Ukrayna’da silahlar kayıp: 1 milyar dolarlık mühimmat nerede bilmiyoruz

ABD Kongresinde Rusya ile savaşta olan Ukrayna'ya desteğin devam edip etmeyeceğine ilişkin tartışmalar sürerken, Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Sözcüsü John Kirby perşembe günü yaptığı açıklamada, Washington'un şu anda Kiev'e yardım sağlamak için herhangi bir fonu olmadığını söyledi. Kirby düzenlediği basın toplantısında, “Rusya saldırılarını arttırırken Ukrayna'ya sağladığımız yardım durdu.” diyerek, “Kiev için yeni finansmanın onaylanması hayati önem taşıyor” ifadelerini kullandı. ABD'nin elindeki “son destek fonunu” da açıkladığını belirten Beyaz Saray Sözcüsü, “bu nedenle Kongrenin ulusal güvenlik ek talebi konusunda harekete geçmesi gerek.” şeklinde konuştu.

BÜTÇE AYLARDIR ENGELLENİYOR

Başkan Joe Biden, Rus güçlerini püskürtmekte zorlanan Ukrayna Ordusuna daha fazla ABD askeri ve mali yardımı için Kongreden onay almakta sıkıntı yaşıyor. Cumhuriyetçilerin muhalefeti Biden'ın Ukrayna, İsrail ve diğer ulusal güvenlik hedefleri için Kongreden 105 milyar dolar daha talep etmesini aylardır engelliyor. Beyaz Saray, 60 milyar dolardan fazlası Ukrayna'ya gidecek olan ek bütçe talebinin Kongrede oylanmasını istiyor. Cumhuriyetçiler ise Beyaz Saray ve Kongredeki Demokratların “Meksika sınırında güvenliği arttırma planlarını” kabul etmelerini talep ederek ek bütçeyi reddediyor.

PATRIOT TEDARİĞİ BİTTİ

The New York Times'ın haberine göre aralık ayı başından beri ABD'den gelecek yardımları bekleyen Ukrayna Ordusu için en büyük sorunlardan biri de fiyatları 2 ila 4 milyon dolar arasında değişen Patriot füzeleri tedariğinin tümüyle durmuş olması. Haberde söz konusu füzelerin Rus balistik füzelerine karşı belli bir başarı kazandığı, yoksunluğunun her şeyi daha da karmaşık hale getireceği belirtildi.

DURUM 'VAHİM'

ABD'nin müttefiklerine acil silah sevkiyatı yapmasına olanak tanıyan son 250 milyon dolarlık yardım paketi, aralık ayı sonunda Joe Biden'ın “Başkanlık Yetkisini” kullanarak Kongreyi ikinci kez baypas etmesiyle onaylandı. Yönetim ve Bütçe Ofisi Direktörü Shalanda Young, ocak ayı başlarında basına verdiği demeçte, Kongrenin baypas edilmesiyle yapılan yardımın “Ukrayna'ya büyük miktarda ekipman sağlayamayacağını” söyleyerek, durumun “vahametine” dikkat çekti.

Pentagon Sözcüsü Tümgeneral Patrick Ryder geçen hafta yaptığı açıklamada, Ukrayna Ordusunun “stokları yenilemek için” seçeneklerinin tükenmekte olduğu uyarısında bulundu. Washington Kiev'i “ne kadar sürerse sürsün” destekleme sözü vermiş olsa da bazı Cumhuriyetçiler ve ABD basını, “Ukrayna'nın çok övülen karşı saldırısının toprak kazanımı olmadan sona erdiği göz önüne alındığında” Biden yönetiminin mevcut stratejisini sorguluyor.

'SİYASİ HEDEF TUTMADI'

Avrupa Birliği (AB) yetkilileri de son dönemlerde verdikleri demeçlerde Ukrayna'ya silah sevkiyatının “üretim ve lojistik sorunlar” nedeniyle geciktiğini kabul etti ve durumun “aciliyetine” parmak bastı. Brüksel'den perşembe günü yapılan açıklamaya göre Mart 2024 sonuna kadar Ukrayna'ya bir milyon topçu mühimmatı teslim etme hedefine ulaşılamadığı resmileşti. AB İç Pazar Sözcüsü Johanna Bernsel, Komisyon tarafından açıklanan hedefin “siyasi bir hedef” olduğunu söyledi. İtalyan haber ajansı Adkronos, Bernsel'in “siyasi hedef” vurgusuna atıfta bulunarak, “Savaşın gerektirdiği üretim hedeflerini ciddiye alan Rusya karşında kaçırılacak bir siyasi hedef.” gözleminde bulundu.

MÜHİMMAT NEREDE?

Pentagon'un açıkladığı yeni bir rapora göre ABD tarafından Ukrayna'ya gönderilen 1 milyar dolardan fazla değerdeki sofistike silahların takibi yetersiz kaldı. Soruşturmanın bulguları, ABD Kongresine sunulduktan bir gün sonra perşembe günü kamuoyuna açıklandı. Pentagon'un gözetim organı olan Savunma Bakanlığı Genel Müfettişlik Ofisi tarafından hazırlanan rapora göre bulgular, ABD'nin Ukrayna'ya sağladığı ve “kötüye kullanım ya da hırsızlığa karşı korunması gereken” 1 milyar 700 milyon dolarlık savunma teçhizatının yüzde 59'unun “ihmale uğradığı” anlamına geliyor.

Hassas teknolojiye sahip ve daha küçük ebatlardaki mühimmatın silah kaçakçılığına açık olduğu bu yüzden mutlaka takip edilmesi gerektiği fakat Pentagon Genel Müfettişinin raporunda, Savunma Bakanlığının Ukrayna'ya sağlanan bu savunma malzemelerinin doğru seri numarası envanterini gerektiği gibi tutmadığı belirtildi.

'UKRAYNA'NIN YOLSUZLUK ŞÖHRETİNE RAĞMEN'

Biden yönetimi yetkilileri perşembe günkü basın toplantısında “silahların çalındığına dair herhangi bir kanıt olmadığını” vurgularken Associated Press'in (AP) haberine göre açıklanan denetim raporu, Biden yönetiminin Ukrayna'ya verilen ABD askeri yardımının “kötüye kullanılmasını önlemek için sıkı bir izleme yapılacağına dair iki yıldır verdiği sözleri” boşa çıkarıyor. Haberde 1 milyar dolar değerinde yardımın nasıl kullanıldığı konusundaki belirsizliğin altı çizilerek yaşananların, “Ukrayna'nın yolsuzluk konusunda uzun süredir devam eden şöhretine rağmen” meydana geldiği vurgulandı.

Rapora göre uygun hesap verebilirliğin olmaması, sofistike ekipmanların “çalınma ve başka amaçlara hizmet etme riskini arttırabilir” fakat Savunma Bakanlığı, mühimmatın çalınıp çalınmadığı veya başka amaçlarla kullanılıp kullanılmadığının raporun konusunu olmadığını belirtti. Açıklamada, “şu anda Ukrayna'da konuyla ilgili görevli personelimiz var ve ABD'nin Ukrayna'ya yaptığı güvenlik yardımına ilişkin suç teşkil eden davranış iddialarını araştırmaya devam ediyor.” ifadeleri kullanıldı.

Batı ittifakı tarafından Ukrayna'ya cömertçe sağlanan askeri donanımın kötüye kullanıldığı veya çalındığı iddiaları, Moskova ile Kiev arasında Şubat 2022'de patlak veren çatışmanın başlarında da ortaya çıkmıştı. ABD, Ukrayna'ya hava savunma gibi büyük sistemler de dahil olmak üzere on milyarlarca dolar askeri yardımda bulundu.