Uzaktan çalışanlara 12 maddelik uyarı

Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS), uzaktan çalışan gazetecilerin haklarını hatırlatan 12 maddelik rehber hazırladı. Yapılan açıklamada, medya sahiplerinin de uzaktan çalışma biçimini benimsedikleri ve bu yeni normalin kalıcı hale gelmesinin beklendiği vurgulandı. Bunun ise gazeteciler aleyhine yeni hak kayıplarını beraberinde getirdiğine dikkat çekildi. Sendika tarafından bakanlığa ve işverenlere 12 maddelik bir tavsiye listesi ilan edildi.

Söz konusu maddeler şöyle oldu:

1- İlgili kamu kuruluşları, uzaktan çalışma ile ilgili ILO standartlarına uygun düzenlemeleri derhal hayata geçirmelidir. İlgili kanun ve mevzuatlarda çalışanlar aleyhine olacak muğlaklıklara izin verilmemelidir. Bu süreçte sendikaların görüşü alınmalıdır.

2- Uzaktan çalışma gönüllülük esasına dayanmalı, uzaktan çalışmaya geçişte mutlaka çalışanın onayı alınmalıdır. Uzaktan çalışmanın, mobbinge dönüşmesine izin verilmemelidir.

3- Uzaktan çalışan ve diğer personel arasında başta ücret, terfi, eğitim, kariyer gelişimi, çalışma süresi, yan ödemeler gibi hiçbir konuda ayrımcılık yapılmamalıdır.

4- İnsan onuruna yaraşır bir iş ve çalışma koşulları, uzaktan çalışanlar için garanti edilmelidir.

5- Uzaktan çalışanların toplu sözleşme ve örgütlenme özgürlüğünü engelleyecek uygulama ve düzenlemelere izin verilmemelidir.

ULAŞILAMAMA HAKKINA SAYGI

6- Uzaktan çalışanın mesai saatleri ve ara dinlenme süreleri net olarak belirlenmeli ve bu süreler işverence suistimal edilmemelidir.

7- Mesai saatleri dışında, ara dinlenme sürelerinde ve hafta tatillerinde çalışanın, ulaşılamama hakkına saygı gösterilmelidir.

8- Fazla mesailerin belirlenmesi ve fazla mesai ücretlerinin ödenmesi konusunda uzaktan çalışanlar hak kaybı yaşamamalı, işverenler yasal yükümlülüklerine uymalıdır.

9- Gerekli ekipman, program ve yazılım desteği ve iş ile ilgili yapılan diğer harcamalar(elektrik, su, doğalgaz, internet, cep telefonu faturaları vd.) netleştirilmeli, bu harcamalar işveren tarafından karşılanmalıdır. Uzaktan çalışmaya geçiş sonrasında da çalışana yemek ve benzeri ödemelerin yapılmasına devam edilmelidir.

SAĞLIK VE GÜVENLİKTEN SORUMLU

10- Çalışma uzaktan yapılsa da işveren işçi sağlığı iş güvenliğinden sorumludur. İşveren; uzaktan çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmekle, gerekli eğitimi vermekle, sağlık gözetimini sağlamakla ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla ilgili yükümlülüğünü sürdürmelidir.

11- İş gereği kullanılan gözetim araçları sınırlandırılmalı, çalışanın özel hayatının gizliliğine saygı gösterilmelidir. Bunun suistimal edilmesi halinde cezai yaptırımlar net olarak ifade edilmelidir.

12- Uzaktan çalışmada korunması gereken veriler ve çalışanın bu konudaki yükümlülükleri belirlenirken; öncelikle, işverence verilerin korunması konusunda teknik güvenlik önlemleri alınmalı, siber güvenlik başta olmak üzere diğer güvenlik önlemlerine ilişkin programlar çalışanın kullanımına sunulmalı ve çalışan bilgilendirilmelidir.

ÇALIŞANIN OLURU ALINMADIYSA YEMEK ÜCRETLERİNE DAVA AÇILABİLİR

Uzaktan çalışma 10 Mart 2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan yönetmelikle yasal mevzuatına kavuştu. Altınbaş Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı Başkanı Dr. Başak Güneş, yaptığı yazılı değerlendirmede, “Evden çalışanın yemek masrafı ödenir mi?” sorusuna yanıt verdi. Dr. Başak Güneş bu soruyu da şöyle yanıtlıyor: “İşçi, işyerinde çalışırken öğle yemeği masrafı işveren tarafından karşılanıyorsa uzaktan çalışmaya geçildiğinde de bu uygulamanın devam etmesi gerekir. İşveren bu uygulamayı kaldırmak istiyorsa 4857 sayılı İş Kanunu’nun 22. maddesine uygun şekilde işçiye uygulamanın kaldırılması yönündeki teklifini yazılı yapmalı, işçi de bu teklifi yazılı olarak 6 iş günü içerisinde kabul etmeli. Aksi takdirde işçi ödenmeyen yemek ücretini dava yoluyla talep edebilir.”

ÖĞLEN VE MOLALAR NE OLACAK?

Dr. Güneş, evden çalışanın öğlen arası ve diğer molalarına dair kuralların neler olacağı konusuna dikkat çekti. “Kanunda ve yönetmelikte uzaktan çalışanların ara dinlenmesine ilişkin özel bir düzenleme yok. Çalışma süresi ile özel ve genel çalışma şartlarına ilişkin esasların, uzaktan çalışmaya ilişkin yazılı iş sözleşmesinde düzenlenmesi gerekir” diyen Dr. Güneş, “İş Kanunu’nun 68. maddesi uyarınca, günlük çalışma süresinin ortalama bir zamanında işin gereğine göre ayarlanmak suretiyle işçilere, 4 saat veya daha kısa süreli işlerde 15 dakika, 4 saatten fazla ve 7.5 saate kadar, süreli işlerde yarım saat, 7.5 saatten fazla süreli işlerde 1 saat ara dinlenmesi verilmelidir. Kanun açıkça işçilere bundan daha kısa süre ara dinlenmesi verilemeyeceğini belirtmiştir” ifadelerini kullandı.

İŞVEREN AYRICA ÖDEME YAPMALI

Evden çalışanların teknolojik altyapı ve iletişim giderlerinin kimin tarafından karşılanacağı konusuna da değinen Dr. Güneş, “İşçilerin iş için yaptığı giderlere ilişkin 4857 sayılı İş Kanunu’nda düzenleme mevcut değil. Konu 6098 sayılı Borçlar Kanununda ele alınıyor. Kanuna göre, aksine anlaşma veya yerel âdet yoksa, işveren işçiye iş için gerekli araçları ve malzemeyi sağlamakla yükümlüdür. Bunun yanı sıra, işveren, işin görülmesinin gerektirdiği her türlü harcamayı da ödemekle yükümlüdür. Eğer işçi kendi araç ve gerecini kullanacaksa işveren bunun için işçiye uygun bir karşılık ödemelidir” dedi.