Uygur bölgesindeki Pakistanlı din adamları: Kalkınma ve özgürlük var

Pakistanlı üst düzey din adamlarından oluşan bir heyet, 16-19 Temmuz tarihleri arasında Sinciang'a gelerek Kaşgar, Aksu, Urumçi’yi ziyaret etti, Sinciang’ın tepe yöneticileriyle görüştü.

Associated Press of Pakistan’ın haberine göre, Pakistan’dan gelen heyet, üst düzey kurumların temsilcilerinden oluştu. Pakistan Parlamentosu’na ve hükümetine Danışmanlık yapan Anayasal bir kurum olan İslami İdeoloji Konseyi Başkanı Prof. Dr. Kıble Ayaz, İslam Ulemaları Cemiyeti Emir Yardımcısı Mevlana Fazlur Rahman, İslami Tehreek Pakistan Partisi Emiri Mevlana Tayyab Tahir, Pakistan’ın en büyük dini okullarından Dar-ul-Uloom Haqqania’nın yöneticisi Mevlana Rashid-ul-Haq Sami, Pakistan İslam Araştırmaları Enstitüsü Başkanı Sultan Ali, Pakistan İslami Tanıtım Derneği Dış İlişkiler Direktörü Asif Gazi.

YEREL HALK MUTLU

Tianshan haber sitesine göre heyet, Sinciang'da kaldıkları süre boyunca, doğal güzellikleri, antik kentleri, tarihi sokakları, anma salonlarını ve camileri ziyaret etti. Heyet üyeleri görüştükleri Çinli yetkililere Çin'in Sinciang'ın sosyal istikrar, ekonomik kalkınma, insanların geçim kaynaklarının iyileştirilmesi, ibadet rahatlığı, kültürel gelişme ve refah alanlarındaki başarılarını takdir ettiklerini ifade ettiler. Heyetin gezisini izleyen “Xinjiang Daily” muhabiri Mihrigül Wu, heyet üyelerinin gezi hakkındaki duygularını ifade ederken en çok kullandığı sözcüklerin “ahenk, sıcaklık ve hoşgörü, refah ve kalkınma” olduğunu aktarıyor.

Kaşgar’ın koruma altındaki eski şehirdeki Han Çarşısı'nda kurulan gece pazarını ziyaret ederken Pakistan Müslüman Araştırmaları Enstitüsü Başkanı Sultan Ali, "Sanki hareketli bir denizin içinde gibiyim. Yerel halk kendi dükkanlarını işletiyor, kültürlerini miras alıyor, geleneksel adetlerini koruyor ve mutlu bir şekilde yaşıyor." dedi.

Şuşi İlçesindeki Etnik Müzik Aletleri Köyü’nü ve Sinciang Sanat Enstitüsü Wan Tongshu Mukam Dokümantasyon Salonu’nu ziyaret eden heyet, Sinciang'daki çeşitli kültürleri koruma çalışmalarını yerinde inceleyip, Çin hükümetinin Sinciang'ın somut olmayan kültürel mirasını korumak için büyük çaba sarf ettiğine ve azınlık kültürlerine saygı gösterip teşvik ettiğine bizzat tanık olduklarını belirttiler. Kaşgar Eski Kentinin Korunması ve Kapsamlı Yönetimi Anıt Salonu ve Aksu Kekeya Anıt Salonu'nu ziyaret ettikten sonra Pakistan İslami Tanıtım Derneği Dış İlişkiler Direktörü Asif Gazi, Çin hükümetinin tüm etnik gruplardan insanların yaşam ortamlarının belirgin bir şekilde iyileştirildiğini görmenin dokunaklı olduğunu söyledi. Asif Gazi, "Çin hükümetinin önderliğinde, Sinciang'daki tüm etnik gruplardan insanlar nesilden nesile çalışarak çöl arazisini zor koşullar altında 10.000 dönümlük bir orman denizine dönüştürdü, bu çok dikkat çekici." dedi. Asıf Gazi, Çin'in ekolojik çevrenin korunmasına büyük önem verdiğini ve Sinciang'da çölleşmenin önlenmesi ve kontrol altına alınması için gösterdiği çabaların diğer ülkelerde incelenmeye ve tanıtılmaya değer olduğunu söyledi.

TERÖRİZM VE AŞIRICILIKLA MÜCADELEDE ORTAKLIK

Heyet üyeleri, "Sinciang'ın Terörle Mücadele ve Aşırıcılıktan Arındırma Mücadelesi Temalı Sergisi"ni ziyaret ederek Çin'in terörle mücadele ve aşırıcılıktan arındırma çabaları hakkında bilgi edindi. Çin’in terörizm ve aşırıcılıkla mücadele çabalarını desteklediklerini ifade eden din adamları, Pakistan'ın da terörle mücadele ve radikalleşmenin önlenmesi konularında Çin'le benzer zorluklarla karşı karşıya olduğunu ve Çin'in deneyimlerinin öğrenilmeye değer olduğunu belirttiler. "Bir görüş yüz duyumdan daha iyidir. Bu gezi sayesinde Çin'in gerçekten güzel ve renkli Sinciang'ına tanık olduk ve bunu dünyaya anlatacağız." Diyen Heyet Başkanı ve Pakistan İslami İdeoloji Konseyi Başkanı Kıble Ayaz, ziyaret boyunca Sinciang halkının inanç özgürlüğüne sahip olduğunu, kültürel mirasın çok iyi korunduğunu ve Kaşgar, Aksu ve Urumçi şehirlerinin hayal edilenden daha müreffeh olduğunu gördüğünü söyledi.

MA XİNGRUİ TARAFINDAN KABUL EDİLDİLER

Sinciang Daily'nin haberine göre Pakistan’dan gelen, dini liderler ve heyet, 18 Temmuz günü Çin'in Sinciang Uygur Özerk Bölgesi ÇKP Sekreteri Ma Xingrui ve Uygur özerk Bölgesi Başkanı Erkin Tuniyaz tarafından kabul edildi.

ÇKP Sinciang Sekreteri Ma, diğer Batılı güçlerin yanı sıra ABD'nin de etnik köken, din, insan hakları ve diğer konuları kullanarak Sinciang'ın istikrarını ve kalkınmasını baltalamak amacıyla Sinciang'la ilgili sansasyonel yalanlar ve safsatalar uydurduğunu söyledi. "Ancak hiçbir yalan, Sinciang'ın insanların barış ve memnuniyet içinde yaşadığı ve çalıştığı gerçeğini ve Uygurların istikrarlı ve müreffeh bir toplum olduğu gerçeğini gizleyemez." dedi.

Ma, Sinciang makamlarının sosyal istikrarı korumaya, Çin ailesindeki tüm etnik gruplar arasında uyumlu bir şekilde bir arada yaşamayı teşvik etmeye, inananların dini inanç özgürlüğünü yasalara uygun olarak korumaya ve insanların geçim kaynaklarını artırmaya yönelik yüksek kaliteli ekonomik ve sosyal kalkınmayı teşvik etmeye kendini adadığını ve tüm bunların sonuç verdiğini söyledi.

Ma, "Çin-Pakistan Ekonomik Koridorunun (CPEC) başlangıç noktası ve Kuşak ve Yol Girişimi’nin çekirdek bölgesi olarak Sinciang, Pakistan ile yakın alışveriş ve işbirliğine sahiptir. Ülkenizdeki yerel topluluklarla iletişim ve alışverişi daha da genişletmeye ve her iki taraftaki insanların iyiliği için pratik işbirliğini sürekli olarak derinleştirmeye hazırız." dedi. İslami İdeoloji Konseyi Başkanı Dr. Kıble Ayaz Pakistan'ın tek Çin politikasına sarsılmaz bağlılığını teyit etti ve CPEC de dâhil olmak üzere çeşitli projelerde Çin ile çalışmaya devam etme konusundaki güçlü kararlılığını ifade etti. Pakistan heyetinin üyeleri Pakistan'ın Çin'in iyi bir komşusu, dostu, ortağı ve kardeşi olduğunu ve her zaman Çin'in yanında yer aldığını belirttiler.

Sinciang'a yaptıkları ziyaret sırasında, Sinciang'da ekonomik ve sosyal kalkınmada elde edilen büyük başarıları ve tüm etnik gruplardan insanların kalkınmanın meyvelerini paylaştığını gördüklerini, özellikle de Çin'in etnik ve dini politikalarının rehberliği ve koruması altında buna tanık olduklarını söylediler.

SİNCİANG İSLAM ENSTİTÜSÜ’NÜ ZİYARET

Sinciang ziyareti sırasında heyet ayrıca Kaşgar'daki İdgah Camii, Aksu'daki Rhestegama Camii, Sinciang İslami İlimler Enstitüsü Camisi ve Urumçi'deki Bai Daxi Camii'ni ziyaret ederek din adamlarıyla görüş alışverişinde bulundu.

APP'nin haberine göre ziyaret kapsamında Sinciang'daki İslam Enstitüsü'nü de ziyaret etti ve Sinciang İslam Derneği Başkanı Abdureqip Tumulniyaz tarafından kabul edildi. Abdureqip Tumulniyaz, heyete enstitüdeki Kur'an öğretileri, İslam kültürü ve Çin Halk Cumhuriyeti ilkelerini içeren eğitim programları hakkında bilgi verdi. Uygurlar, Kazaklar, Huiler ve Moğollar da dahil olmak üzere çeşitli etnik gruplardan Müslümanların Sinciang'da Çin Anayasası'nda yer alan dini özgürlüklerden yararlandıklarını vurguladı. Heyet, yaklaşık 200 öğrenci ile biraraya geldi. Dar-ul-Uloom Haqqania Yöneticisi Maulana Rashid-ul-Haq Sami, öğrencilerin Kur'an'ı güzel yorumlamalarını takdir etti ve Pakistan'daki Dar-ul-Uloom Haqqania'yı ziyaret etmeleri için davette bulundu. APP'ye göre Pakistan din adamları heyetinin Çin ziyareti yararlı oldu. Her iki taraf da iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirme kararlılığını ifade etti.