. Ali Kuşçu, Fatih, Alparslan gibi özel isim olmamalı. Çünkü kozmonot veya astronot kelimesi birçok ülkenin uzay insanları için kullanılan bir cins isimdir. Türk kelimesinin geçmesini de bu manada uygun görmüyorum çünkü Amerika, Rusya gibi diğer ülkelerin göndereceği uzay insanları için de bu kelimeyi kullanacağız."

YILDIRIM’IN ÖNERİSİ: FEZAGİR

Yıldırım’ın isim önerisinin ne olacağı da merak ediliyor. Yıldırım’ın önerisi ise Orta Asya’dan geliyor:

"Benim, Orta Asya’da eskiden kullanılmakta olan bir kelime hoşuma gitmişti: Fezagir. Biraz eski bir kelime ama o da çağrışım olarak ne kadar doğru bulunur bilemiyorum."

'KAZAKİSTAN, TÜRKİYE VE RUSYA OLARAK ÜÇLÜ BİR İŞBİRLİĞİ DE DÜŞÜNÜLEBİLİR'

Türkiye’nin Somali’de bir uzay üssü kuracağı iddiaları gündeme gelmişti. Bunun yanı sıra Kazakistan’daki Baykonur Uzay Üssü ve başka alternatiflerden de söz ediliyor.

Yıldırım, bu konuya dair değerlendirmesinde, "Kazakistan’daki Baykonur Uzay Üssü işbirliği için çok açık ve uygun bir alan oluşturuyor” dedi ve şunları ekledi:

"Burada Kazakistan, Türkiye ve Rusya olarak üçlü bir işbirliği de düşünülebilir. Çünkü çok geniş bir saha ve şu anda Baykonur içinde aktif olarak kullanılmayan yerler var. Burada bir modernize etme yatırımı yapılarak kullanılabileceği düşünülüyor. Halen de gündemde. Somali ile anlaşıldı gibi bir haber doğru değil. Somali güzel bir alternatif ama bu konuda birçok alternatif var. Bu manada birden fazla ülke ile uzay limanı için görüşmelerimizi devam ettiriyoruz."

'RUSYA İLE ELBETTE ÇOK GENİŞ BİR İŞBİRLİĞİ İMKÂNI VAR'

Yıldırım, Roscosmos Başkanı Rozogin’in önerisinde olduğu gibi Türkiye, Rusya ve Kazakistan’ın, Baykonur Uzay Üssü’nde ortak uzay projesi geliştirmesine dair ise şunları kaydetti:

"Rusya bu konuda çok ileri ve bizim de ilgimizi çeken teknolojilere sahip. Bunlarda sıkıntı yok. Zaten üzerinde çalışmakta olduğumuz anlaşma taslağı da bu tip konuları kapsıyor. O yüzden imzaladığımızda zaten bu konuda da bir gelişme sağlanmış olacak. Dünyadaki dengeleri rahatsız etmeyecek şekilde bu çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Çünkü Türkiye Uzay Ajansı olarak sivil tarafta yer alıyoruz. Yani askeri projelerimiz yok ve onların içine de girmiyoruz. Türkiye Uzay Ajansı olarak çalışma alanımız Birleşmiş Milletler’in meşhur anlaşmasındaki ifadesiyle ‘Dış uzayın barışçıl kullanımı’ yönünde. Hem Türkiye hem de ajans olarak uzayın silahlandırılmasına da karşıyız. Bütün bunları göz önünde bulundurarak bu çalışmalara devam ediyoruz."