Uluslararası Adalet Divanı İsrail kararını açıkladı: İsrail Gazze, Batı Şeria ve Doğu Kudüs'te işgalci

Uluslararası Adalet Divanı, İsrail'in Filistin'i işgaline ilişkin danışma görüşünü açıkladı. Mahkeme 12'ye 3 oyla İsrail'in Gazze'deki işgalinin tanınmaması ve bu işgale destek olunmaması kararını aldı. Kararda tam olarak "Tüm Devletler, İsrail'in işgal ettiği Filistin topraklarındaki varlığını hukuki olarak tanımama, yardım veya destek sağlamamakla yükümlüdür." ifadelerine yer verildi.

Uluslararası Adalet Divanı (UAD), işgal altındaki Filistin topraklarının parçalanmış ayrı bölgeler değil, tek bir bölgesel birim olduğunu ortaya koyarak, İsrail'in Gazze, Doğu Kudüs ve Batı Şeria'da işgalci olduğunu tespit etti.

UAD Başkanı Lübnanlı Yargıç Nawaf Salam, halka açık oturumda, İsrail'in işgal ettiği Filistin topraklarındaki uygulamalarının hukuki sonuçlarına ilişkin danışma görüşünü açıkladı.

UAD, İsrail'in Filistin'i işgalinin hukuki sonuçlarına ilişkin "danışma görüşü verme yetkisi olduğunu" belirtti.

Divan, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulundan gelen sorunun hukuki bir soru olduğunu ve bu soruya ilişkin danışma görüşü vermemesi için geçerli neden bulunmadığını kaydetti.

Mahkeme, görüşü istenen konunun, ABD ve İngiltere gibi ülkelerin iddia ettiği gibi iki taraflı değil, tüm BM Genel Kurulunu ilgilendiren ciddi bir mesele olduğunu ve bu sebeple "İsrail tarafının rızasının alınmasına gerek olmadığını" aktardı.

FİLİSTİN TEK PARÇADIR VURGUSU

Divan, işgal altındaki Filistin topraklarının parçalanmış ayrık bölgelerden değil, Batı Şeria, Doğu Kudüs ve Gazze'yi de içeren, tek bölgesel birim oluşturduğunu tespit etti.

İsrail'in, Gazze'de dahil Filistin topraklarında işgal gücü otoritesini kullandığını kaydeden Divan, İsrail'in Gazze üzerinde etkin kontrole sahip olmaya devam ettiği ve bu nedenle Gazze'de işgalci güç konumunda olduğunu bildirdi.

Divan, İsrail'in işgal ettiği Filistin topraklarındaki yükümlülüklerinin, savaş hukukuna ilişkin Cenevre Sözleşmeleri ve uluslararası teamül hukukunu kapsadığını vurguladı.

UAD, Oslo Anlaşması'nın, işgalle ilgili kuralları ve İsrail'in yükümlülüklerini "ortadan kaldırmadığı" tespitinde bulundu.

İşgal kavramının geçici durum olduğunu belirten UAD, işgal süresinin uzunluğunun, işgal edilen toprakların hukuki statüsünü değiştirmediğini kaydederek, İsrail'in Filistin topraklarındaki ilhak uygulamalarının "hukuka aykırı" olduğunu ifade etti.

Ayrıca, İsrail'in işgal ettiği topraklardaki yerleşim politikalarının Cenevre Sözleşmesi'ni ihlal ettiğinin altı çizildi.

'İSRAİL CENEVRE SÖZLEŞMESİ'Nİ İHLAL EDİYOR'

Divan, İsrail'in, işgal ettiği topraklardaki insanları yerleşim yerlerini terk etmeye zorladığını kaydederek, İsrail'in işgal ettiği toraklardaki yerleşim politikaları Cenevre Sözleşmesi'ni ihlal ettiğini kaydetti.

İsrail'in işgal ettiği Filistin topraklarındaki doğal kaynakları kullanımının, "uluslararası hukuktan kaynaklanan yükümlülüklerine aykırı" olduğu tespitinde bulunan UAD, İsrail'in işgal ettiği Filistin topraklarındaki doğal kaynakları sömürme politikasının, "Filistinlilerin doğal kaynaklar üzerindeki egemenlik hakkını ihlal ettiğini" belirtti.

İsrail'in yerleşim politikasının Filistin halkının bölgeyi terk etmesine neden olduğunu vurgulayan Divan, yerleşim uygulamalarının Filistinlilerin hayatta kalma imkanını azalttığı ve İsrail ordusunun, Filistinlilerin bölgeyi terk etmesi için baskıyı arttırdığını ifade etti.

İSRAİL'İN AMACININ İŞGAL ETTİĞİ YERLERDE KALICI OLMAK OLDUĞU SAPTANDI

Divan, askeri gereklilik nedeniyle yerlerinden edilen Filistinlilerin, bu gereklilik ortadan kalkar kalkmaz yerlerine döndürülmeleri gerektiğini bildirdi.

Zorla tahliyeler, ev yıkımları ve ilgili uygulamaların, Filistinlilere ayrılmaktan başka seçenek bırakmadığını vurgulayan UAD, ev yıkımından sonra araziye el konulması dahil bu eylemlerin niteliğinin, "geçici olarak izin verilen tahliyeler olmadığını" gösterdiğine işaret etti.

İsrail'in, işgal ettiği bölgelerde kalıcı kontrol niyeti taşıdığına dikkati çeken Divan, işgal ettiği topraklarda hukuki ve siyasi uygulamalarının buralarda kalıcı olarak yerleşme amacı taşıdığını gösterdiğini belirtti.

UAD, İsrail'in Batı Şeria ve Doğu Kudüs'teki politika ve uygulamalarının, sahada geri dönüşü olmayan etkiler yaratmayı amaçladığını ve ilhak anlamına geldiğini ortaya koydu.

Divan, İsrail'in hiçbir şekilde işgal ettiği Filistin toprakları üzerinde egemenlik hakkına sahip olmadığının altını çizerek, İsrail'in, Batı Şeria ve Doğu Kudüs'teki yerleşimleri ile uluslararası hukuku ihlal ettiğini kaydetti.

'İSRAİL AYRIMCILIK YAPIYOR'

İsrail'in işgal ettiği topraklardaki Filistinlilere yönelik farklı uygulamalarının "ayrımcılık teşkil ettiğini" ve İsrail'in Filistinlilere yönelik ırk ve etnik köken kaynaklı ayrımcı politikaları olduğuna işaret eden UAD, bu uygulamaların Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşmelere aykırı olduğunun da altını çizdi.

İşgalci güç olarak İsrail tarafından kabul edilen geniş mevzuat yelpazesinin, Filistinlilere farklı muamelede bulunduğuna değinen UAD, İsrail'in politikalarının ayrımcılık anlamına geldiğini kaydetti.

Mahkeme, hukuka aykırı politikaların İsrail'in Filistinlilerin kendi kaderini tayin hakkına saygı gösterme yükümlülüğünü ihlal ettiği görüşünde olduğunu açıkladı.

Divan, Filistinlilerin kendi kaderini tayin hakkının varlığının devredilemez ve işgalci gücün tercihlerine tabi tutulamaz olduğu tespitinde bulundu.

'KALICI BARIŞ ACİL GEREKLİLİK'

UAD, İsrail'in işgal ettiği toprakların ve kültürel varlıkların iadesi, zararların giderilmesi, tüm yerleşimlerin boşaltılması, işgal altındaki Filistin topraklarında inşa edilen duvarın yıkılması, Filistinlilerin geri dönmesine izin verilmesi dahil haksız uygulamalarından etkilenen kişilerin zararlarını tazmin etmesi gerektiğini bildirdi.

BM'nin bir bütün olarak İsrail ve Filistin arasındaki çatışmayı sona erdirmesi, bölgede adil ve kalıcı barış tesis etmesinin "acil gereklilik" olduğunu vurgulayan Divan, tüm devletlerin, İsrail'in işgal ettiği Filistin topraklarındaki varlığını hukuki olarak tanımama, yardım veya destek sağlamama yükümlülüğü olduğunu belirtti.

Divan, İsrail'in tüm yeni yerleşim faaliyetlerini sona erdirmesi ve ayrımcı mevzuat dahil hukuka aykırı durum yaratan veya sürdüren tüm mevzuatı yürürlükten kaldırması gerektiğini aktardı.

UAD, İsrail'in işgal ettiği Filistin topraklarındaki işgaline mümkün olan en kısa sürede son verilmesi gerektiğini ifade etti.

NE OLMUŞTU?

Birleşmiş Milletler (BM)'in temel yargı organı Uluslararası Adalet Divanı (UAD)'na, İsrail'in Filistin topraklarındaki işgali üzerine görüş sorulmuştu. BM Genel Kurulu 30 Aralık 2022 tarihli kararında UAD'den, Divan Statüsü'nün 65. maddesine dayanarak 1967'deki savaştan bu yana İsrail'in Filistin'deki işgalinin hukuki neticelerine ilişkin şu iki soruyu yöneltmişti:

"İsrail'in, Filistin halkının kendi kaderini tayin hakkını sürekli olarak ihlal etmesinin, işgali sürdürmesinin, 1967’den bu yana Filistin topraklarındaki yerleşim ve ilhak faaliyetlerinin, Kudüs’ün demografik yapısını, karakterini ve statüsünü değiştirmeye yönelik faaliyetlerinin ve ilgili ayrımcı mevzuat ve tedbirleri kabul etmesinin hukuki sonuçları nelerdir?

"İsrail'in, ilk soruda belirtilen uygulamaları, işgalin hukuki statüsünü nasıl etkilemektedir ve bu durumun tüm devletler ve Birleşmiş Milletler için doğurduğu hukuki sonuçlar nelerdir?"

Hollanda Lahey'deki Barış Sarayı'nda faaliyetlerini sürdüren Divan'da son duruşma 19-26 Şubat 2024 tarihlerinde yapıldı. İçlerinde Türkiye'nin de bulunduğu 49 ülke, İsrail’in işgali ile ilgili görüşlerini sözlü olarak Divan'a sundu.

UAD'ın görevleri arasında devletler arasındaki hukuki ihtilafları uluslararası hukuka uygun şekilde çözmek ve kendisine yönlendirilen hukuki konularda danışma görüşü bildirmek bulunuyor.

Microsoft hisselerinde büyük düşüş! Piyasalarda depremBorsa

Hangi Türk şirketleri Microsoft kesintisinden etkilendi?Ekonomi