Türkiye'den lityum hamlesi
Dünyanın en büyük rezervinin Türkiye'de olduğu bordan lityumun ayrıştırılması teknolojisi önemli hammadde girdisi sağlayacak.
Enerji Bakanlığı'nın bor işlenirken atık olarak ortaya çıkan lityumu ayrıştıran teknolojisi batarya üreticilerini ve bu alanda araştırma yapan enstitüleri heyecanlandırdı. Türkiye'de klasik anlamda lityum ekonomik olarak bulunmazken, dünyanın en büyük rezervinin Türkiye'de olduğu bordan lityumun ayrıştırılması teknolojisi önemli hammadde girdisi sağlayacak.
2019 sonunda tonu 20 bin dolar olan lityumun fiyatı pandemi nedeniyle 9 bin dolarlara geriledi. Ancak hem cep telefonu hem de elektrikli otomobillerdeki bataryaların vazgeçilmez hammaddesi olan lityumun yerli kaynaklarla üretilmesi büyük avantaj sağlayacak. Sabah'ın haberine göre, Lityum iyon pilleri geliştirmek için çalışmalar yapan Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Enerji Malzemeleri ve Depolama Cihazları Araştırma Merkezi (ENDAM) Başkanı Prof. Dr. Tayfur Öztürk, Türkiye'nin bor atığı sıvılardan lityum karbonat üretecek tesis kurmasının önemli bir adım olduğunu söyledi.
LİTYUM REZERVİ YETERSİZ
Öztürk, "Türkiye maalesef ekonomik tarzda işletilebilecek lityum rezervlerine sahip değil. Lityum en rahat tuzlu su rezervuarlarından elde ediliyor. Bizde Tuz Gölü'nde bir miktar var ama üretimi ekonomik değil. Bor rezervlerimizde yer yer yüzde 0.2 düzeyinde lityum içeren killer mevcut. Lityum daha çok Bigadiç, Kırka gibi sodyumlu bor rezervlerimizde nispeten daha yüksek. Bu bor rezervlerinin miktarı düşünüldüğünde oldukça önemli bir lityum kaynağından söz ediyoruz Türkiye'nin yeni yaklaşımı önemli bir adım" diye konuştu.
YILDA 10 TONLUK ÜRETİM
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez de, Eti Maden'in yaptığı Ar-Ge ile bor atıklarından çıkan lityumu ayrıştırma teknolojisiyle yılda 10 tonluk üretim yapılacağını söylemişti. Bataryalar için kritik önemde olan lityum için "Bor madeninden rafine bor üretimi sırasında ortaya çıkan sıvı atığın içerisindeki lityumu geri kazanma üzerine bir teknoloji geliştirdik. İlk etapta yıllık 10 ton lityum üretim kapasitesine sahip tesisi devreye alacağız. Yıl sonunda ilk üretime geçeceğiz" demişti.
FİYAT 130 DOLARA İNMELİ
Halen lityum-iyon bataryalarda fiyatın kilowat saat başına 200 dolar civarında olduğunu söyleyen Prof. Dr. Öztürk, otomotivde beklenen hızlı dönüşümün sağlanabilmesi için bu rakamın en az 130 dolara inmesi gerektiğini söyledi. Öztürk, "Hacimli üretim ile batarya maliyetinin orta vadede hammadde fiyatlarına yaklaşması bekleniyor. Bu açıdan ucuz aktif maddelerin üretileceği kaynaklara sahip olmak bir hayli önemli" diye konuştu. ENDAM olarak, farklı pil teknolojileri konusunda çalıştıklarını söyleyen Öztürk, "Li-iyon bataryalar önemli bir faaliyet alanımız. Alkalin pilleri konu alan düşük maliyetli çözümler üzerinde çalışıyoruz" dedi.
