Türkiye'yi yaratıcı sanatlarda dünya markası yapacak etkinlik: TOBB Kreatif Ekonomi Zirvesi

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Türkiye Kreatif Endüstriler Meclisi, "Kreatif Ekonomi Zirvesi" düzenledi. Türkiye’de ilk defa düzenlenen Kreatif Ekonomi Zirvesi, iş dünyasının önde gelen isimlerini ve kamudan önemli katılımcıları bir araya getirerek, Türkiye'nin kreatif (yaratıcı) ekonomi potansiyelini ve uluslararası işbirliklerini masaya yatıracak önemli bir etkinlik düzenledi. Zirve, kreatif endüstrilerin ekonomik etkileri, devlet destekleri, yapay zeka, inovasyon, ihracat odaklı ticaret ve Türkiye’nin kreatif endüstrilerdeki hakim rolü gibi güncel konuların ele alındığı panellerle dolu bir program sundu.

Etkinlikte konuşan Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Zekeriya Coştu, "Sektörde 900'den fazla firmaya yürüttükleri projelerde sigorta priminden hibe desteklerine kadar birçok unsurla katkı sağlamaya çalışıyoruz." dedi. Ticaret Bakan Yardımcısı Volkan Ağar da yaptığı konuşmada "Dizi, sinema filmi, animasyon, belgesel ve program formatı türlerindeki yapımlarımız son 20 yılda küresel pazarda dikkati çekici bir konuma yükseldi." ifadelerini kullandı. TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ise zirvenin, kamu desteklerinin sektöre daha etkin duyurulmasına ve potansiyel işbirliklerinin geliştirilmesine imkan tanıyacağını söyledi.

TEŞVİK VE DESTEKLER ANLATILDI

TOBB İkiz Kuleler'de başlayan etkinlikte, kreatif endüstrilerin ekonomik katkılarını vurgulayan, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığının kreatif endüstrilere dönük teşvik, destek ve stratejilerini ele alan paneller yanında akademi ve genç yeteneklerin katıldığı iki kapalı çalıştay da yapıldı. Yaratıcılığın çekim alanı olma yolunda Türkiye’de kamu, özel sektör ve akademinin uyumlu çalışmalarını inceleyen akış yanında, kurum temsilcileriyle ilgililerini buluşturan görüşmeler, katılımcıların yeni iş fırsatları keşfetmelerine, kamu ilişkilerini geliştirmelerine olanak sağladı.

TÜRK CUMHURİYETLERİ'NİN POTANSİYELİ İNCELENECEK

İki günlük zirvede, Türk Cumhuriyetleri'nin kreatif endüstriler potansiyeli ve uluslararası örnekleri inceleyen uluslararası paneller; Türkiye'nin genç nüfusuyla dünyada kreatif lider olma potansiyelini belirginleştiren ve ülke sathına yayılmış kreatif sektörlere ulaşma konularını tartışan paneller yer alıyor. Bu paneller, geçmişten günümüze Türkiye'nin kreatif sektörlerdeki potansiyelini görünür kılmak ve güçlendirmek amacıyla düzenleniyor. İki gün sürecek zirve, sonuç bildirgesi tanıtım toplantısı ve kapanış etkinliği ile zirve sona erecek.

‘DÜNYADA KREATİF LİDER OLMA POTANSİYELİNE SAHİBİZ’

Türkiye'nin genç nüfusuyla dünyada kreatif lider olma potansiyelini Aydınlık’a anlatan etkinliğin sorumlusu TOBB Türkiye Kreatif Endüstriler Meclis Başkanı Ata Kavame, böyle bir zirvenin bu boyutuyla dünyada ilk defa yapıldığını söyledi. Kavame, "Türkiye'deki sinema, müzik, reklam endüstrisi ve oyun üreticileri dünyada ciddi yer teşkil ediyorlar. Bu yerimizi sağlamlaştırmak, dünyadaki rolümüzü göstermek ve otoritemizi güçlendirmek adına zirveyi kalıcı hale getirmek istiyoruz.” sözlerini kullandı.

Ata Kavame’nin sorularımıza verdiği cevaplar şöyle:

Öncelikle kreatif ne demek kavram olarak?

Dünyada birçok tanımı var ama en çok Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler'in kullandığı bir tanım var. Yaratıcı endüstriler içerisinde yaptığı işin türü olarak yaratıcılık olan işler. Bu, konusu yaratıcılık olan grafik tasarımı, mesleki tasarım, moda tasarımı, sanat faaliyeti, sahne faaliyetleri, dijital oyun üretimi, dijital sanat olabilir. Aslında yaptığı işin doğrudan hedefi yaratıcılık olan sektörler. Türkiye'de bu 16 alt sektörde temsil ediliyor. Bizim kapsamımız aslında dünyadaki en iyi tanımlardan bir tanesinde içeriyor. Çünkü içinde yaratıcılık olan her alanı temsil edebildiğimiz bir Meclis oluşturmuş durumdayız. Sektör ile kanun yapıcı arasında, kamu arasında bir köprü vazifesi kurulması amacıyla kurulan bir Meclis.

Bu Meclisi ne zaman kurdunuz?

8 sene önce oluşturduk. Buradaki potansiyeli, dünyadaki gelişimi de gözlemlediğimiz için bu anlamdaki ilerlemeyi tek bir yerde toplamak, tüm aktörleri bir masa etrafında toplayabilmek niyetiyle kuruldu. Ve de o aşamadan itibaren iki tane konuya bakıyor: Birincisi önüne bakıyor, yani o günkü mevcut problemleri çözmek üzerine. İkincisi de ileriye bakıyor, ileride ne yaparsak daha iyi olabilir üzerinden. Bizim şu aşamada halihazırda önümüzde problem olarak gördüğümüz ve yürütmeye çalıştığımız bazı durumlar var.

‘ÜLKELERİN POLİTİKALARINI BAŞKA ÜLKELERE İHRAÇ ETTİĞİ BİR ENDÜSTRİ’

Nedir o durumlar?

Telif hakları konusu mesela. Ya da sosyal güvenceler. Çünkü şirketleşme az olabiliyor, kendi haklarını bilmiyorlar. Çok yeni bir endüstri olduğu için bu anlamda emigrasyonlar (göç) yeterli olmayabiliyor kanun yapıcı tarafından.

İleriye dair bir konu ise çocukların, gençlerin bu anlamda keşfine, bu sektörün gelirlerini, kurumsal anlamda itibarını arttırabilmek. Bu itibarın Türkiye'ye iki boyutuyla, bir ekonomik boyutuyla yani soft power (yumuşak güç), bir de smart power (akıllı güç) dediğimiz bir tarafı var işin itibar boyutuyla. Ekonomik boyutu dediğimiz bugün yaptığımız zirvenin konusunu oluşturuyor. Ama bir de bu zirvede ortaya pek çıkarmadığımız tarafı da işin smart power tarafı. Ülkelerin kendi politikalarını, kendi siyasi görüşlerini, kendi dünya görüşlerini, stratejilerini bu endüstri üzerinden dünyada başka ülkelere ihraç ettiğini biliyoruz. Bu endüstrinin böyle bir tarafı var ama burada odaklandığımız tarafı işin ekonomik boyutu.

‘TÜRKİYE DİJİTAL SANATLARDA DÜNYA LİDERİ’

Etkinliğin programında ikinci gün Türk devletleri ya da başka ülkelerle ilgili toplantılar, paneller de yapılacağını görüyoruz. Yani bu yalnız ülkemizin içine yönelik değil, uluslararası açıdan da önem içeren bir zirve oluyor, öyle mi?

İşin uluslararası boyutunu şöyle düşündük: Türkiye, bazı alanlarda dizi, sinema, müzik ve hatta bunların yanında reklamcılık alanında da çok önemli içerikler hazırlıyor ve dünyaya ihraç ediyor. Türkiye dijital sanatlarda dünya lideri. Türkiye dijital sanat anlamında o kadar hızlı gelişti ki inanamazsınız. Çünkü bilgisayar ve telefon kullanabilen genç nüfus kendi bilgisayarlarından eser üreterek bunu dünyanın herhangi bir noktasına anlık satabildi. Navlun yok, gümrük yok, pazara ulaşım bariyeri yok. Bunların hiçbiri olmadan doğrudan pazarlayıp para kazanabildiği bir sistem var. İnanılmaz. Türkiye pandemi döneminde bunu öyle avantaja çevirdi ve Türk gençleri bunu öyle farkettiler ki çok ciddi anlamda dijital sanatçımız oluştu. Bu işin bir tarafı.

‘TÜRKİYE OTORİTE OLMAYA ÇOK CİDDİ BİR ADAY’

İkinci gün yapacağımız toplantılara katılacak Türk Cumhuriyetlerinin, bu anlamda yaratıcı endüstrileri bizim kadar gelişmiş değil henüz ama gelişecek. İstiyoruz ki onlar da kendi işlerinde bizim bu yolda aldığımız, yorulurken öğrendiğimiz o sıkıntıları yaşamadan onlarla paylaşalım bu bilgileri. İngilizce karşılığı çok kullanmak istesem de ''know how'' olan ‘nasıl yapılacağı’ bilgisini bizden o yılları kaybetmeyerek geçebilirler. Tekrar keşfe gerek yok. Bu sebeple Türk Cumhuriyetleri'ne özel bir alan, bir panel açtık ve onlarla görüşüyoruz. Ama bir taraftan da bu işi bizden önce yapmaya başlamış olan Avrupa ülkeleri var. Onların deneyimlerini de biz öğrenmek istiyoruz. Nihayetinde evet bir rekabet olabilir ülkeler arasında. Ama Türkiye genç nüfusuyla bir otorite olmaya çok ciddi bir aday. 80 milyon nüfusunun çok ciddi bir oranı genç.

Goethe İnstitüt'le, British Council'le, Servantes'le yapılan toplantılarımız olacak. Bu anlamda Türkiye'de hatta dünyada örnek olabilecek bir hale getirdik: Dikeyde ve yatayda tüm aktörleri bir araya topladığımız bir iş olmamıştı.

‘TEŞVİK VERMEK İSTİYORUZ, HABERLERİ YOK’

Bir diğer önemli konu, mesela “Teşvik vermek istiyoruz, haberleri yok. Bizim bu iş için 100 bin lira bütçemiz var ama 40 bin istemiş. 40 bin istediği için 41 bin veremiyoruz. Bu anlamda başvuru yok.” diyorlar. Yani yapabiliyoruz, bütçemiz var, başvuru olmadığı için para veremiyoruz. Çok enteresan ve üzücü. Bu işin bugünkü çıktılarından aldığımız çok önemli bir veriydi bizim adımıza. Hem Sanayi Bakanlığı hem Kültür Bakanlığı'yla bunların duyurumuyla ilgili işbirliğini, planlamayı konuştuk toplantı esnasında. Şimdi bu, bu sene ilk yapılıyor. Biliyorsunuz uzun yolculuklar ilk adımla başlıyor. Burası ilk adımı. Bu kadar aktörü bir araya getirmek, her görüşten, siyasi görüşten ya da işin farklı boyutlarından insanı bir araya getirmek gerçekten zor. Ama ilk kez herkes bir arada.

‘ZİRVE TÜRKİYE’DE DE DÜNYADA DA İLK’

Bunu geleneksel hale getirmeyi ve yaygınlaştırmayı düşünüyor musunuz?

Tabii bu ilk, Türkiye'de de ilk. Dünya'da bu düzeyde de ilk bu arada. Bu kapsamda ilk. Yani dikeyde ve yatayda. Çok fazla kreatif ekonomi toplantıları, konferanslar yapılıyor ama gençleri, kamuyu, konuyla ilgili STK'ları bir araya getirebilen bir yapı hiç olmadı.

Bu, seneye İstanbul'da üç gün sürecek olan yapmayı planladığımız çok büyük kreatif fuarı ve toplantısının büyük bir provası. Seneye uluslararası anlamda bütün oyuncuların ve Türk oyuncuların standlarını açtığı, STK'ların, üniversitelerin, araştırma merkezlerinin standlarını açtığı, G2B ve B2B'lerin devamlı yaşandığı, eğitimler verildiği, sergilerin yapıldığı, aynı zamanda yukarıda toplantısını düzenlendiği, uluslararası katılımcıların olduğu bir organizasyon. Yaratıcı endüstrileri bir hab haline getirip İstanbul'da bunu kurgulamak istiyoruz.

Bu etkinliğe ne düzeyde, kaç kişi katıldı?

Sadece burada bu sefer yüze yakın yurt dışında konuğumuz var. Beş ayrı bakanlığın genel müdürlüklerinden yöneticiler var panelist, katılımcı ya da açılış konuşmacısı olarak. Büyükelçilikler, Türk Cumhuriyetleri, Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, alanında uzman uluslararası, Dünya Telif Hakları Örgütü'nden insanlar, UNESCO'dan insanlar var. Kayıt yaptıran günlük bin 500 kişi var. Instagram'dan, YouTube'dan çevrimiçi yayınlarımız oluyor, 5 bin ya da 7 bin kişi seyrediyor. İlk olmasına rağmen çok ciddi rağbet gördü. İlk gün o panellerde kanun yapıcı konuyu anlatıyor. İkinci gün biz soruyoruz.

‘YARATICI ENDÜSTRİ TÜRKİYE'NİN TURİZM GELİRLERİNİ GEÇTİ’

Hedefleriniz neler?

Biz dünyada bu anlamda lider olmaya aday bir pozisyon için yaşıyoruz. Türkiye'nin kreatif anlamda yatırım yapılabilir bir ülke olduğunu anlatmak, yatırım yapıldığında dönüşlerinin Türkiye'deki yatırımcı için çok avantajlı olduğunu, katma değeri yüksek bir iş olduğunu, itibarlı bir iş olduğunu göstermek istiyoruz. Boyutları farklı olmak üzere çok ciddi etkileri olan bir endüstriyi eğer hem sektör hem kamu bir arada yürütürse bunun sonuçlarının Türkiye'de -bunu söylememe kadar doğru bilmiyorum ama- otomobil üretmekten daha kıymetli olabileceğini düşünüyoruz. Turizm çok önemli bir gelir kaynağı Türkiye'de. Türkiye'nin turizm gelirlerini geçmiş durumda yaratıcı endüstrilerin gelirleri geçen seneye göre. Çok sarsıcı bir veri bu. Sadece turizmi değil, birçok endüstriyi de geçmiş. Bunu görmemezlikten gelmek kulağının üstüne yatmak olabilir.

GÜNEY KORE ÖRNEĞİ

Aynısını şu anda Kore yapıyor. K-Pop müziği, K-pop kıyafetleri… Bu sistemli bir çalışmanın ürünü. Kore dizileri, Kore filmleri, Kore yemekleri, Kore kıyafetleri, Kore pop müziği. Herkes izliyor, özellikle gençler. Hatırlayın kaç yıl önce Gam Gam Style… Bunları devlet bir kalkınma stratejisinde alıp en öncelikli endüstri olarak belirledi. Şu an Türkiye'de Korece öğrenmeye çalışan insanlar, Korece giyinmeye çalışan çocuklar, Kore filmleri yapmaya çalışan Türk dizi ve sinema sektöründen insanlar var. Kore yemekleri satmaya çalışan restoranlar açılıyor. Bu sistemde çalışılmış bir politika. Bu sistemde bir politika ortaya konulduktan sonra gelişimine dair bu ekonominin yapılmış yatırımlar sonucu ortaya gelmiş bir başarı. Türkiye bunu yapıyor şu anda. Biz gençlere, çocuklara diyoruz ki Türkiye'ye özgü içerikler çıkartabilirsiniz, şansınız var. Bu anlamda lider olacağız.

Gelin bu işi beraber devlet, yani kanun yapıcı, gençler, STK'lar ve en üstün bir arada Türkiye'nin ekonomik çehresini, fayda ekonomisinin çehresini değiştirebilecek bir iş yapalım. Türkiye'nin fayda ekonomisi algısını, çehresini değiştirebilecek bir iddianın içindeyiz.