Üçüncü çeyrekte ekonomik dengesizlikler arttı

Göstergelerin, 2021 yılının ilk yarısında gözlenen Türk lirasındaki hızlı değer kaybı ve birim işgücü maliyetindeki gerilemeye bağlı olarak Türkiye’nin rekabet gücündeki yükseliş ve cari işlemler açığındaki gerileme eğiliminin üçüncü çeyrekte durakladığını ortaya koydu. 2021 yılı dünya ihracatına ilişkin sınırlı ülke verisiyle hesaplanan Türkiye’nin ihracat payına ait öncü gösterge olumlu bir gelişime işaret etse de, henüz 2020 yılı öncesi seviye yakalanamadı. Diğer taraftan, yerleşiklerin kredi göstergesinde artış hızı yavaşlarken, yurt içi ve uluslararası borçluluk göstergeleri üçüncü çeyrekte de kısmi olarak gerilemeye devam etti. Varlık fiyatlarının önemli bir göstergesi olarak konut fiyatlarının yüksek artış eğilimi bu çeyrekte de devam etti. Araştırmada, “İstihdam görünümündeki olumsuz gidişat derinleşmekte; işgücüne katılım oranına bağlı aktivite göstergesi gerilerken, uzun dönem işsizlik oranı ile ve genç işsizlik oranları artmakta ve genel işsizlik oranı yüksek seyrini korumaktadır.” denildi.

İHRACAT GELİRİ DİPTEN DÖNDÜ

Raporun detaylarında şu bilgiler yer aldı: “Rekabetçilik göstergelerinden reel efektif döviz kuru göstergesinde 2017 yılından itibaren hızlanan düşüş eğilimi devam ederken, 2021 yılı üçüncü çeyreğinde sınırlı bir artış gözlenmektedir. Değerlendirmede söz konusu değişkenin üç yıllık değişimi esas alması nedeniyle 2018 yılının üçüncü çeyreğinde Türk lirasında yaşanan değer kaybı önemli bir baz etkisi oluşturmaktadır. Dolayısıyla bu gelişmenin geçici olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Diğer bir rekabetçilik göstergesi olan birim işgücü maliyetinde 2021 yılında ivme kazanan gerileme eğilimi sürmektedir.

MDG Puan Tablosunun cari işlemler dengesine ilişkin dış dengesizlik göstergesi ise 2013 yılından itibaren düzenli ve azalan bir açığa işaret etmekle beraber, 2021 yılının ikinci çeyreği itibarı ile son on yılın en düşük seviyesine gerilemiştir. Ancak, söz konusu uzun dönemli iyileşme eğilimi üçüncü çeyrekte duraklamıştır. Ayrıca, gerilemekte olan cari işlemler açığına rağmen, Türkiye’nin ihracat gelirlerinin dünya ihracatındaki payı 2021 yılının ilk çeyreğinde son yedi yılın en düşük seviyesine geriledikten sonra, ikinci ve üçüncü çeyreklerde artış kaydetmiştir. Ancak veriler 2020 yılı öncesindeki seviyeye henüz ulaşılamadığını göstermektedir.”

KOVİD GENÇLER İŞSİZ BIRAKTI

2021 yılının üçüncü çeyreğinde yerleşiklerin borçluluk göstergeleri iyileşirken, konut piyasası ve işsizlik göstergelerinin olumsuz yönde geliştiğine işaret edilen çalışmada, “Yerleşiklerin azalan borçluluklarına rağmen finansal sektörün toplam yükümlülükleri göstergesi bir önceki çeyreğe göre 5 puan gerilemiş olsa da yüzde 16.5 olarak belirlenen eşik değerin üzerinde kalmıştır. 15 yaş ve üzerindeki ekonomik olarak faal nüfusun işgücüne katılımını gösteren aktivite oranı 2020 yılı öncesinde artış eğilimi gösterirken, salgınla beraber tersine dönmüş ve 3 puanın üzerinde gerilemiştir. 2021 yılının ilk üç çeyreğine ait istatistikler de bu değişimin devam ettiğini teyit etmektedir. Benzer şekilde, uzun dönem işsizlik oranı göstergesi de 2019 yılına kadar 0.5 puanlık eşik değerin altında seyrederken, bu yıldan sonra artmaya başlamış ve 2021 yılı ikinci ve üçüncü çeyreklerinde 1.4 yüzde puan ile hesaplama döneminin en yüksek değerine ulaşmıştır. En çarpıcı gelişme ise genç işsizlik oranında gözlenmektedir; 15-24 yaş gurubundaki üç yıllık gelişimi gösteren bu oran 2019 yılından bu yana artış göstermiş ve 2021 yılının tüm çeyreklerinde 2 yüzde puanlık eşik değerin çok üzerinde gerçekleşmiştir. Bu durum, Kovid-19 salgınının genç nüfusu çok daha derinden etkilediğini göstermektedir.”