Uydurma bilgileri yalanlıyor tarihsel zemine oturuyor

Dokuz Eylül Üniversitesi Tarih Bölümünden Prof. Dr. Hakkı Uyar, TRT'nin “Ya İstiklal Ya Ölüm” dizisini merakla izleyenlerden. Tarih danışmanından senaryo yazarına kadar, diziyle ilgili her konuda bilgi sahibi. Prof. Dr. Hakkı Uyar, sorularımızı şöyle yanıtladı:

n Dizi tarihi gerçekleri yansıtıyor mu?

Diziyi başından itibaren ilgiyle izliyorum. Bir Cumhuriyet tarihçisi olarak TRT’nin nasıl bir dizi ortaya koyacağını açıkçası oldukça merak ediyordum.

Dizinin tarih danışmanlığını Marmara Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ali Satan yürütüyor. Kendisi alanın, gerçekten iyi akademisyenlerinden. Diziyi konu alan döneme dair (1920-1926) İngiliz yıllık raporlarında Türkiye konusuna ilişkin kitapları var. Dolayısıyla konuya hakim, yerinde bir danışman seçimi…

Yine diziye katkı sağlayanlar arasında Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesinden akademisyenler de var. Bunlardan biri benim öğrencim. Dizinin web sayfasını bu grup hazırlamış ve senaryo denetimini yapmış. Tarihi kişilikler hakkında bilgi de vermişler. (Dizinin web sayfası: https://yaistiklalyaolum.com.tr/ ) Web sayfasında tarihi kişilikler, belgeler ve dizi hakkında bilgi verildiği gibi, bazı kısa görüntüler de paylaşılmış.

Dizide İstanbul Hükümetlerinin Anadolu ile ilişkilerinde hükümetler arasındaki farklar, Damat Ferit Hükümetlerinin açık ihaneti ve işbirlikçiliği, Vahdettin’in durumu elden geldiğince anlatılıyor. Bu açıdan çok bir sıkıntı görülmüyor. İlk üç bölüm itibarıyla… Benim açımdan Vahdettin’i nasıl gösterecekleri meselesi turnusol kağıdı idi. Şimdilik dengeli gidiyor.

Dizide gerçek olmayan bir iki karakter var. Bir aşk hikayesi yaratılmış. Galip-Nazan aşkı gibi… Bu da gayet normal. Dizin gerçekliğine engel oluşturmuyor.

Dizi ekibini ve yönetmenini de tebrik etmek gerek. İlker Kızmaz, Birkan Sokullu, Dolunay Soysert, Osman Sonant, Mehmet Özgür, Rıza Kocaoğlu, Hilmi Cem İntepe, Melis Sezen, Ushan Çakır ile Altan Erkekli ve Kenan Bal gibi isimlere kadrosunda yer veren dizinin senaryosu Funda Çetin’e ait. Yapımını Kirli Kedi & Atlantis Yapımın üstlendiği 'Ya İstiklal Ya Ölüm’ün yönetmen koltuğunda ise Yasin Uslu var.

MUSTAFA KEMAL'İN ROLÜ VE KİŞİLİĞİ

n Mustafa Kemal Paşa karakteri tarihsel rolüne ve kişiliğine uygun işleniyor mu?

Dizide Atatürk’ün etkisinin azaltılacağı, diğer kahramanların ön plana çıkarılacağı gibi endişeler mevcuttu. Ancak tarihsel gerçeklikle örtüştüğü açık bir şekilde görülüyor. Topkapılı karakterinin ön plana çıktığı söylenebilir; ama o da, “Mustafa Kemal Paşa için alemi yakarım” diyecek kadar Mustafa Kemal Paşa’ya bağlı…

Atatürk’ün stratejisini ve öngörülerini, olacaklara ilişkin yaptığı gerçekçi hesapları, dizide açıklığıyla görüyoruz. Diğerlerinin de onun liderliği altında birleşebildiğini… Farklı eğilimleri olsa da…

'GERÇEKLERİN GÖRÜLMESİNE FIRSAT SAĞLAYABİLİR'

n Dizide öne çıkarılan vurgulardan günümüz için çıkan sonuçlar neler?

Kurtuluş Savaşı’nda Mustafa Kemal’i Vahdettin’in Samsun’a gönderdiği, Mustafa Kemal’i İngilizlerin desteklediği gibi uydurma bilgileri yalanlayan, tarihsel zemin üzerine oturan bir diziyle karşı karşıyayız. Son günlerde dizi bazı çevrelerde rahatsızlık yarattı. Kadir Mısıroğlu gibi isimlerin yerini Yavuz Bahadıroğlu (gerçek adı Niyazi Birinci) gibi hamasi romanlar yazmaktan başka bir şey yapmayanların eleştirileri aldı. Bahadıroğlu’nun eleştirileri ve iktidara yönelik dolaylı tehdidi dikkate alındığında Osmanlı’yı yücelten dizilerin varlığı övülürken, dizinin çekilmesinin Kemalistlerin rövanşı olduğu eleştirisi yapılıyor. Emperyalizme ve yerli işbirlikçilerine karşı yürütülen savaşın lideri Mustafa Kemal Atatürk’tür. Osmanlı da Cumhuriyet de Türk tarihinin bir parçasıdır. Tarihsel devamlılığın ürünüdür. Bu dizi ve Bahadıroğlu gibilerin tepkilerinin, gerçeklerin görülmesine bir kere fırsat sağlayabileceği umudunu taşıyorum.