Ukraynalı pilotları Yunanistan eğitecek

Rusya-Ukrayna Savaşı'nın 24 Şubat 2022'de başlamasından bu yana Batı tarafından Kiev'e yapılan askeri yardımlarda yeni bir kilometre taşı döşendi.

ABD'nin F-16 savaş uçaklarının Kiev'e teslimi için onay vermesiyle birlikte, Danimarka ve Hollanda, çok sayıda jeti Ukrayna'ya göndereceğini duyurdu. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, kararın ardından önce Hollanda'ya ardından Danimarka'ya giderek temaslarda bulundu.

Telegram hesabından da bir paylaşımda bulunan Zelenskiy, bu iki ülkeden toplam 61 adet F-16 teslim alacaklarını duyurdu. Danimarka'nın, yıl sonuna doğru 19 adet F-16’yı Ukrayna’ya teslim edeceği açıklandı. Hollanda'nın elinde ise 42 adet F-16 bulunuyor ancak bunların tamamının Ukrayna'ya verilip verilmeyeceği henüz netleşmedi. Kiev yönetimi, savaşta hava üstünlüğü kurabilmek için 128 savaş uçağına ihtiyacı olduğunu iddia ediyor.

'UKRAYNA DIŞINDA KULLANAMAZSINIZ'

Ukrayna'ya F-16 verme kararının ardından konuşan Danimarka Savunma Bakanı Jakob Ellemann-Jensen, söz konusu uçakların yalnızca Ukrayna toprakları üzerinde uçabileceğini söyledi. “Silahları, düşmanı Ukrayna topraklarından çıkarmak için kullanılmaları koşuluyla bağışlıyoruz. Bundan ötesi yok.” diyen Jensen, “İster tank, ister savaş uçağı ya da başka bir şey olsun, koşullar bunlardır.” ifadelerini kullandı. Böylece Danimarka, Kiev'in bu uçakları Rusya üzerinde kullanmasına kapıyı kapatmış oldu.

Nitekim ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan da daha önce yaptığı bir açıklamada, “ABD olarak Ukrayna’ya kendini savunması için ne gerekirse vermeye hazırız. Bunu yaparken tek çekincemiz var: Ukrayna’ya destek adımlarımız 3. Dünya Savaşı çıkarmamalı. Bu hususta Rusya’nın da nabzını tutuyoruz.” demişti. Ancak Rusya, Batılı ülkelerin Ukrayna'ya F-16 verme kararının savaşa doğrudan dahil olmak anlamına geldiğini duyurdu.

İNGİLİZCE BİLE BİLMİYORLAR

Ukrayna'nın F-16'ları etkin şekilde kullanmasının önünde birtakım zorluklar bulunuyor. Bunların başında pilotların, mühendislerin ve teknisyenlerin eğitimi, pistlerin hazır tutulması ve uçakların donatılması gibi konular geliyor.

Hiroşima'da mayıs ayında düzenlenen G7 Zirvesi'nde konuşan ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Ukraynalı pilotlara hızlandırılmış eğitim verileceğini duyurmuştu. Söz konusu eğitimin 4-6 ay süreceği iddia edilirken, dün Pentagon'dan eğitim sürecine ilişkin yeni bir açıklama geldi. Pentagon Sözcü Yardımcısı Sabrina Singh, Ukraynalı pilotların F-16'ları kullanmaya hazır hale gelmeleri için “ciddi bir İngilizce eğitimi”nden geçmeleri gerekeceğini ve bunun biraz zaman alacağını söyledi. Ukrayna Savunma Bakanı Oleksiy Reznikov da “Beklentilerin karşılanması için en az 6 ay gerekli. Ancak daha fazlası olursa hayal kırıklığına uğramayın.” dedi. Ukraynalı pilotların önce 4 aylık dil kursu göreceği, ardından 6 aylık F-16 eğitimine tabi tutulacağı öğrenildi.

Kiev, açığı kapatmak için emekli savaş pilotlarını da işe almaya başladığını duyururken, bu pilotların aylık ücretinin 30 bin dolar olarak belirlendiği kaydedildi.

YUNANİSTAN'IN KENDİ PİLOTLARI SIRADA BEKLİYOR

Diğer yandan önceki gün Yunanistan'a giden Zelenskiy, Atina'nın eğitim konusunda kendilerine destek vereceğini söyledi. Miçotakis ile ortak bir basın açıklaması düzenleyen Zelenskiy, “Yunanistan havacılık koalisyonuna katıldı: Pilotlarımızı F-16'ları uçurmak için eğitecek. Ayrıca Ukrayna için yeni bir askeri yardım paketi de hazırlıyorlar.” ifadelerini kullandı. Ancak Yunan basını, pilot eğitimi konusunun gerçekçi olmadığını yazdı. Ünlü Yunan askeri dergisi Militaire, “Ukraynalı pilotların eğitimi Yunanistan tarafından nasıl yapılacak?” diye sordu. Kalamata'daki eğitim uçaklarında sorunlar yaşandığını, bu nedenle Ikaros Havacılık Okulu'ndan mezun 3 sınıfın temel jet eğitiminden geçmek için sırada beklediğini aktaran Militaire, “Genelkurmay Başkanı bunları bilmiyor mu? Başbakan'a durumu söylemedi mi? Bizim pilotlarımıza ne olacak?” sözleriyle gelişmeye tepki gösterdi.

GÖZLERİ TÜRK SAVUNMA SANAYİİNDE

Bunun yanında Ukrayna'nın F-16'larının nasıl ve kim tarafından donatılacağı da merak konusu. Savunma sanayii uzmanları, Avrupalı devletlerin geniş bir mühimmat yelpazesine sahip olmadığını, üretim kapasitelerinin de sınırlı olduğunu vurguluyor. ABD'den sonra F-16'ları donatabilecek en geniş ürün gamına ve en yüksek üretim kapasitesine sahip ülkenin Türkiye olduğu vurgulanıyor. The Drive, F-16'larda hangi mühimmatların kullanılacağına dair yayınladığı bir analizde, şu ifadelere yer veriyor: “Türkiye, yerli olarak ürettiği hava mühimmatlarında, ürün yelpazesini çok çeşitli türleri içerecek şekilde genişletti. Bu füzelerden bazıları envanterde mevcut olabilir ya da hızla büyük miktarlarda üretilebilir. Zaten Türkiye, Moskova ile devam eden ilişkilerine rağmen, çatışma sırasında Ukrayna'ya havadan karaya mühimmat ve insansız hava araçları sağladı. Dolayısıyla Ukrayna F-16'larının kanatlarında bazı Türk mühimmatlarının asılı olduğunu görmemiz mümkündür.”

Tam da bu noktada, Türkiye'nin mühimmat ve aviyonik desteği ile Kiev'in yanında olmaya zorlanacağı anlaşılıyor.

Ancak Ankara, Moskova'nın itirazlarına rağmen F-16'ları donatmak konusunda çok istekli olmayabilir. Dolayısıyla Ukrayna F-16'larına hem mühimmat tedariki hem de bakım-onarım ve yedek parça konusu, ABD'nin çözmesi gereken önemli bir sorun olacak.

SAVAŞIN GİDİŞATINI DEĞİŞTİRMEZ

Her ne kadar Zelenskiy, F-16'lar sayesinde Rusya'nın savaşı kaybedeceğini iddia etse de, ABD dahil hemen hemen kimse buna inanmıyor. Geçen aylarda Ukrayna'ya F-16 verilmesi konusunda bir soruyu yanıtlayan Beyaz Saray Sözcüsü John Kirby, Ukrayna'ya teslimatın yıl sonunda başlayabileceğini, ancak bunların savaşın gidişatını değiştirmesinin pek mümkün olmayacağını söylemişti. Eski ABD’li istihbarat görevlisi Scott Ritter ise “tüm uçakların bir ay içinde vurulacağı” görüşünde. Konuyla ilgili bir rapor hazırlayan Rand Corporation ise şu değerlendirmelerde bulunuyor:

“Kongre Araştırma Servisi tarafından Mart 2023'te yapılan bir çalışmada F-16'ların başarılı bir şekilde sahaya sürülmesi için gerekli bazı önemli koşullar tespit edilmiştir. Bunların birçoğu uçağın tedarik zinciriyle ilgilidir: yeterli yedek parça temini, operasyon ve destek için fon ayrılması, bir bakım envanter sisteminin uygulanması, bakımcıların eğitilmesi ve F-16'larını silahlandırmak için sürekli bir silah tedarikinin sağlanması. Tüm bunlar durumun Ukraynalı pilotları eğitmekten ve bir avuç F-16 teslim etmekten çok daha karmaşık olduğu anlamına geliyor.

“Kamuoyu, F-16'nın başarabilecekleri konusunda aşırı beklentilere sahip olabilir. Evet F-16'lar hafif, çok rollü ve pek çok görevi iyi yapabilen bir avcı uçağı olarak tasarlandı ama hiçbirinde en iyi olmak için değil. Birkaç yönden mevcut Ukrayna savaş uçaklarından bile daha kötüler. Örneğin, F-16'lar hiçbir zaman motorlarına yabancı madde girme riskinin çok yüksek olduğu doğaçlama havaalanlarında kullanılmak üzere tasarlanmadılar. En yeni Rus uçaklarına karşı dezavantajlı oldukları bir diğer alan da havadan havaya muharebedir. MiG-31 ve Su-35 gibi Rus avcı uçakları güçlü ve modern radarları sayesinde çok daha uzağı görebilmektedir. Ayrıca NATO tarafından tedarik edilen AIM-37 AMRAAM'lardan çok daha uzun menzile sahip R-120 füzelerine sahiptirler. Başka bir deyişle, Rus uçakları Ukrayna F-16'larını potansiyel olarak tespit edebilir ve Ukraynalı pilotlar geldiklerini görmeden önce onları vurabilir. Ukrayna'nın Su-27 ve MiG-29 savaş uçaklarından oluşan mevcut filosunda yaşanan da tam olarak budur ve F-16'nın gelişmiş yetenekleri bu eşitsizliği Ukrayna'nın lehine çevirmek için yeterli değil. Toplamda, F-16'ların savaş alanındaki dengeleri yakın zamanda değiştirmesi pek olası görünmüyor.”