Türkiye’de metamfetamin alarmı: Bağımlılıkla ömür boyu mücadele etmeliyiz

Türkiye’de toplumun en küçük birimi aileden devlete kadar herkes uyuşturucuyla büyük bir mücadele veriyor. Birleşmiş Milletler Uluslararası Uyuşturucu Kontrol Kurulu, özellikle Covid-19 pandemi sürecinden sonra Türkiye’de uyuşturucu kullanımının yüzde 18 arttığını söyledi. Özellikle sentetik madde olan metamfetamin kullanımı lise çağındaki gençlere kadar ulaştı. Ayrıca metamfetamine bağlı ölümlerde 2022 yılında yüzde 60 arttı. Klinik Psikolog Süleyman Can Yarıktaş, yıllardır bağımlı kişilerle çalışıyor. Yarıktaş, uyuşturucu bağımlılığıyla nasıl mücadele edilmeli, tedavi sürecinde nelere dikkat edilmeli konuları hakkında Aydınlık’a konuştu.

‘METAMFETAMİN ÇOK TEHLİKELİ’

• Madde bağımlıları ve çevresi uyuşturucuyla nasıl mücadele edecek?

-Dünya Sağlık Örgütü, uzun zaman sonra bağımlılığı bir rahatsızlık olarak aldı. Aslında kurtarılmanın da birçok yolu var AMATEM, özel psikiyatri klinikleri gibi yerler var.

• Bağımlılarla mücadele ederken hangi maddenin kullanıldığı bir değişkenlik gösteriyor mu?

-Kişinin hangi maddeyi kullandığı çok önemli. Uyuşturucu diyoruz ama yatıştırıcı maddeler ve uyarıcı maddeler var. Buna göre tedavi yöntemleri de değişiyor. Şu an Türkiye'de yaygın olan metamfetamin çok tehlikeli bir madde. Bunun tedavisi AMATEM'lerden de çıktı. Artık metamfetamin bağımlıları psikiyatri kliniklerine kapatılıyorlar. Çünkü çok ciddi, çok şiddetli paranoyalar, çok tolerans yüksek kısa sürede bağımlılık oluşturması, yoksunluk hissini oluşturması büyük tehlike arz ediyor. Birkaç kullanım sonra kullanmadığınızda yoksunluğu hissediyorsunuz. Aslında maddenin ne derece sentetik olduğuyla ilgili mücadele konusu. Kokain ya da esrar sentetik maddeler değil bu sebeple onların bağımlılığıyla mücadele ederken çok zorlanmıyoruz. Fakat narkotik grubuna girenler yani kimyasal grubu olanlar hem bağımlılık açısından hem de tedavi açısından çok problemli.

HER TEDAVİ KİŞİDEN KİŞİYE DEĞİŞİYOR

• Arınmak isteyen kişiler AMATEM’e veya kliniklere başvurduğunda nasıl bir yol ilerliyorsunuz?

-Bu madde bağımlılığı ve mücadele işi kontrolden çıktı. Kronik rahatsızlık olarak kabul edildikten sonra daha fazla ve farklı yaklaşımlar ortaya çıktı. Herkes bir şekilde mücadele etmeye çalışıyor ama işin ucu psikolojiye dayanıyor. Psikolojideki rahatsızlıklar grip gibi değildir. Tedaviler kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Örneğin; 10 milyon kişi bağımlıysa bu 10 milyon farklı hastalıklarınız vardır demektir. Madde bağımlılığı mücadelesinde de böyle bir yol izlemeye başladığımızdan beri hem daha uzun vadeli tedaviler planlanıyor hem de artık yeniden geriye dönüşler azalıyor. Bu şekilde kişiler ve aileler daha rahat oluyor. n Tedavi bittikten sonra kişinin yeniden bağımlı olma ihtimali var mı? -Adsız narkotikler adında Amerika'da bir grup vardı. Onların bir grup seansını izlemiştim. Biri, "Ben 7 yıldır madde kullanmayan bir madde bağımlısıyım." demişti.

7 yıldır temiz olduğunu söylüyor. Fakat yine de madde bağımlısı olduğunu söylüyor. Aslında bu madde bağımlılığı bir kere oluştuğu zaman artık ömür boyu mücadele etmek zorundasınız. Zaman zaman çok daha kolay olur zaman zaman nüksetmeye başladığında daha zor olur. Bu maddeye göre, kişinin geçmişine göre, aile hayatına göre, büyüdüğü yere göre, o anki travmalarına göre değişiyor. Kişi kişi incelemek ve ilgilenmek daha kolay oluyor. Bunun içerisinde çok asosyalleşenler de var. Çok saldırgan olan insanlar da var. Bir maddenin kullanan kişiye göre nasıl bir etki vereceğini tam bilmiyoruz.

ÇEVRENİN ETKİSİ ÇOK YÜKSEK

• Bağımlı arındıktan sonra neden yeniden madde kullanımına başlamak ister?

-Dünya Sağlık Örgütü'ne göre bir bağımlının 6 ay takip edilmesi gerekiyor. Ancak bu süre çok kısa. Tedavi ciddi bir vakit alıyor. Gelen kişinin 6 ay yatması gerekli. 6 ay sonra temiz çıkıyor ama birkaç sene sonra aynı kişi yine geri dönebilir. Geri döndüğündeki şartlar çok önemli. Çıktığı gün anında başlayanlar da var hiç başlamayanlar da var. Biz herkesi arındırabiliriz fakat iş bağımlı kişide ve çevresinde bitiyor. Yaşanılan çevrenin bağımlılıktan kurtulmak için büyük bir etkisi var.