Türkiye'nin ilk kuantum bilgisayarının adı belli oldu! Faaliyete geçti

Türkiye'nin ilk kuantum bilgisayarı Quantum Computer of TOBB ETÜ (QuanT), TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesinin (TOBB ETÜ) çalışmalarıyla devreye alındı.

Savunma sanayisi sektörünün büyüklüğünün geçen yıl 15 milyar dolar olduğunu bildiren Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii (SSB) Başkanı Haluk Görgün, bunun 3 milyar dolarının derin teknolojiler ve hızlı ürüne dönüşebilecek yatırımlar olduğunu aktardı.

Görgün, SSB'nin sadece AR-GE projelerine teşvik vermediğini, üniversitelerden KOBİ'lere kadar çeşitli destek programları bulunduğunu anlatarak, "Bu programlar kredilerle de destekleniyor. Bu sene ileri teknolojileri geliştirmemize vesile olacak 25 milyon dolara varan kredileri değerlendiriyor olacağız." dedi.

Kuantum yol haritası kapsamında kısa dönemde ürüne dönüştürebilecekleri birtakım programları öncelediklerini belirten Görgün, "Bunlardan biri Mikrodalga Kuantum Radar Bileşenleri Geliştirilmesi (KUDAR) Projesi. Bir önceki Savunma Sanayii İcra Komitesinde alınan kararla Süperiletken Çip Üretimevi'ni kuracağımız bir altyapı, bir mükemmeliyet merkezi olacak. Akademik birikimle birlikte süper iletken çip üretimi için en doğru kararı vererek ülkemize bu yeteneği kazandıracağız." diye konuştu.

Görgün, Türkiye'nin önemli kurumlarının da kuantum alanında çalıştığına işaret ederek, 2035 yılında kuantum teknolojilerinin pazar büyüklüğünün 2 trilyon dolar olmasının öngörüldüğünü söyledi.

DÜNYADA 15 ÜLKE BULUNUYOR

TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu da TOBB ETÜ Teknoloji Merkezi'nin, 6 farklı mühendislik disiplininin bir arada bulunduğu dünyadaki tek merkez olduğunu bildirdi.

Bu merkezde araştırmacılar yetiştirildiği ve teknolojiler geliştirildiğini anlatan Hisarcıklıoğlu, bu teknolojilerin daha sonra ürüne dönüştürüldüğü ve ticarileştirildiğini ifade etti.

Hisarcıklıoğlu, Türkiye'nin ilk kuantum bilgisayarı QuanT'ın da burada geliştirildiğini belirterek, şu değerlendirmelerde bulundu:

"QuanT, yani 'Quantum Computer of TOBB ETÜ', Türkiye'nin teknoloji vizyonunu ileriye taşıyan bir semboldür. Türkiye, kuantum bilgisayar geliştiren dünyadaki sayılı ülkeler arasına girdi. Şu an dünyada kuantum bilgisayar teknolojisine sahip yalnızca 15 ülke bulunmaktadır. Biz, bu teknolojiye sahip olan az sayıdaki ülkeden biri olmanın haklı gururunu yaşıyoruz."

Kuantum bilgisayarların, hesaplama gücünü klasik bilgisayarların ötesine taşıyan, geleceği şekillendiren bir teknoloji olduğunu aktaran Hisarcıklıoğlu, bu teknolojinin, süper bilgisayarlarla bile on yıllar süren işlemleri dakikalar içinde çözme potansiyeline sahip olduğuna dikkati çekti.

Hisarcıklıoğlu, bu teknolojinin, kriptografi, yapay zeka, ilaç geliştirme, enerji optimizasyonu ve iklim modelleme gibi alanlarda çığır açacak çözümler sunduğunu anlatarak, "QuanT'ın sağladığı işlem gücü, savunma sanayisinden finansal teknolojiye, mobiliteden siber güvenliğe kadar pek çok stratejik alanda ülkemizin küresel rekabet gücünü artıracaktır. Aynı zamanda QuanT'ın sahip olduğu altyapı, yerli algoritmaların geliştirilmesi ve Türkiye'nin bu alanda liderlik konumuna erişmesi için kritik bir adım olacaktır." ifadesini kullandı.

Teknoloji üretiminin sadece büyük ülkelerin tekelinde olmadığını, Türkiye'nin de bu yarışta güçlü bir oyuncu olduğunu dünyaya gösterdiğini vurgulayan Hisarcıklıoğlu, şunları kaydetti:

"Kuantum teknolojilerini yalnızca bir bilim dalı olarak değil ekonomimizi büyüten bir güç olarak da görüyoruz. Girişimcilerimiz ve KOBİ'lerimiz için bu teknoloji yeni ufuklar açacaktır. Bugün buradan gençlerimize bir çağrıda bulunmak istiyorum. Gelin, bu büyük teknoloji devriminin bir parçası olun. Şimdiki hedefimiz SSB'nin kıymetli destekleri ile Aselsan ve TOBB ETÜ tarafından kurulacak 'Süperiletken Çip Üretimevi'dir. Bu adım, daha yüksek kapasiteli kuantum bilgisayarların geliştirilmesinin kapısını aralayacaktır."

DIŞA BAĞIMLILIK AZALACAK

TOBB ETÜ Rektörü Prof. Dr. Yusuf Sarınay da üniversitenin son yıllarda ciddi şekilde kuantum teknolojileri ve ilgili alanlardaki çalışmalara da öncelik verdiğini söyledi.

Kuantum bilgisayar çalışmalarını destekleyecek, süper iletken çiplerin yerli ve milli üretimi sağlayacak Süperiletken Çip Üretimevi'nin kurulması için bilgi birikimi açısından hazır olduklarını bildiren Sarınay, "Geleceğin teknolojik altyapısını şekillendirecek kuantum bilgisayar aynı zamanda ülkemizin teknolojik gelişimine de önemli katkılar sağlayacağı için dışa bağımlılığımızın azaltılması hamlesine büyük bir ivme kazandıracaktır." dedi.

MİLYONLARCA KAT HIZLI İŞLEM YAPIYOR

Kuantum bilgisayarlar, klasik bilgisayarlardan farklı olarak işlemleri "bit" yerine "kuantum bitleri" (kubit) ile gerçekleştiriyor. Kuantum bilgisayar alanındaki araştırmaların en önemli hedeflerinden biri, klasik bilgisayarlarla çözülmesi binlerce yıl alacak şifrelenmiş bilgileri hızla çözebilecek teknolojiler geliştirmek olarak gösteriliyor.

Türkiye'de süper iletken kuantum teknolojiler alanında 2010 yılından beri yürütülen çalışmalar QuanT ile önemli bir başarıya ulaştı. Bu kapsamda TOBB ETÜ, 5 kubit sistemli kuantum bilgisayarı QuanT'ı devreye aldı.

Yerli bir kuantum bilgisayara sahip olmak algoritma geliştiricilerin bu teknolojinin detaylarına daha derinlemesine erişim sağlayarak, Türkiye'nin kendi altyapısı üzerinde özgün algoritmalar geliştirmesine olanak tanıyacak.

En gelişmiş bilgisayarlardan bile milyonlarca kat daha hızlı işlem yaparak büyük miktardaki veriyi aynı anda işleyebilecek. QuanT, Türkiye'nin kuantum ekosisteminin oluşturulmasına da öncülük edecek.

Siber güvenlik, yapay zeka ve optimizasyon gibi alanlarda yerli algoritmalarla güçlendirilmiş kuantum çözümleri, Türkiye'nin teknolojik bağımsızlık sağlamasında önemli rol üstlenecek.