Uyku problemi olanlar dikkat! Bu haber sizi ilgilendiriyor

Hafta boyunca çalışan insanlar genellikle uykusuz kalabilirler. Peki uykuyu telafi etmek mümkün mü veya ne kadar sağlıklı? Söz konusu soru, son zamanlarda bilim insanlarının kafasını da meşgul etmektedir. Şimdi ise yapılan yeni bir çalışma, hepimizi ayıltan bir açıklamayı ortaya koyuyor.

ARAŞTIRMAYA GÖRE TELAFİ UYKUSU BİR DÜZELME SAĞLAMIYOR

Çalışmada Pennsylvania Eyalet Üniversitesi'nden araştırmacılar, uyku yoksunluğunun bazı fiziksel etkilerinin telafi edilip edilemeyeceğini ve edilecekse ne kadar hızlı telafi edilebileceğini araştırdı. İki gece boyunca dinlenmek, olumsuz etkileri normale döndürmek için yeterli olabilir miydi? Soru özellikle kalp atış hızındaki değişim ve bunun sonucunda ortaya çıkan sistolik kan basıncı üzerindeki etkilerle ilgiliydi. Bu değer, kanın kalp tarafından vücuda pompalandığı basıncı gösterir.

ÇALIŞMANIN AYRINTILARI

Çalışmanın başyazarı David Reichenberger, Penn State'teki bir meslektaşı tarafından yürütülen bir çalışmadan daha önce elde edilen verileri analiz etti. Çalışmaya 20 ila 35 yaşları arasında 15 sağlıklı erkek katılmıştı. Bu kişilerle önceden kapsamlı bir mülakat yapılmış ve böylesine zorlu bir deney için kendilerini eleyecek risk faktörlerini ortadan kaldırmak amacıyla bir dizi sağlık ve psikolojik teste tabi tutulmuşlardı.

Çalışmanın ilk üç günü boyunca deneklerden gecede on saate kadar uyumaları istendi. Çalışma kontrollü bir ortamda gerçekleştirildi; erkekler ses yalıtımlı odalara yerleştirildi ve gece 10'dan sabah 8'e kadar dinlenmeye bırakıldı. Arada uyanık kalırlarsa ya da uykuya dalma ve uykuda kalma gibi başka sorunlar yaşarlarsa, bunun kayıt altına alınması gerekiyordu. Dördüncü geceden itibaren ise deneklerin sabah 00:30'dan sabah 05:30'a kadar sadece beş saat uyumalarına izin verilmiştir. Reichenberger'in "Medical News Today" dergisine yaptığı açıklamaya göre bu, ortalama bir Amerikan işçisinin rutinlerini taklit etme girişimiydi. Son iki gece boyunca katılımcıların toparlanmaları ve on saate kadar tekrar uyumaları gerekiyordu. Araştırmacılar, çalışmanın gündüz saatlerinde deneklerin kalp atış hızlarını yaklaşık her iki saatte bir ölçtüler. Reichenberger'in değerlendirmesinde özellikle ilgisini çeken faktör buydu.

"Uyku yoksunluğunun kan basıncı ve kalp atış hızı gibi kardiyak sonuçları etkilediğini görmek bizi şaşırtmadı" diyor derginin yazarlarından Anne-Marie Chang. Ancak daha da şaşırtıcı olan, "bu bozuklukların telafi uykusundan sonra başlangıç seviyelerine dönmemiş olmasıdır." Bununla birlikte David Reichenberg, yeterli uykunun olduğu bir başka gecenin ardından değerlerin normale dönmüş olabileceği ihtimalini göz ardı etmek de istemiyor.

SONUÇLARIN SINIRLAMALARI

Deney, uzmanlar tarafından sıkı kontrollere ve zaman sınırlamasına tabi tutulmuştur. "Gerçek" bir uyku eksikliğinin, daha uzun bir süre bir yana, etkilenen kişilerin değerlerini nasıl etkileyeceği, çalışmaya dayanarak cevaplanamaz. Üstelik araştırmaya sadece genç yetişkin erkekler katılmıştır. Ancak uyku sorunları her yaştan insanı etkilemektedir ve tabii ki önceden mevcut sağlık sorunları olanları da etkilemektedir ki bu kişiler için etkilerin daha da ağır olması muhtemeldir.

Yine de bulgular, daha önceki bir çalışmanın yaptığı gibi, en azından tek bir yönü işaret etmektedir.

ÖNCEKİ ÇALIŞMA GÖSTERİYOR Kİ: UYKU YOKSUNLUĞUNDAN SONRA İYİLEŞME OLDUKÇA ZOR

Uyku yoksunluğu insanları genellikle düşünüldüğünden daha fazla etkiliyor. Bu durum, 2021 yılında Polonya'da yapılan üç haftalık bir araştırmayla da ortaya konmuştur. İlk dört gün, teste tabi tutulan 23 deneğin her zamanki gibi uyumasına izin verilmiştir. Ortalama 7 saat 37 dakika uyumalarına izin verilmiştir.

Ardından on gün boyunca uyku eksikliği yaşamaları sağlandı. Normalden yaklaşık yüzde 30 daha az, yani ortalama 5 saat 18 dakikalık bir uykuyla idare etmek zorunda kaldılar. Sonraki iyileşme aşaması yedi gün sürdü. Çoğu, çalışmanın başındaki uyku seviyelerine ulaştı.

Çalışma boyunca, ölçümler için denekler bileklerine sensör taktılar. Buna ek olarak, beyin aktivitesini ve çalışma belleği işlevini değerlendirmek için günlük elektroensefalografi (EEG), "Stroop testi" olarak adlandırılan bir bellek ve tepki testi uygulandı. Araştırmacılar, hem uyku eksikliği sırasında hem de iyileşme döneminde nörofizyolojik reaksiyonlar gibi farklılıkları gözlemlemişlerdir.

Çalışmaya katılanlar yedi günlük uykudan sonra kendilerini "iyileşmiş" olarak değerlendirseler de, beyin aktiviteleri ve hareket kabiliyetleri açısından durum böyle değildi. Ölçümlere göre, toparlanma aşaması, değerlerin uykusuzluk öncesiyle aynı seviyeye dönmesi için yeterli değildi. Sadece deneklerin reaksiyon hızı yarı yarıya düzeldi. Davranışsal, hareketsel ve nörofizyolojik ölçümler ise ya kısmen eski seviyesine dönmüş ya da hiç dönmemiştir.

Nihayetinde sadece 13 denekten elde edilen verilerin analiz kapsamına alınabildiğini de burada belirtmek gerekir.

SONUÇ OLARAK:

Uykusuz geçen bir çalışma haftasının ardından uykunuzu "telafi etmek" için kendinize bir hafta sonu ayırmak sağlık açısından pek mantıklı değildir. Bunun yerine, düzenli olarak yeterli uyku almanız gerekir. Az olduğu düşünülen bir uyku eksikliği bile bilişsel yeteneklerimiz ve sinirsel faaliyetlerimiz üzerinde önemli etkilere yol açabilir ve bu durumdan kurtulmak oldukça zordur.

Kaynak: FITBOOK

Derleme ve çeviri: Aydınlık.com.tr