Tütünle sanayi toz ve gazlarının marifeti hastalık: KOAH
Türk Toraks Derneği Solunum Sistemi Enfeksiyonları Çalışma Grubu Yürütme Kurulu Üyesi Prof. Dr. Füsun Öner Eyüboğlu “16 Kasım Dünya KOAH Günü” vesilesiyle önemli bilgiler paylaştı.
Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), başta tütün ve tütün ürünleri (sigara, pipo, puro, nargile ve sarmalık çiğnemelik tütün, elektronik sigara, puflar) dumanı olmak üzere, zararlı toz, gaz ve parçacıkların sürekli solunması sonucunda gelişen önlenebilir ve tedavi edilebilir bir akciğer hastalığıdır. Zararlı duman, gaz ve tozlara sürekli maruz kalan akciğerde solunan havayı taşıyan havayolları ve oksijen alışverişini sağlayan akciğer dokusu olumsuz etkilenir. Hava yollarında gelişen mikrobik olmayan iltihaplanma sonucu geri dönüşümsüz daralmalar gelişerek solunan havanın akciğer dokusuna iletilmesi engellenir. Benzer şekilde solunan duman ve toz akciğer dokusunda gaz alışverişini sağlayan hava keseciklerinde (alveol) geri dönüşümsüz harabiyet ve genişlemelere sebep olur. Hastalığın ileri dönemlerinde solunum yetmezliğine sebep olur.
YOKSUL HASTALIĞI
KOAH'ın belirtilerinin ve bulgularının 50'li yaşlarda belirginleşmesinin başlıca nedeninin kronik toz, duman maruziyetinin uzun yıllar içinde hasar geliştirmesidir diyen Prof. Dr. Füsun Öner Eyüboğlu “Düşük ve orta gelirli ülkelerde sigara içimi, çevresel kirlilik nedeniyle hastalığın görülme sıklığı daha yüksektir. Yüksek gelirli ülkelerde ise yaşlanan nüfus nedeniyle KOAH yaygınlığı artmaktadır. T.C. Sağlık Bakanlığı verilerine göre; KOAH'ın 40 yaş üstü yetişkinlerde görülme sıklığı yüzde 15-20 olup, her 10 KOAH hastasından sadece biri doktora başvurmakta ve doğru tanı alabilmektedir. Türkiye'de bulunan yaklaşık 6 milyon KOAH'lı bireyden sadece 400-600 bininin hastalık tanısına sahip olduğu bilinmektedir. Türkiye'de solunum sistemi hastalıkları en sık görülen üçüncü ölüm nedenidir ve bu ölümlerin de yüzde 61,5'i KOAH kaynaklıdır” dedi.
EN ÖNEMLİ RİSK SİGARA
Prof. Dr. Füsun Öner Eyüboğlu şu uyarılarda bulundu:
“KOAH tanısı alan kişilerin büyük çoğunluğunda aktif ya da geçmişte tütün ve tütün ürünü kullanım öyküsü vardır. Bu noktada, günümüzde kullanımı teşvik edilen elektronik sigaraların (puff) da akciğerlere en az sigara kadar hasar verdiğini vurgulamakta yarar var. Hastalık sinsi ilerlediği ve ortaya çıkan öksürük, balgam çıkarma gibi şikayetler genelde kullanılan tütün ürünü dumanı ile ilişkilendirildiği için bulgular önemsenmez. KOAH teşhisi gecikmeli olarak konduğunda hastalar artık akciğer kapasitelerinin önemli bir kısmını kaybetmiş olurlar. Hastalıklar ile baş edebilmenin iki unsuru vardır. Birincisi hastalıktan korunmak, ikincisi ise doğru tedaviyi uygulamak. Aşılar insanlık tarihinde bilinen en etkili, hastalıktan koruyucu temel tıbbi uygulamalardır. Aşı olan kişiler hastalığı geçirseler dahi ağır hastalık, hastaneye yatış ve ölümlerden belirgin olarak korunurlar. Bu durum KOAH için de geçerlidir. Zatürre aşısı olmuş KOAH hastalarında zatürre ya da alevlenme gelişme olasılığı anlamlı düzeyde düşmektedir.”
