Türkiye ve Irak’tan ‘kalkınma’ mesaisi

Türkiye ile Irak arasında önceki gün Ankara'da düzenlenen toplantıda “Kalkınma Yolu Projesi” masaya yatırıldı. Basra Körfezi'ni Türkiye'ye bağlayan 17 milyar dolarlık projenin ayrıntılarını görüşen yetkililer, bu kapsamda teknik bir heyetin Fişhabur'u ziyaret etmesi konusunda mutabık kaldı.

Irak Ulaştırma Bakanlığı, Ankara'da düzenlenen toplantının ardından yazılı bir açıklama yaptı. Açıklamaya göre toplantıya, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) Genel Müdürü Hasan Pezük ile Iraklı mevkidaşı Yunus el-Kaabi başkanlığındaki heyetler katıldı. Toplantıda Irak tarafının danışmanlık hizmeti aldığı İtalyan bir temsilci de yer aldı.

Açıklamada, Türkiye ile Irak arasında demiryolu bağlantısı kurulmasını öngören Kalkınma Yolu Projesi konusunda tarafların olumlu görüşler sunduğu bildirildi. Toplantıda iki taraf da projenin önemini, büyüklüğünü ve sürdürülebilirliğini gözden geçirdi.

TCDD Genel Müdürü Hasan Pezük, Türkiye'nin bu imar yolu projesine büyük önem verdiğini, demiryolu sektöründe inşaat, parkur, sistem ve diğer hizmetler dahil her türlü desteği vermeye hazır olduklarını vurguladı.

TÜRKİYE ÇALIŞMALARA BAŞLADI

Açıklamaya göre Irak Demiryolları Genel Müdürü Yunus el-Kaabi de toplantı sırasında projenin güzergahı, topografik etüt ve zemin incelemeleri de dahil olmak üzere ele almaları gereken konulara dikkat çekti.
Irak heyeti, Türk tarafına “Irak Hükûmeti'nin modeline uygun bir demir yolu ağı bulunması” talebinde bulundu. Buna karşılık Türk tarafı, “Irak-Türkiye sınırındaki modern demir yolu hattını Türk demir yollarına bağlayan ve Büyük Faw Limanı'nın Avrupa ile bağlantısını garanti eden 133 kilometrelik bir demir yolunu genişletmeye başladığını” teyit etti.

Irak heyeti, iki ülke arasındaki bağlantı noktası olan Fişhabur'a saha ziyareti yapılması konusunda Türkiye tarafıyla mutabık kaldı.

Açıklamaya göre iki taraf, Fişhabur kasabasındaki sınır bağlantı noktasında ortak bir çalışma mekanizması belirleme konusunda anlaştı.

KALKINMA YOLU PROJESİ NEDİR?

Irak Merkezi Hükûmeti, 2005 yılında Basra Körfezi’ne açılan Faw Yarımadası'nda 4,6 milyar dolarlık bütçe ile bölgenin en büyük limanını inşa etmeye karar verdi. Irak Ulaştırma Bakanlığı da Nisan 2010'da, Büyük Faw Limanı'ndan daha iyi yararlanabilmek için Faw'dan Suriye ve Türkiye'ye giden bir demir yolu inşaatı için yatırım tekliflerini kabul ettiğini açıkladı. 2014 Mart ayında Irak, bu amaçla Dünya Bankası ile bir anlaşma imzaladı. Gelişmelerin sonunda Basra Körfezi'ni Türkiye'ye bağlayan bin 200 kilometrelik bir kara ve demir yolu projesi ortaya çıktı.

Projenin maliyeti yaklaşık 17 milyar dolar olarak açıklandı. Geçen aylarda Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile görüşen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da projeyi destekleyeceklerini açıkladı.
Böylece 10 milyar dolarlık yatırımı Irak tarafının, 7 milyar dolarlık yatırımı da Türk tarafının karşılaması bekleniyor. Büyük Faw Limanı'nı ise Güney Koreli şirket Daewoo inşa ediyor.

“Körfez ülkelerinin jeopolitiğini değiştirecek bir adım.” olarak tanımlanan proje, Basra'daki Büyük Faw Limanı'ndan Fişhabur Sınır Kapısı'na kadar Irak'ın 10 şehrinden geçecek. Ancak Irak Hükümet Sözcüsü Basim el-Awadi, geçen aylarda yaptığı bir açıklamada, yolun Kuzey Irak'tan geçmeyeceğini söyledi. “Bunun nedeni tamamen teknik.” diyen Awadi, “Çünkü Kürdistan Bölgesi engebeli arazisi, dağlar ve vadiler arasındaki konumu nedeniyle projeye uygun değil.” ifadelerini kullandı.

2028 yılında tamamlanması hedeflenen projenin Irak'ın petrole bağımlılığını büyük oranda azaltması, bu arada Türkiye'ye jeopolitik önemine de ciddi bir katkı sunması bekleniyor.